Uroczystości ku czci żołnierzy Wojska Polskiego w Sumach

26 czerwca br. na frontonie kościoła Zwiastowania NMP w Sumach została odsłonięta pamiątkowa tablica, ku czci żołnierzy 4. Dywizji Piechoty im. Jana Kilińskiego 1 Armii Ludowego Wojska Polskiego. Dlaczego tablica pamiątkowa powstała w Sumach? 1 kwietnia 1944 roku w Sumach rozpoczęto tworzenie 4. Dywizji Piechoty, której nadano imię Jana Kilińskiego. Dowódcą dywizji od 1 kwietnia 1944 do końca wojny był gen. bryg. Bolesław Kieniewicz.

Do Sum przybyła delegacja z Polski, m.in.: przedstawiciele Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa na czele z sekretarzem ROPWiM dr. hab. Andrzejem Kunertem, ambasador RP w Kijowie Henryk Litwin z attaché RP podpułkownikiem Tomaszem Trzcińskim, przedstawiciele Konsulatu Generalnego RP w Charkowie na czele z konsulem generalnym Janem Granatem, dyrektor FOPnU Maria Siwko. W uroczystościach uczestniczyli przedstawiciele władz miasta Sumy na czele z merem miasta Aleksandrem Łysenką.

Uroczystość rozpoczęła się od mszy św. w intencji żołnierzy 4. Dywizji Piechoty im. Jana Kilińskiego Ludowego WP, którzy oddali życie w walce z niemieckim okupantem w latach 1944–1945. Mszę św. koncelebrowali: bp pomocniczy diecezji charkowsko-zaporoskiej Jan Sobiło i proboszcz parafii w Sumach ks. Wojciech Stasiewicz. Po mszy św., obok głównego wejścia do kościoła od strony ulicy Troickiej, bp Jan Sobiło poświęcił tablicę pamiątkową. Zabrał głos mer miasta Sumy Aleksandr Łysenko, następnie został poproszony o wypowiedź prezes Towarzystwa Kultury Polskiej w Sumach Włodzimierz Kuczyński, który opowiedział o historii 4. Dywizji Piechoty im. Jana Kilińskiego oraz o tym czy bardziej powinniśmy położyć akcent na pojęciu „ludowe” czy raczej na znaczeniu słowa „wojsko polskie” w tym wspomnieniu?

Odsłonięcia tablicy pamiątkowej na frontonie kościoła dokonał sekretarz ROPWiM dr hab. Andrzej Kunert oraz mer miasta Sumy Aleksandr Łysenko. Tablica pamiątkowa została opatrzona napisem: „W 70. rocznicę sformowania w Sumach na Ukrainie 1 kwietnia 1944 r. 4. Dywizji Piechoty im. Jana Kilińskiego 1. Armii Ludowego Wojska Polskiego, pamięci jej żołnierzy, którzy oddali życie w walce z niemieckimi agresorami w latach 1944–1945”.

Po ukończeniu uroczystości na dziedzińcu kościoła, wszyscy zebrani udali się na centralny cmentarz miejski w Sumach, gdzie przy pomniku żołnierzy Wojska Polskiego zostały odsłonięte tablice pamiątkowe pochowanych tam 43 żołnierzy. Przy pomniku miała miejsce modlitwa ekumeniczna przedstawicieli duchowieństwa i wiernych wyznania katolickiego i prawosławnego. Na początku uroczystości zaśpiewano pieśni wojskowe z repertuaru 4. DP im. Jana Kilińskiego, a mianowicie dwie pieśni wojskowe „Białe róże” i „Oka”. Głos zabrał ambasador RP w Kijowie Henryk Litwin. Następnie Katarzyna Swierdlikowa deklamowała wiersz K. I. Gałczyńskiego „Sen żołnierza”. Przemawiał także gubernator obwodu sumskiego W. Szulga i sekretarz ROPWiM dr hab. A. Kunert. Po poświęceniu tablic żołnierzom Wojska Polskiego przez ks. bpa Jana Sobiłę, delegacje złożyły wiązanki kwiatów.

Rano 27 czerwca uczestnicy uroczystości pojechali do Putywla. W muzeum krajoznawczym w Putywlu odbyło się spotkanie i wykład sekretarza ROPWiM Andrzeja Kunerta pt. „Katyń”, a także opowieść o jeńcach Wojska Polskiego, którzy byli internowani w obozie NKWD w klasztorze „Sofroniewa pustyń” koło wioski Nowa Słoboda, niedaleko Putywla w latach 1939–1940. Po zakończeniu wykładu Andrzeja Kunerta, delegacja z Sum razem z przewodniczącym Administracji Rejonowej w Putywlu A. Kosowskim odwiedziła klasztor „Sofroniewa pustyń”. Tam przy głównym wejściu odsłonięto obelisk ku czci jeńców polskich, którzy byli przetrzymywani w obozie NKWD w tym klasztorze.

Wiadomo, że w podczas walk w II wojnie światowej, w latach 1944–1945 w 4 Dywizji Piechoty zginęło 2309 żołnierzy i oficerów. Dlatego nie wolno lekceważyć ofiary żołnierzy 4. Dywizji Piechoty im. Jana Kilińskiego. Włodzimierz Kuczyński opowiedział o ciężkich walkach 4. Dywizji Piechoty, złożonej w dużej części z przymusowo wcielanych do jej szeregów żołnierzy AK, na wiślańskich przyczółkach Warki, ulicach Pragi i całej Warszawy, poprzez najtrudniejsze boje o przełamanie niemieckiego Wału Pomorskiego (uwieńczone zdobyciem Kołobrzegu), forsowanie Starej Odry, aż do rzeki Łaby, szlak bojowy 4. DP LWP.

Włodzimierz Kuczyński

“Kurier Galicyjski”

prezes TKP w Sumach

Tekst ukazał się w nr 13 (209) za 18 lipca – 14 sierpnia 2014