Pięć mitów o Rosji

Wbrew obrazowi nędzy i rozpaczy wyłaniającemu się z większości doniesień o Rosji, wiele podstawowych wskaźników społecznych pokazuje, że sytuacja w tym kraju tak naprawdę się polepsza.

Jedną z najbardziej irytujących rzeczy w relacjach na temat Rosji pojawiających się w popularnych mediach jest łączenie obecnej sytuacji kraju (np. ludzie dużo piją, zarabiają mało pieniędzy i są ogólnie nieszczęśliwi) z kierunkiem w którym podąża (np. ludzie piją coraz więcej, zarabiają coraz mniejpieniędzy i stają się coraz mniejszczęśliwi). Są to dwie istotnie różne kwestie, ale często traktuje się je zamiennie.

Rosja pod wieloma względami wciąż jest popapranym miejscem i nie trzeba daleko szukać żeby natknąć się na dowody wszelkigo rodzaju nadużyć, korupcji, dysfunkcji i innych okropności. Ale mnie zaciekawiło to, że wbrew temu obrazowi nędzy i rozpaczy wyłaniającemu się z większości doniesień, wiele podstawowych wskaźników społecznych kraju tak naprawdę się polepsza. Średnia długość życia się wydłuża, zwiększają się wypłaty i wskaźnik narodzin, a wskaźniki umieralności, samobójstwa, morderstw i ubóstwa – wszystkie spadają. Pomyślałem więc, że zbiorę 5 wykresów które mogą odeprzeć niektóre doniesienia z którymi tak często spotykam się w mediach. To wcale nie ma oznaczać, że “Rosja jest super” ale powinno poważnie zaburzyć nasz dotychczasowy obraz kraju który podobno jest w coraz bardziej rozpaczliwj sytuacji.

1. Populacja Rosji “gwałtownie spada”

To może być najbardziej powszechny błąd w zachodnich doniesieniach. Tak naprawdę populacja Rosji jest nieco wyższa teraz niż była w 2006 roku. Popuacja rosyjska spadałagwałtownie pod koniec lat 90. i na początku 2000, ale obecnie sytuacja się ustabilizowała. Populacja Rosji może równie dobrze zacząć spadać w przyszłośći, ale w tym momencie to właściwie wzrasta (aczkolwiek w tempie topniejącego lodowca).

Rosja, całkowita populacja (1990-2012):

[link=http://s4.ifotos.pl/img/1png_xaraanh.png]

2. Rosyjska gospodarka “chyli się ku upadkowi”.

Ze stwierdzeniem, że rosyjska gospodarka “upada” można spotkać się najczęściej pośród prawicowców, ale okazuje się że jest to również ulubiony temat w centrowych organizacjach, takich jak Newseek czy The Economist. Rosja może nie jest potęgą gospodarczą, ale jej ogólne wyniki z ostatniej dekady prezentują się przynajmniej przyzwoicie, zwłaszcza w porównaniu z koszmarną sytuacją po ostatnim kryzysie w wielu byłych komunistycznych krajach Europy Wschodniej. Gospodarka Rosji możeupaść w bliżej nieokreślonej przyszłości, ale w tym momencie doświadcza pewnego polepszenia.

Rosja, PKB na mieszkańca (2000-12):

[link=http://s6.ifotos.pl/img/2png_xaraana.png]

3. Podobnie jak Związek Radziecki, Rosja “wydaje wszystkie pieniądze na wojsko”

Szumne obwieszczenie rosyjskiego rządu, ogłaszającego że do roku 2020 około 700 mld USD zostanie przeznaczonych na zakup nowych broni wywołało u wielu ludzi przekonanie, że Rosja powraca do stanu z czasów komunistycznych, kiedy to wydatki na wojsko wynosiły 30% PKB a cały kraj cierpiał z powodu nienasyconych apetytów “metalożerców” z ministerstwa obrony. Mogę się zgodzić z tym, że wydatki na obronę w Rosji są nieco wyższe niż powinny być, ale rzeczywisty odsetek wydawanego PKB jest wręcz skromny w porównaniu z tym co działo się w Rosji przeszłości, a nawet z obecnymi wydatkami Stanów Zjednoczonych. (Dane pochodzą z SIPRI i kończą się na 2010 roku, gdyż nie było informacji o późniejszych latach).

Rosja i Stany Zjednoczone, wydatki na obrone w odsetkach PKB (1992-2010):

[link=http://s6.ifotos.pl/img/3png_xaraaex.png]

4. Rosyjska epidemia alkoholowa “nie słabnie”

Rosjanie piją dużo, ciężko się z tym spierać. Ale, całe szczęście, znacznie rzadziej niż kiedyś zapijają się na śmierć. Ilość wypadków śmiertelnych spowodowanych zatruciem alkoholowym gwałtownie spadała w ciągu ostatnich dziesięciu lat, a obecnie jest ich mniej niż w czasach antyalkoholowej kampanii Gorbaczowa (kiedy to rząd Radziecki zrównywał z ziemią winnice). Chociaż wskaźnik śmierci spowodowanej alkoholem w Rosji jest wciąż naprawdę bardzo wysoki w porównaniu z krajami zachodnimi, to jednak sytuacja się polepsza.

Rosja, wypadki śmiertelnego zatrucia alkoholowego (2000 – 2011):

[link=http://s6.ifotos.pl/img/4png_xaraawa.png]

5. W Rosji jest “więcej aborcji niż narodzin”

To stwierdzenie było prawdziwe przez bardzo długi czas, od początków lat 60. aż do około 2007 roku. Aborcja naprawdę była ulubioną w Rosji metodą planowania rodziny. Ale bez specjalnego zmieszania wokół tej kwestii, ilość aborcji w Rosji (mimo że jest wciąż duża w porównaniu z krajami zachodnimi) znacznie się obniża.

Rosja, Aborcja jako odsetek narodzin (1991 – 2012):

[link=http://s6.ifotos.pl/img/5png_xaraasq.png]

Zasadniczo, te diagramy pokazują, że:

1) Rosja wciąż ma wiele problemów i jest w ciężkim stanie w porównaniu do rozwiniętych krajów zachodnich,

2) sytuacja w Rosji tak naprawdę się polepsza w rozsądnym tempie.

Numer 2) stanowi ogromną różnicę w porównaniu z “okresem stagnacji”, kiedy większość wskaźników społecznych w Rosji widocznie się pogarszała. Zatem Rosja w 2013 roku, w przeciwieństwie do Rosji z lat 70., ma wzrastający wskaźnik narodzin, spadek śmiertelności, zmniejszającą się liczbę śmierci spowodowanej alkoholem i stosunkowo niewielki stopień wydatków militarnych. Jeśli chcemy zrozumieć czym Rosja jest i dokąd zmierza, musimy wziąć pod uwagę także jej pozytywne osiągnięcia.

Mark Adomanis

„Forbes”

Tłumaczenie: Olga Miciak