Kościół św. Andrzeja w Słonimiu

Jednym z najcenniejszych zabytków Słonimia (Слонім), liczącego ok. 40 tys. mieszkańców miasta rejonowego na Białorusi, jest kościół farny p.w. św. Andrzeja, na dawnym przedmieściu Zamoście (ul. Gorkaha).

Późnobarokowa budowla, wzniesiona w 1775 r. staraniem proboszcza Ancuty i biskupa Józefa Giedroycia na miejscu wcześniejszych drewnianych świątyń, restaurowana po zniszczeniach w okresie I wojny światowej, po II wojnie światowej zamknięta, zamieniona na magazyn soli i zdewastowana, został zwrócona wiernym w 1991 i odrestaurowana w latach 1991-1993 staraniem oo. kapucynów, którzy objęli miejscową parafię. Jest to świątynia trójnawowa, na planie prostokąta, z dwiema niskimi zakrystiami. Ozdobą kościoła jest wspaniała, silnie profilowana, falista, kilkakrotnie załamana linia fasady, podkreślona zwielokrotnionymi pilastrami, rozbudowanymi gzymsami i niszami. Fasadę flankują równie bogato zdobione dwie wieże ustawione do niej pod kątem, co dodatkowo zwiększa plastykę frontu świątyni i nadaje jej bryle lekkość i fantazję. Górne kondygnacje wież są smukłe, zwieńczone hełmami z latarniami, a pomiędzy nimi znajduje się profilowany szczyt z oknem i wolutami po bokach. Elewacje boczne rozczłonkowane są za pomocą silnie wydłużonych otworów okiennych i znajdujących się pomiędzy nimi pilastrów. Nawę nakrywa sklepienie kolebkowe z lunetami. Głównym elementem rokokowego wystroju wnętrza jest stiukowy ołtarz w formie portyku z podwójnymi kolumnami korynckimi, zwieńczony trójkątnym frontonem, nad którym rozmieszczone są rzeźby aniołów. W kościele znajdują się dwa otoczone kultem obrazy: św. Antoniego Padewskiego i MB Żyrowickiej – malarska kopia słynącego łaskami wizerunku znajdującego się w klasztorze prawosławnym w pobliskich Żyrowicach. W okresie, gdy kościół był nieczynny oba wizerunki znajdowały się w kościele bernardynek w Słonimiu. Na ścianie szczytowej nad wejściem oraz na bocznych ścianach prezbiterium zachowały się późnobarokowe freski z kompozycjami na tematy biblijne. Przed kościołem znajduje się trójprzelotowa, nakryta daszkiem brama ozdobiona pilastrami i gzymsem kostkowym.

Tekst i zdjęcia:

Grzegorz Rąkowski