Archive Category: Architektura

Neobanderowcy z Czarnego Komitetu postanowili „poprawić”…

Holszany. Budynki mieszkalne, XIX / XX wiek.

Holszany, obwód grodzieński.
Miejscowość położona na lewym brzegu rzeki Holszanki, obecnie w zachodniej Białorusi, w rejonie oszmiańskim. Od XII do XVI w. własność rodu książąt Holszańskich. Tu urodziła się polska królowa Zofia Holszańska. Od XVII w. własność rodu Sapiehów. Holszany były centrum udzielnego księstwa w Wielkim Księstwie Litewskim i odgrywały ważną rolę w jego życiu politycznym i ekonomicznym. Ostatnimi dziedzicami majątku holszańskiego z rodu Sapiehów byli Kazimierz (zm. w 1639) i Tomasz (zm. w 1646). Majątek obciążony znacznymi długami powoli zmieniał właścicieli i podupadał.
Zamek Sapiehów (ruiny)
Szkic, rekonstrukcja zamku: М. Tkaczew, „Zamki Białorusi”
Zamek holszański wybudowano w 1610 r. na brzegu rzeki Olszanki na zlecenie Pawła Stefana Sapiehy, wicekanclerza Wielkiego Księstwa Litewskiego. Uważany był za jeden z piękniejszych zamków na Wileńszczyźnie. Zamek został zbudowany na planie czworoboku z ośmiościennymi wieżami na rogach i wewnętrznym zamkniętym dziedzińcem o wymiarach 60 x 60 m. Przypominał wyglądem zamek w Mirze. Dwupiętrowy budynek posiadał system ocieplający, wodociągi i kanalizację. Pokoje gościnne oraz galerie zdobiły freski i bogata sztukateria. podłogi wyłożone były terakotą. Wokół zamku zbudowano 3 sztuczne jeziora, których dno wyłożono kafelkami. W rezydencji Sapiehy mieściła się okazała biblioteka i galeria obrazów. W ciągu wieków zamek kilkakrotnie przebudowywano. Zaczął też popadać w ruinę. W czasach potopu szwedzkiego został ograbiony i zniszczony.

Brasław. Cerkiew Zaśnięcia NMP.
Zbudowana w 1897 r.

Bobrujsk. Cerkiew św. Grzegorza.
Zbudowana w latach 1905 – 1907.

Bobrujsk. Synagoga.
Zbudowana na początku XX w.

Bobrujsk. Cerkiew św. Grzegorza
Zbudowana w latach 1905 – 1907.

Felsztyn (obecnie Gwardiejskoje, obw. chmielnicki). Kościół parafialny. Wzniesiony w 1753 r. z fundacji Marianny Grabianczyny. Ukończony w 1791 r., staraniem kasztelana kamienieckiego Onufrego Morskiego. Za czasów sowieckich był kolejno magazynem ziarna, klubem i składem sprzętu radiotechnicznego. W 1932 r. strącono wieże, później zdewastowano wnętrze. W 1990 r. zwrócony wiernym. Obecnie jednowieżowy, na planie krzyża. Dwukondygnacyjna fasada z czterema parami pilastrów i barokowym frontonem. Kościół ma nowe, piękne wyposażenie, stylizowane na zabytkowe.

nformacja turystyczna z "Ilustrowanego Przewodnika po Wołyniu" dr Orłowicza podaje: "8 km. na zachód z Międzyrzecza leży Nowomalin. Jest to wieś położona nad Stawem blisko 3 km. długim, lecz narosłym sitowiem, utworzonym przez rzekę Świtenkę (w dawnych aktach nazywają ją też Teterówka), w sąsiedztwie dużych lasów. Już w XIV wieku istniał tu zamek starożytny, który w początkach XV wieku rozszerzył i przebudował ks. Świdrygiełło, jako zamek myśliwski i gród obronny. Położony w okolicy lesistej, rzadko zaludnionej, nazywał się wówczas "Głuche". Później przez kilka wieków należał Nowomalin do kniaziów Jełomalińskich i wówczas otrzymał swą obecną nazwę." W 1802 roku Nowomalin nabyła rodzina Sosnowskich. Ponownie rozbudowany pałac stał się jedną z najpiękniejszych rezydencji na Wołyniu. Prasa pisała (1866) o zamku przerobionym na pałac, otoczonym z trzech stron wodą stawu, z dojazdem poprzez kamienny most (dawniej zwodzonym). Na miejscu zrujnowanej baszty północnej powstała pseudogotycka kaplica z 5 wysokimi wieżyczkami i ostrą wieżą. Autorem projektu przebudowy był kolejny właściciel Nowomalina - Tomasz Oskar Sosnowski (1810-88). Jego rzeźby ozdabiały też wnętrze kaplicy. Jedna z nich "Madonna z Dzieciątkiem" znajduje się obecnie w muzeum krajoznawczym w Ostrogu. Zamek należał następnie do Falkowskich, Chodkiewiczów i do Dowgiałłów (do 1939), którzy go odbudowali. Nowomalin w II Rzeczpospolitej należał do powiatu zdołbunowskiego województwa wołyńskiego. Zamek został ponownie zniszczony podczas II wojny światowej. za: rzecz-pospolita.com

Kościół ufundowała ok.1624 Anna Chodkiewiczowa, odnowiony i powiększony przez Annę z Sapiehów Jabłonowską. Odrestaurowany w 1880 r. w duchu neogotyckim przez proboszcza Władysława Krzemieńskiego, odbudowany po pożarze 1897 r. przez ks. Romana Sanguszkę (arch. wiktor Piotrowski). Władze rosyjskie postawiły warunek, że światynia nie może być wyższa od pobliskiego Soboru.W 1943 r. kościół był placówką samoobrony polskiej, kierowanej przez o. Remigiusza Kranca. Po 1959 r. zamieniony na salę sportową z ringiem bokserskim. Zwrócony w 1990 r. i odremontowany. Kościół wieńczy potężna kopuła. W elewacji głównej czterokolumnowy portyk. Z. Hauser