Jazłowiec

“Gdzie czternasty pułk bojowy,
komisarskie lecą głowy.
Hej dziewczęta w górę kiecki,
jedzie ułan jazłowiecki. ”
W dwudziestoleciu Jazłowiec znany był m.in. z 14. Pułk Ułanów, który wsławił się obroną miasta i klasztoru sióstr Niepokalanek w dniach 11-13 lipca 1919 r. Miasto jednak już wówczas mogło się poszczycić czymś więcej niż tylko samymi ułanami. Jazłowiec został założony w XIV w. i stanowił własność rodu Buczackich, późniejszych Jazłowieckich. To za ich sprawą w mieście zbudowano zamek, którego ruiny przetrwały do dziś, a w czasach świetności żył i tworzył w nim Mikołaj Gomółka – ojciec polskiej muzyki kościelnej. W XVII w. Jazłowiec przeszedł pod władanie Koniecpolskich – którzy to wybudowali tam pałac. Następnie w wyniku traktatu buczackiego miasto dostał się na 12 lat Turkom. W 1747 r. kolejnym właścicielem został Stanisław Poniatowski. Pod rozbiorami ruiny zamku i pałac stały się własnością Błażowskich, którzy jednak zaniedbali upadającą rezydencję. Należy dodać iż jeszcze w czasach I Rzeczypospolitej w Jazłowcu mieszkała liczna grupa Ormian i jak mówią niektóre źródła posiadali oni tutaj swoje biskupstwo.
W 1862 r. do Jazlowca przybywa siostra Marcelina Darowska, która w pałacu znajduje miejsce dla tworzonego właśnie Zgromadzenia Sióstr Niepokalanek i zakładu naukowo-wychowawczego. Po odzyskaniu niepodległości miasto rozwija się, a swoistą tradycją stają się odwiedziny 14. Pułku Ułanów, który za swoją patronkę obrał sobie Matkę Bożą Panią Jazłowiecką. Czas wojny i powojenne losy Jałowca są typowe jak na kresowe miasto; w klasztorze mieści się szkoła, a następnie więzienie; 4 siostry zostają wywiezione na Sybir; w 1946 r. siostry zostają zmuszone do opuszczenia klasztoru, a ruiny zamku, pałac jak i cale miasto podupadają. Dopiero pod koniec lat 80. życie religijne i zainteresowanie ruinami odżywa. Siostry wracają, diecezja dzierżawi teren od województwa i powoli remontowany jest cały budynek.

Fotografie powstały dzięki współpracy ze Stowarzyszeniem Kultury Chrześcijańskiej im. ks. Piotra Skargi