66. rocznica Jałty – utraty Kresów Wschodnich

4 lutego mija 66. rocznica rozpoczęcia konferencji jałtańskiej, która miała decydujące znaczenie dla kształtu powojennej Europy. Konferencja, nazywana też “krymską”, trwała od 4 do 11 lutego 1945 roku.

Wzięli w niej udział szefowie rządów trzech mocarstw sojuszniczych, tzw. “Wielkiej trójki” w II wojnie światowej: Związku Radzieckiego – Józef Stalin, Stanów Zjednoczonych – prezydent Franklin Delano Roosevelt oraz premier Wielkiej Brytanii – Winston Churchill.

Na konferencji podjęto ustalenia w sprawie okupacji Niemiec przez trzy mocarstwa i Francję, obciążono Niemcy reparacjami wojennymi oraz podzielono Berlin na 4 sektory okupacyjne. Polska utraciła Kresy Wschodnie na rzecz ZSRR. Ustalono też rekompensatę dla Polski w postaci dotychczasowych ziem niemieckich: Pomorza Zachodniego, Prus Wschodnich i Śląska. Mocarstwa zgodziły się na utworzenie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej w Warszawie.

Na konferencji jałtańskiej powstała również koncepcja utworzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych. Związek Radziecki w zamian za koncesje na Dalekim Wschodzie, zobowiązał się do przystąpienia do wojny przeciw Japonii, po zakończeniu wojny w Europie. Przeciwko ustaleniom konferencji jałtańskiej protestował rząd Rzeczpospolitej na uchodźstwie oraz władze polskiego państwa podziemnego, które deklarowały gotowość ułożenia stosunków z ZSRR i udziału w powołaniu rządu jedności narodowej.

Postanowienia konferencji jałtańskiej, które doprowadziły do podziału Europy, tworząc radziecką strefę wpływów, straciły moc po rozpadzie bloku państw zależnych od ZSRR w latach 1989-1990 oraz samego ZSRR w 1991 roku.

IAR/Kresy.pl