Unia Lubelska – tekst cz. 1

Lublin na sejmie, 1 lipca 1569 r.
Panowie rady i posłowie ziemscy Korony polskiej odnawiają unję z
Wielkiem Ksiestwem Litewskiem.

W imię Pańskie amen. Ku wiecznej pamięci sprawy niżej opisanej. My prałaci i panowie rada, tak duchowna jako świecka, i posłowie ziemscy Korony polskiej, na tym walnym a z pany radami i posły i inszemi stany Wielkiego Księstwa litewskiego spolnym lubelskiem sejmie będący, a na imię Jakub Uchański arcybiskup gnieźnieński, legatus natus et primae Regni. Filip Padniewski krakowski, Stanisław Karnkowski ku­jawski, Adam Konarski z Kobylina poznański, Piotr Myskowski płocki, Wiktorzyn Wierzbicki łucki, Wojciech Starosrzebski chełmski, z łaski Bożej biskupi, Sebestjan Mielecki kasztelan krakowski i brzeski starosta, Stanisław Myskowski z Mirowa krakowski, starosta krakowski i ratyński, Piotr Zborowski sandomirski i stobnicki staro­sta, Olbrycht Łaski siradzski. Jan Sirakowski lanczycki i przedecki starosta, Jan z Słu­żewa brzeski, starosta międzyrzecki i koniński, Konstanty Konstantynowic książę Ostrogskie kijowski, marszałek wołyński, starosta włodzimirski, Jan z Barcina Krotoski inowłocławski, Aleksander książę Czartoryski wołyński, Jan Firlej z Dambrowice lu­belski, marszałek koronny, starosta rohatyński, Andrzej Dembowski bełski, starosta rubieszowski, Arnolf Uchański płocki, starosta wyszogrodzki, Mikołaj Kiska z Ciecha­nowca podlaski, starosta drohicki etc., Fabjan Czerna malborski, starosta tucholski i stargarski, Roman książę Sanguskowicz bracławski, starosta żytomirski i hetman polny Wielkiego Księstwa litewskiego. Achacy Czema pomorski, starosta stumski i gniewski, wojewodowie, Stanisław Sobek z Sulejowa sandomirski, podskarbi koronny, starosta tyszowiecki i małogoski, Andrzej Dembowski siradzki i starosta lanczycki, Adam Drzewicki inowłocławski, starosta gostyński i inowłodzki, Stanisław Herbort z Fulstyna lwowski, starosta samborski i drohobycki, Andrzej książę Wiśniowiecki wołyński, Stanisław Słupecki lubelski, Andrzej grabia z Tęczyna bełski, Anzelm Gostomski płocki, starosta rawski, Zygmunt Wolski czerski, starosta warszawski, Adam Kosiński podlaski, Christof Myskowski z Mirowa rawski, Andrzej kniaź Kapusta bracławski, dzierżawca owrucki, Jan Kostka z Stemberka gdański, podskarbi ziem pru­skich, starosta pucki i czczewski, Jarosz Ossoliński sandecki Jan Tarło z Sczekarzowic radomski, starosta pilznieński i łomaski, Mikołaj Ligęza z Bobrku zawichoscki starosta biecki i żydaczowski, Wojciech Przyjemski lencki, Jan Sienieński z Sienna żarnowski, Jan Chrystoporski wieluński, Jan Sienieński z Gołogor halicki, Jan Her­bom z Fulstyna sanocki, Sczesny Parysz warszawski, starosta czerski, Stanisław Kry­ski z Drobnina racięski kasztelani, Walenty Dembieński z Dembian kanclerz, Fran­ciszek Krasiński z Krasnego proboszcz płocki etc., podkanclerzy Korony polskiej, Sta­nisław Barzy z Błożewa marszałek dworny, starosta śniatyński, Stanisław Wyssocki z Budzisławia kasztelan biechowski, Wojciech Sędziwoj czarnkowski, kasztelan santocki, starosta pyzdrski, Stanisław Sandziwoj Czarnkowski referendarz dworu króla JMości, commendor poznański, starosta drahimski, Jan Konarski z Kobylina podko­morzy poznański, Rafał Lesczyński z Leszna starosta radziejowski, Jakub Rokoszowski podsędek poznański, celnik Małej i Wielgiej Polski, z wojewodztwa poznańskiego. Stanisław Dembieński starosta chęciński, Stanisław Szafraniec z Pieskowej Skały wojski sandomirski, starosta lelowski, Jan Kmita pisarz ziemski krakowski, Marjan Przyłęcki burgrabia i sędzia grodzki krakowski, Piotr Strzała sędzia oświęcim­ski, Piotr Szułowski sędzia grodzki biecki, Jan Płaza ze Mstyczewa z wojewodztwa krakowskiego, Andrzej z Borowa, Mikołaj Koniecpolski, Marcin Radzanowski Lenart Strasz burgrabia krakowski, Stanisław Niedrzwicki z wojewodztwa sandomirskiego, Jan Kościelecki starosta bydgoscki, Dobrogost Potworowski sędzia ziemski kaliski, Woj­ciech Marszewski, Stanisław Przyjemski z wojewodztwa kaliskiego, Brykcy Przerembski pisarz ziemski siradzki, Stanisław Przerembski Piotr Widawski, Gabriel Ma­słowski wojski wieluński, Mikołaj Gasiński pisarz wieluński z wojewodztwa siradzkiego, Tomasz Dembowski sędzia ziemski, Walenty Ponętowski stolnik, Jakub Ponętowski cześnik lanczyccy z wojewodztwa lanczyckiego, Jan Piekarski podkomorzy brzeski, Łukasz Kretkowski z Kretkowa z wojewodztwa brzeskiego, Iwan Olizarowicz, Iwan Sołtan z wojewodztwa kijowskiego, Łukasz Kościelecki wojewodzie lanczycki, Wojciech Niemojewski surrogator inowłocławski z wojewodztwa inowłocławskiego, Stanisław Sirakowski kasztelan rypieński z ziemie dobrzyńskiej, Piotr Borecki, Walenty Orzechowski sędzia przemyski, Stanisław Drojewski, Jan Fredro, Mikołaj Sienicki podkomorzy chełmski, Hieronim Trojan, Maciej Górecki chorąży poznański, Pa­weł Skotnicki chorąży halicki, Jan Strzesz pisarz ziemski halicki, Jan Woredko sędzia grodzki żydaczowski, Jan Białokurski podczaszy halicki, Tomasz Dubrawski podsędek halicki z wojewodztwa ruskiego, Hawryło sędzia łucki Bokoj, Wasil Hulewicz, Olizar Kierdej marszałek, Bochdan Suszko Chobotkowski sędzia włodzimirski, Aleksan­der Siemaszko podkomorzy włodzimirski, Andrzej Kuniewski sędzia krzemieniecki z wojewodztwa wołyńskiego, Stanisław Dobek Łowczowski sędzia kamieniecki, Chrystof Grembski, Piotr Bąk z wojewodztwa podolskiego, Mikołaj Fierlej z Dambrowice kasztelan wiślicki, Piotr Kaszowski z Wysokiego, Adam Zieleński sędzia łukowski z wojewodztwa lubelskiego, Mikołaj Łyssakowski kasztelan lubaczowski, Jan Pilecki starosta hrodelski, Stanisław Trojan chorąży bełski, Stanisław Żółkiewski z woje­wodztwa bełskiego, Florjan Trabski z Noskowa starosta ciechanowski, Mikołaj Kossobucki pisarz płocki ziemski z wojewodztwa płockiego, Jan Parys wojski warszawski, Stanisław Radzymiński dworzanin króla Jegomości, Mikołaj Grzybowski podkomorzy warszawski, Wielisław Ławski pisarz ziemski liwski, Jan Rakowski trukczasz króla Jegomości, Stanisław Niedziński sędzia, Jan Cybulski wojski wyszogrodzcy, Andrzej Trambski z Noskowa starosta różański, Piotr Borukowski Andrzej Krasiński z Krasnego sędzia ziemski ciechanowski, Jakub Łyssakowski stolnik nurski, Marcin Mezeński podsędek zembrowski, Florjan Jakacki, Stanisław Zaleski, Piotr Jakacki, Jan Łyssakowski podkomorzy nurski, Piotr Brzoskowski Michał Zaliwski z wojewodztwa mazowieckiego, Mikołaj Bujno chorąży podlaski, Aleksander Hyncza wojski mielnicki, dzierżawca łosicki, Stanisław Rączko, Kasper Iżykowicz podkomorzy mielnicki, Teofil Brzozowski podkomorzy bielski z wojewodztwa podlaskiego, Mikołaj Bro­nisław Grabia z Oleśnik, Łukasz Brzozowski, Marcin Szymanowski sędzia sochaczowski z wojewodztwa rawskiego, Iwan Juchnowicz sędzia bracławski, Mikołaj Szyszkowicz Dołbnowicz, Konrad Koharyn Obliński, Gniewosz Strzyżowski z wo­jewodztwa bracławskiego, posłowie ziemscy, tak swemi, jako innych kolegow swych na ten czas nie będących imieniem, na ten to sejm walny koronny od wszech stanów a wszego rycerstwa na sejmikach powiatowych wojewodztw i ziem przerzeczonych obrani, a tu z zupełną, z dostateczną mocą i poruczeniem zupełnym przysłani, i wszytka insza slachta, obywatele Korony Polskiej, tak tu w Lublinie będący, jako niebędący, których jednak wszystkich chuć i wola do tych niżej opisanych rzeczy jest nam dobrze z sejmików powiatowych, które ten siem walny lubelski uprzedzili, wiadoma, tak jakoby się też tu właśnie imiona ich wszystkich włożyły i pieczęci za­wiesiły.

1. Oznajmujemy tym to listem naszym wszem ninie i na potym będącym ludziom, do których jedno wiadomości ten list nasz przydzie, iż my, mając ustawicznie przed oczyma powinność naszę przeciw ojczyźnie swej sławnej Koronie polskiej, którejeśmy wszystkę poczciwość, ozdobę, pożytek pospolity, a nawięcej umocnienie od niebezpieczeństwa tak wnętrznego, jako zewnętrznego, opatrzyć powinni, bacząc też przy tym i przed oczyma mając chwalebny a obojemu narodowi barzo należny związek i społeczność, przez przodki swe niegdy z obywatelmi na on czas Wielkiego Księstwa litewskiego na wieczne czasy za spolnem a listownem obudwu narodow zezwoleniem uczynioną i listy, pieczęciami, przysięgami, czciami obojej strony umocnioną i przez niemały czas uprzejmością a sta­tecznością obojej strony dzierzaną, lecz potem za złemi a zawisnemi czasy niejako za­trudnioną, zawżdyśmy tak my, jako przodkowie nasi, o tem myślili i pany swe, tak sławnej pamięci Zygmuuta, jako i szczęśliwie na ten czas obiema narodom, polskiemu i litewskiemu, panującego pana a pana Zygmunta Augusta króle polskie przez niemały czas upominali i prośbami naszemi do tego wiedli, aby nam z powinności swej pańskiej a królewskiej jako zwierzchni a jedni obudwu narodow panowie do egzekuciej a skutku tak spisów spolnych, jako innych praw i przywilejów naszych, które na ten związek i na tę społeczność z pany i ziemiami Wielkiego Księstwa litewskiego jeszcze od pradziada JKMości, także i za Aleksandra króla, my z Wielkiem Księstwem litewskiem mamy, z łaski a zwierzchności swej dopomoc, a to, co się z tej społeczności wykro­czyło, w swą rezę wstawić raczyli, zwiódłszy nas z pany radami i innemi stany Wiel­kiego Księstwa litewskiego spoinie na jedno miejsce do wykonania tej to chwalebnej a obojemu narodowi pożytecznej sprawy, jako o tej sprawie uniej akta i konstytucje, deklaracje i recessy sejmów, po te czasy będących, jaśnie omawiają. Jakoż jednak za łaską miłego Boga, który społeczność i jedność miłuje, a który królestwa, państwa i rzeczypospolite po wszystkiem świecie w osobnej swojej opiece mieć raczy, a za ła­ską też pana swego, szczęśliwie na Jen czas nam panującego pana a pana Zygmunta Augusta króla polskiego etc. wyżej mianowanego, tośmy na koniec za uprzejmem staraniem swym odzierzeli, iż przodkiem w Warszawie na sejmie roku tysiącznego pięć­setnego sześćdziesiątego trzeciego złożonym, a potym w Parczewie roku tysiącznego pięćsetnego sześćdziesiątego czwartego, zjechawszy się z stany Wielkiego Księstwa li­tewskiego, niemałyśmy wstępek do naprawienia tego to zjednoczenia i tej po części naruszonej uniej uczynili, namawiając między sobą z oba stron i utwierdzając arty­kuły do tej uniej należące. Które artykuły iż tam na on czas prze krotkość czasu i prze insze gwałtowniejsze potrzeby Rzeczypospolitej obojego narodu spolnemi spisy naszemi z stany Wielkiego Księstwa litewskiego warowane być nie mogły, przeto tego wolniejszego czasu zjechawszy się na ten sejm spoiny do Lublina na dzień dwudziesty trzeci miesiąca grudnia w roku przeszłym tysiącznego pięćsetnego sześćdziesiątego ósmego, przez JKMość za zezwoleniem oboich rad polskich i litewskich złożony i do tego czasu jedno­stajnie dzierżany i kontinuowany, takieśmy niżej opisane traktaty i namowy między sobą uczynili, któreśmy za łaską Bożą do tego końca i do tej konkluzjej za zgodnym i jednostajnem obojej strony zezwoleniem i spolnem spisaniem, niwczym nie derogując recessowi warszawskiemu i inszym przywilejom, przywiedli. Z czego bądź Panu Bogu w Trójcy jedynnemu chwała wieczna, a krolowi JMości z łaski Bożej panu a panu Zygmuntowi Augustowi dzięka nieśmiertelna, zacnej też Koronie polskiej i Wielkiemu Księstwu litewskiemu sława i ozdoba na wiekuiste czasy.

2. Naprzód, iż aczkolwiek były stare spisy przyjacielstwa, sprzymierzenia, pomno­żenie i lepszy sposob Rzeczypospolitej, tak Korony polskiej, jako i Wielkiego Księstwa litewskiego czyniące etc., wszakoż iż się nieco w nich widzi być rożnego od dobrego i szczerego braterstwa dufania, przeto dla mocniejszego spojenia spolnej i zajemnej miłości braterskiej i w wiecznej obronie obudwu państw społecznej, niewątpliwej wiary braterskiej, czasy wiecznemi ku chwale Bożej, JKMości, z wiecznem podziękowaniem godnej sławie i tychże obudwu nazacniejszych, polskiego i litewskiego, narodow i też ku roszerzeniu niezamierzonej i wiecznej czci, ozdobie, okrasie, zmocnieniu, uczciwości, zacności i majestatu spolnego wiecznemu roszerzeniu, one stare sprzymierzenia pono­wili i umiarkowali w tym wszytkiem, jako niżej opisano.

3. Iż już Krolestwo polskie i Wielkie Księstwo litewskie jest jedno nierozdzielne i nierożne ciało, a także nierożna ale jedna spoina Rzeczpospolita, która się ze dwu państw i narodow w jeden lud zniosła i spoiła.

4. A temu obojemu narodowi żeby już wiecznemi czasy jedna głowa, jeden pan i jeden kroi spoiny rozkazował, który spolnemi głosy od Polakow i od Litwy obran, a miejsce obierania w Polsce, a potem na Krolestwo Polskie pomazan i koronowan w Krakowie będzie. Ktoremu obieraniu wedla przywileju Aleksandrowego niebytność której strony przekazać niema, abowiem powinnie et ex debito rady i wszystki stany Korony polskiej i Wielkiego Księstwa litewskiego wzywane być mają.

5. Obieranie i podnoszenie wielkiego księdza litewskiego, które przedtym osobno bywało w Litwie, aby już tak ustało, żeby i znak żaden albo podobieństwo na po­tem nie beło, z ktoregoby się okazowało albo znaczyło podnoszenie albo inaugu­racja wielkiego księdza litewskiego. A iż tytuł Wielkiego Księstwa litewskiego i urzędy zostawają, tedy przy obieraniu i koronacjej ma być zaraz obwołan królem polskiem i tenże wielkiem księdzem litewskiem, ruskiem, pruskiem, mazowiecskiem, żmodzskiem, kijowskiem, wołyńskiem, podlaskiem, inflandskiem.

6. Successio JKMości naturalis et haereditaria, jeśliby JKMości i komukolwiek z przyczyny jakiejkowiek w Księstwie Litewskiem służyła, niema już wiecznemi czasy przeszkadzać tego społku i zjednoczenia obojga narodow i obieraniu spolnego jednego pana, której JKMość Koronie wiecznemi czasy odstąpił, nie wątpiąc w tym i to też sobie warując, żebyśmy ani samej osoby JKMości, ani potomstwa własnego, jeśliby JKMości które Pan Bog dać raczył, nie zgołocili, ale żeby podciwe a stanowi jego przystojne od Rzeczypospolitej opatrzenie miało, jeśliby na Krolestwo nie było wzięte, a wszakoż nie czyniąc żadnej dismembracjej koronnej, o czym w deklaracjej JKMości i w recesie sejmu walnego warszawskiego dostateczniej jest opisano i obwarowano.

7. A przy koronacjej nowego króla mają być przez króla koronowanego poprzysiężone i zaraz konfirmowane na jednem liście i jednemi słowy na wieczne czasy prawa, przywileje i wolności poddanych wszystkich obojga narodow i państw tak złączonych.

8. Sejmy i rady ten oboj naród ma zawżdy mieć spoinę koronne pod królem polskiem panem swym, i zasiadać tak panowie między pany osobami swemi. jako po­słowie między posły, i radzić o spolnych potrzebach tak na sejmie, jako i bez sejmu, w Polsce i w Litwie.

9. Też aby jedna strona drugiej była radą i pomocą, aby JKMość prawa, przy­wileje. tak wszem ziemiam i narodom, tak Korony polskiej, jako i Wielkiego Księ­stwa litewskiego i ziemiam do nich należącym, wszelakiem pismem nadane przywileja i prawa od wszech przodkow JKMości i od JKMości samego, z dawnych cza­sów i od poczęcia uniej wszem wobec i każdemu z osobna jakiemkolwiek sposobem nadane, i wolności, dostojeństwa, prerogatywy, urzędy wszystki obojga narodu całe i nieporuszone zachował, wszystkie prawa, sądy, wysady, stany książęce i familje slachecskie przerzeczonych narodow, uchwały sądowne zdawna do tego czasu zachować każdemu stanu i mocnie i nieporuszenie.

10. Przysięgi rad, dygnitarzow, urzędników, starost narodu litewskiego i przedniejszych domow ludzi, ktorzyby je czynić mieli, przy mocy zostać mają, jakośmy też i sami sobie spoinie, tak przywilejmi, jako spolnyin spisaniem na sejmie warszawskiem spolnym zostawili tym wykładem, iż na po tym wszystki takowe przysięgi krolowi koro­nowanemu i Koronie polskiej czynione być mają, także około przysiąg trzymania spi­sków pospolitych zachować się ma i statecznie sobie trzymać wedle przywileju Aleksandrowego.

11. Też we wszystkich przeciwnościach spoiną pomocą my obojego narodu pra­łaci, rady, barones i wszystkie stany pomagać sobie mamy wszystkiemi siłami i możnościami, jako spolnej radzie pożytecznie i potrzebnie będzie się zdało, szczęśliwe i przeciwne rzeczy za spoinę rozumiejąc i wiernie sobie pomagąjąc Foedera aut pac ta albo zmowy i przymierza z postronnemi narody wedle spolnej zgody warszaw­skiej na potem żadne czynione ani stanowione, żadni też posłowie w rzeczach ważnych do obcych stron posełani być nie mają, jedno za wiadomością i radą spoiną obudwu narodow, a przymierza albo stanowienia z którymkolwiek narodem przed tym uczy­nione, ktoreby były szkodliwe której stronie, dzierżane być nie mają.

12. Moneta tak w Polsce, jako i w Litwie, ma być za spoiną radą uniformis et aequalis in pondere et grano et numero peciarum et inscriptione monete, co ku skutkowi przywieść JKMość jest powinien i potomkowie JKMości będą powinni.

13. Cła, myta wszystkie w Polsce i w Litwie, ziemskie i wodne, jakiemkolwiek imieniem nazwane, tak królewskie, jako slachecskie, duchowne i miejsckie, JKMość znosić raczyjiżby już ex nunc żadnego cła nie brano na potym wiecznych czasów od duchownych, od świeckich ludzi slachecskiego stanu i od ich poddanych od rzeczy ktorychkolwiek własnej roboty i wychowania, nie zakrywając myt kupieckich ani się zmawiając z kupcy ku szkodzie a zatajeniu ceł zdawna zwykłych królewskich tak w Polsce, jako w Litwie.

14. Statuta i ustawy wszystkie, jakiekolwiek i z którejkolwiek przyczyny przeciw narodowi polskiemu w Litwie ustawione i uchwalone około nabywania i dzierżenia imienia w Litwie Polakowi, jakokolwiekby go kto dostał i dostawał chocia po żenie albo z wysługi albo za kupnem, darownym obyczajem, zamianą i którymkolwiek na­byciem wedla zwyczaju i prawa pospolitego, te wszystkie statuta aby żadnej mocy nie miały jako prawu, sprawiedliwości i też spolnej braterskiej miłości i uniej a zjednocze­niu spolnemu przeciwne, ale aby wolno zawżdy beło tak Polakowi w Litwie, jako Litwinowi w Polsce, każdym słusznem obyczajem dostawać imienia i dzierżeć je wedle prawa, w którym leży ono imienie.

15. A co się tycze inszych artykułów przywileju Aleksandra króla które jeszcze nie są na warszawskiem sejmie deklaracją króla JMości ani spoiną zgodą deklarowane, ale na ten teraźniejszy spoiny lubelski z warszawskiego sejmu odkładem spolnym za­wisły, te wszystki, jako są w przywilejach i spisaniu spolnem, a ostatecznie w Ale­ksandrowem przywileju i tu w Lublinie od króla JMości poprzod w tej sprawie uniej danem opisane, w mocy zupełnej na czasy wieczne zostawać mają, a wszakże ku objaśnieniu lepszemu to przykładając, iż przy tytule Wielkie Księstwo litewskie i do­stojeństwach i urzędziech wszystkich i zacności stanów wedla opisania przywileju króla Aleksandra cale a nienaruszenie zostać ma, gdyż to zjednoczenia i społeczności tej roz­targnienia i rozdziału nie czyni.

16. Sejmów innych żadnych osobnych stanom koronnym i litewskim od tego czasu kroi JMość składać nie będzie, jedno zawżdy spoinę sejmy temu obojemu narodowi jako ciału jednemu w Polsce składać będzie, gdzie się JKMości i radam koronnym i litewskiem nasłuszniej zdać będzie.

17. Dygnitarstw i urzędów, jeśli które wakują albo wakować w Wielkiem Księ­stwie litewskim na potym będą, krol JMość nie ma dać nikomu, ażby pierwej JKMości i potomkom jego, krolom polskim koronowanym, i temu nierozdzielnemu ciału, Koronie polskiej, przysięgę uczynieł.

18. Opatrujemy też dostatecznie i warujemy stany i osoby Wielkiego Księstwa li­tewskiego, aby egzekucja ich samych i potomkow ich nietelko wedle statutu króla Aleksandra, ale ani wedla żadnych przywilejów, listów, konstytucjej i uchwał sejmo­wych w Koronie polskiej uczynionych, danych i uchwalonych jakichkolwiek przeszłych około dobr stołu JKMości w Wielkiem Księstwie litewskiem od wszech przodkow JKMości i od JKMości samego od zaczęcia uniej w Wielkiem Księstwie litewskiem komużkolwiek rozdanych, żadnego stanu, nie doległa, ale wszystki prawa, przywileje od wszech przodkow JKMości i od JKMości samego od zaczęcia uniej Wielkiemu Księ­stwu litewskiemu, narodom litewskiem, niskiem, żmodzkiem i innem narodom i oby­watelom Wielkiego Księstwa litewskiego i też ziemiam, powiatom, fainiljam i osobam do tych czasów dane całe, zupełne i niwczym nienaruszone zostały, także wiecz­ności, feuda albo lenna, frymarki, zamiany, dożywocia, zastawy wszelakie na sejmie i bez sejmów uczynione wedla każdego przywileju wiecznemi czasy dzierżane być mają, nie przywodząc ich w żadną wątpliwość którymkolwiek obyczajem albo wykła­dem; Także też nadanie na dygnitarstwa, urzędy, które zdawna i właśnie na nie nale­żały, zastawy i summy wszelakie w zupełnem prawie swym zostawione być mają, nie będąc powinni żadnej części dochodow zwykłych swych, jakiemkolwiek obyczajem nazwanych, gdzieindziej i na co inego nad teraźniejsze dzierżenie i przywileje albo listy swe do tego czasu odzierzane okrom pożytku swego obracać. A ktoby z przodkow swych, nie mając listowy co grontow i każdej possesjej7 jakimkolwiek imieniem nazwa­nych trzymał, pożywał, takowy tę takową swoję własność i bez listów, jako i za li­sty, ma wiecznie trzymać wedla statutu litewskiego starego i nowego i zwyczajów dawnych. Jakoż panowie rady i wszystki stany i posłowie wszystkich ziem tym teraźniejszem postanowieniem zamykają sobie i potomkom swym moc stanowienia i wznawiania jakiemkolwiek kształtem, takież wspominania i wszelakiego wynalazku wzniesienia egzekucjej na wysługi i insze majętności przeszłej A iż już od tego czasu rozdawanie dobr stołu w Wielkiem Księstwie litewskiem ustać ma, wszakoż imiona, ktorebykolwiek z domow książęcych i slachecskich i pańskich ku stołowi JKMości potym przypadać będą, te takowe imiona JKMość wedla wolej i łaski swej królewskiej rozdawać ma tak polskiego, jako i litewskiego slachecskiego narodu ludziom, aby się tym służba ziemska wojenna nie zmniejszała. Takież w rekuperacjej od nieprzyjaciela moskiewskiego zamków, imion, possesjej i dobr wszelakich będzie powinien JKMość tym wracać, czyje to ojczyzny i possesje przedtym beły przed osięgnieniem od nieprzyja­ciela. A jeśliby na to miejsce dano komu co, to się do stołu króla JMości wracać będzie.

19. Które wszystki artykuły my prałaci i panowie rada, posłowie ziemscy i inne wszystkie stany Korony polskiej znając być chwalebne, potrzebne i obojemu temu na­rodowi, tak Koronie polskiej, jako Wielkiemu Księstwu litewskiemu, jako już jednej spolnej a nierozdzielnej Rzeczypospolitej pożyteczne, a (z) spolnego naszego z stany Wiel­kiego Księstwa litewskiego zezwolenia w ten list na ten kształt spisane, radzi i z do­brą wolą i z dobrą bracką chucią i miłością tak prałatom, panom radam, posłom ziemskiem, jako i innem wszystkiem stanom i osobam litewskim tym listem naszem na wieczne czasy z strony naszej przyznawamy i one pieczęciami, przysięgami, poczciwościami swemi i potomstwa swego wszelakiego warujemy, utwierdzamy i uma­cniamy warunkiem, utwierdzeniem i umocnieniem takiem, jakie nam nawiętsze i namocniejsze bądź z osob, bądź z miejsc i urzędów naszych, tak osobliwem , jako i pospolitem obyczajem należy ślubując i obiecując przed Panem Bogiem dobrem, uczciwem, slachecskiem i krześciańskiem słowem naszem, iż to wszystko, co się tu napisało, znać, trzymać i dzierżeć, wypełniać, sami i z potomki swemi na wieczne czasy będziemy bez fortelow wszelakich, nie przywodząc niczego z tych rzeczy na wieki w żadną wątpliwość ani odmianę, nie odstrzelając się też w niwczem od tej jedności, w ktorąśmy się z narodem tego sławnego Wielkiego Księstwa litewskiego związali we­dla opisania tego to listu naszego i artykułów w tym liście związałych i objaśnionych wiecznemi i wiekuistemi czasy, jaki też nam panowie litewscy dali. Które spoinę nasze spisy kroi JMość przerzeczony jako pan nasz zwierzchny władzą swą królewską konfirmować nam raczył. A jeśliby która strona przywilejów i spisów o spolności uczy­nionych między temi narody tak nam, jako sobie trzymać nie chciała, albo jeden z osobna trzymać nie chciał, przeciw takiej stronie i każdemu z osobna jako przeciwko nieprzyjacielowi naszemu i narodow spolnych powstać z potomkami naszemi przy panie naszem, królu polskiem, będziemy powinni. Co wszystko czynić i wypełnić, mocnie dzier­żeć w skutku wszystkim zawżdy pod naszą przysięgą siebie i potomki nasze obowięzujemy.

20. A te wszystkie rzeczy tu postanowione i obwarowane ani przez JKMość, ani przez pany rady i inne wszystkie stany i posły ziemskie obojga narodow za spolnem zezwoleniem ani pojedynkiem od której części i strony nie mają nigdy wiecznemi czasy być wzruszane i odmieniane, ale wieczne, całe i mocne zachowane być mają.

A ku lepszemu świadecstwu rzeczy wyżej opisanych i wiecznej pamięci my przerzeczeni prałaci, panowie rada tak duchowna, jako świecska koronna, ktemu posłowie ziemscy na tym walnym i spolnym sejmie lubelskiem będący zawiesiliśmy na ten list pieczęci nasze. Pisan i dan na tymże sejmie spolnym lubelskiem dnia pierwszego miesiąca lipca roku Pańskiego tysiącznego pięćsetnego sześćdziestego dziewiątego.