Dywin

Dywin (Дзівін) to duża wieś, dawniej miasteczko i ośrodek rozległych dóbr, położona wśród bagien na Polesiu Brzeskim o 30 km na południowy wschód od Kobrynia.

Miejscowość po raz pierwszy wymieniana w XVI w. jako miasteczko w powiecie brzeskim, stanowiące wówczas część dóbr królewskich ekonomii brzeskiej. W 1629 r. król Zygmunt III wydał dokument potwierdzający prawo na cotygodniowe targi. Podczas insurekcji kościuszkowskiej w dniu 14 września 1794 r. doszło w Dywinie do potyczki, w której kawaleria powstańcza starła się podjazdem kozackim stanowiącym straż przednią rosyjskiej armii Aleksandra Suworowa. Po początkowym sukcesie powstańcy zostali rozbici, a 17 z nich dostało się do niewoli. W pobliżu pola bitwy rośnie okazały kilkusetleni dąb, zwany Dębem Suworowa, pod którym, wg miejscowej tradycji, po bitwie miał odpoczywać Suworow. Po rozbiorach ogromne miejscowe dobra obejmujące głównie bagienne nieużytki, lasy i łąki, stały się własnością prywatną i należały do Jagminów. W XIX w. miasteczko było siedzibą gminy w powiecie kobryńskim oraz centrum chowu bydła. Odbywały się tu wówczas dwa doroczne jarmarki, na które spędzano tysiące wołów. W okresie międzywojennym miasteczko pozostało siedzibą gminy, przetrwała też tradycja jarmarków na bydło. Dobra Jagminów zostały rozparcelowane, z przeznaczeniem dla polskich osadników wojskowych. Po II wojnie światowej miejscowość spadła do rzędu wsi.

Do cennych niezachowanych zabytków Dywina należał barokowy drewniany kościół katolicki, wzniesiony w 1728 r. przez ks. Jana Antoniego Wojewódzkiego, w 1866 r. zamieniony na cerkiew prawosławną, spalony podczas I wojny światowej, odbudowany (wg innych danych – wzniesiony na nowo) w 1917 r., rewindykowany przez katolików w okresie międzywojennym, po II wojnie światowej przebudowany na restaurację, a następnie rozebrany. Zachowała się tu natomiast jedna z najładniejszych na Polesiu Brzeskim drewniana cerkiew prawosławna p.w. św. Paraskewy Piatnicy, pierwotnie unicka, zbudowana w 1740 r., przebudowana w l. 1869-1870. Jest to świątynia na planie prostokąta, z pięciobocznym prezbiterium i dwiema niskimi zakrystiami. Fasadę zdobi galeryjka z balustradą, dwa naczółki dachu oraz trójkątny fronton flankowany przez dwie czworoboczne wieże z wielokondygnacyjnymi barokowymi hełmami. Mniejszy hełm wieńczy sygnaturkę nad częścią ołtarzową. Wejście wiedzie przez niewielki przedsionek dobudowany w XIX w. Obok cerkwi drewniana dwukondygnacyjna dzwonnica (ośmiobok na czworoboku) z 2 poł. XIX w., nakryta wysokim dachem namiotowym.

Tekst i zdjęcia:

Grzegorz Rąkowski