20 lat bez ZSRR

8 grudnia 1991 r. w rezydencji “Wiskuły” w puszczy białowieskiej szefowie Rosji, Białorusi i Ukrainy: Borys Jelcyn, Stanisław Szuszkiewicz i Leonid Krawczuk podpisali umowę o utworzeniu Wspólnoty Niepodległych Państw (WNP). Oznaczało to również koniec 69 letniej historii ZSRR.

Imperium zostało rozwiązane przez liderów krajów, które w 1922 r. formalnie stworzyły Związek Radziecki.

Stanisław Szuszkiwicz przypomina jednak, że z początku cele spotkania w Wiskułach były zupełnie inne. Według jego relacji przedstawiciele Białorusi i Ukrainy chcieli po prostu poprosić Rosję, by dostawy surowców energetycznych zimą 1991/92 nie odbywały się na zasadach rynkowych. „Naszą celem było po prostu nie zamarznąć” – dodał. Jego zdaniem propozycje rozwiązania ZSRR przedstawił sekretarz stanu Giennadij Burbulis, który uważał zlikwidowanie Związku Radzickiego jako podmiotu prawa międzynarodowego, ułatwi tego typu rozliczenia.

Szuszkiewicz przypomniał również , że liderzy krajów zachodnich sprzeciwiali się rozpadowi ZSRR, obawiając się wojny domowej. „Oni uważali, że jesteśmy durni i gdy się podzielimy zaraz wybuchnie awantura. Jednak uważam, że starczyło nam i męstwa i rozumu żeby rozłączyć się i nie przelać nawet kropli krwi – nazwano to potem „białoruskim konsensusem” i „majstersztykiem dyplomacji końca XX wieku.” – podkreślił w rozmowie z Biełsatem.

13 dni później szefowie 11 nowych republik (oprócz krajów bałtyckich i Gruzji) podpisali protokół do umowy o stworzeniu WNP, deklarując chęć wzajemnej współpracy oraz przestrzegania międzynarodowych zobowiązań b. ZSRR. Dwa lata później do wspólnoty dołączyła Gruzja, którą ją jednak opuściła po konflikcie z Rosją w 2009 r.

Biełsat

www.belsat.eu/pl