Redakcja @Lipinski

26280

Międzyrzecz Ostrogski

Obronny klasztor franciszkanów. Ok 1454 Iwan Ostrogski ufundował murowaną cerkiew Świętej Trójcy. W końcu XVI w. przy cerkwi działały szkoła, drukarnia i szpital. W 1609 r. ks. Janusz Ostrogski, kasztelan krakowski , włączył dobra do założonej przez siebie ordynacji ostrogskiej. Już jako katolik przy zamienionej w kościół cerkwi ufundował obronny klasztor franciszkanów. Miasto otoczono wałami ziemnymi z bramami wjazdowymi. W 1866 r. po likwidacji klasztoru franciszkanów. Kościół znów stał się cerkwią, która funkcjonowała zarówno w okresie międzywojennym jak i za czasów sowieckich. W 1991 r. umieszczono tu prawosławny monaster męski, a w 1994 r. prawosławne seminarium duchowne. Mury obwodowe mają, wzniesione w l. 1606-1612, mają ok. 1,5 m. grubości i 5-8 m. wysokości. Tworzą nieregularny czworobok, wzmocniony w narożnikach czterema dwukondygnacyjnymi, sześciobocznymi wieżami.
Wieże i mury na całym obwodzie wieńczy renesansowy krenelaż. Ściany zdobione ornamentowym fryzem. Centralnym obiektem jest jest cerkiew Świętej Trójcy z XV-XVI w., trójnawowa, z trzema kopulistymi absydami. W ikonostasie znajduje się cudowny obraz Matki Bożej, z wysadzanymi drogimi kamieniami koronami, ofiarowany franciszkanom przez ks. Janusza Ostrogskiego.

Gródek Jagielloński, cerkiew św Jana Chrzciciela

(obecnie Gorodok, obwód lwowski). Cerkiew św.Jana Chrzciciela, wzniesiona w 1755 r., w 1802 r. dobudowano zakrystię. Drewniana, trójdzielna. Składa się z trzech zrębów jednakowej wysokości przykrytych kopułami na ośmiobocznych bębnach. Wewnątrz malowidła z 1861 Po 1945 r. Było tu muzeum etnografii i haftu ludowego. Dzwonnica z 1863 r., ceglana, trzykondygnacyjna.
(Z. Hauser)

Głuchowice k, Lwowa

Głuchowice k. Lwowa (obwód lwowski). Dawny kościół katolicki .Wzniesiony na przełomie XIX i XX w. (obecnie klub towarzystwa “Proświta”). Fasada całkowicie przebudowana. Prezbiterium zamknięte wielobocznie. Opilastrowane ściany wieńczy kamienny fryz arkadowy. Dach dwuspadowy. (Z.Hauser)

Firlejów, późnogotycki kościół parafialny

Firlejów (obecnie Lipiwka obw. iwanofrankowski), Kościół parafialny. Gotycko-renesansowy, o charakterze obronnym, ufundowany w 1573 r. przez Mikołaja Narajowskiego, sędziego ziemi lwowskiej. Jednonawowy, z dwiema kaplicami i przysadzistą wieżą nakrytą dachem namiotowym. Zdewastowany po 1945 r, utracił prawie całe wyposażenie. Ocalały szczątki organów, ramy po epitafiach i fragmenty fresków. (Z. Hauser)

Felsztyn, dawny kościół parafialny

(obecnie skeliwka, obw. lwowski) dawny kościół rzymskokatolicki (obecnie cerkiew greckokatolicka). Kościół fundacji Herburtów, z przełomu XV i XVI w., w 1904 r. przebudowany w stylu neogotyckim. Restaurowany w l. 1915-16 przez W. Zarzyckiego i A. Sidora. Za czasów sowieckich magazyn nawozów sztucznych, wyposażenie zostało całkowicie zniszczone (m.in. renesansowe grobowce Herburtów) Jednonawowy, z czerwonej cegły, z dwiema kaplicami po bokach nawy. Naroża oszkarpowane. W elewacji zachodniej i wschodniej wysokie, schodkowe szczyty. Obok kościoła trzykondygnacyjna dzwonnica zwieńczona attyką, kiedyś pełniła rolę wieży strażniczej (Z. Hauser).

Dialog polsko-kozacki

Bywają teksty, obrazy, wydarzenia, które – w zastępstwie długich wywodów – zadziwiająco dobrze nadają się do zilustrowania całych dziejowych procesów, przecinając nasze zawiłe myślenie niczym miecz Aleksandra węzeł gordyjski.

Ziemia Lwowska, Łowczyce

Pałac Łosiów i hrabiów Gołuchowskich w Łowczycach k. Lwowa. Wieś znajdowała się w posiadaniu Łosiów od 1 poł. XIX w. Bronisław Łoś, poseł na Sejm galicyjski, zbudował ok. 1870 r. oryginalną siedzibę, wzorowaną na myśliwskich zamkach austriackich. Pałac składa się z dwóch korpusów – głównego oraz oficyny, o zróżnicowanych bryłach . Od strony podjazdu wysoki szczyt z tarczami Łosiów i Gołuchowskich (ostatnich właścicieli) oraz arkadowy portyk. Wysoki dach w kształcie wieżyczki. Wyposażenie wnętrza przepadło już w czasie I wojny światowej, lecz architektura przetrwała w niezmiennym stanie. Obecnie w pałacu mieści się szkoła z internatem.

Zbigniew Hauser