Dom Zdrojowy w Morszynie


Morszyn (Моршин) to liczące ok. 5 tys. mieszkańców miasto, położone na przedpolu Karpat wśród niewysokich wzniesień nad rzeką Bereźnicą o 14 km na południe od Stryja, przy szosie i linii kolejowej łączącej to miasto z Iwano-Frankowskiem.

Miejscowość jest jednym z najpopularniejszych na Ukrainie uzdrowisk, które pozostaje jednak nieco w cieniu bardziej znanego Truskawca. W centralnej części Morszyna, którego zabudowa jest rozciągnięta wzdłuż głównej ulicy Iwana Franki znajduje się duży Park Zdrojowy. Warto zagłębić się w parkowe alejki aby dojść do przedwojennego Domu Zdrojowego, mieszczącego obecnie sanatorium “Marmurowy Pałac”. Dom Zdrojowy, zbudowany w l. 1935-1938 wg projektu lwowskiego architekta Mariana Nikodemowicza, jest wybitnym dziełem architektury modernistycznej. Jest to budowla na planie podkowy, stojąca na niewysokim zboczu, zwrócona fasadą w stronę Parku Zdrojowego, z dwoma skrzydłami bocznymi zgiętymi ku tyłowi. Główny korpus budynku, z fasadą zwróconą ku wschodowi jest czterokondygnacyjny, na osiach skrajnych znajdują się dwa parterowe półkoliste aneksy, nad którymi umieszczono tarasy. Fasada tworzy geometryczny układ kratownicy z rzędami kwadratowych dość głębokich wnęk mieszczących prostokątne okna. Okna na parterze są znacznie większe od pozostałych, zaś wnęki na piętrach tworzą balkony obrzeżone metalowymi balustradami. Przed budynkiem znajduje się duży taras, od którego szerokie schody prowadzą ku znajdującemu się poniżej rozległemu, dwupoziomowemu parterowi ogrodowemu. Parter jest starannie zaprojektowany i przypomina przestrzenne założenia parków regularnych przy rezydencjach magnackich. W jego części środkowej, wysypanej żwirem, znajduje się duża fontanna i rabaty kwiatowe, po bokach zaś znajdują się trawniki i szpalery strzyżonych ozdobnych krzewów. Na trawnikach, a także wzdłuż schodów i u podnóża tarasu ustawiono kopie antycznych rzeźb. Na szczycie schodów, po bokach, znajdują się dwie duże rzeźby lwów.

Perspektywę parteru oglądanego z tarasu przed Domem Zdrojowym zamyka ustawiony pośrodku kolistego placyku niewielki budyneczek starej pijalni wód. Ma on formę ażurowej rotundy, którą tworzy osiem filarów wspierających szeroki spłaszczony dach z szerokim okapem, co zyskało budowli miano “Grzybka”. Za pijalnią znajduje się drzewiasta część parku, ciągnąca się do morszyńskiego deptaka. Od południa i zachodu Dom Zdrojowy sąsiaduje z naturalnym kompleksem leśnym, porastającym zbocza okolicznych wzgórz. Na skraju lasu, w niewielkiej odległości od południowego korpusu budynku znajduje się ujęcie wody ze źródła nr 4, nad którym wzniesiono ażurową budowlę na planie kwadratu będącą miniaturą świątyni antycznej. Tworzy ją dwanaście kanelowanych kolumn wspierających szerokie belkowanie i opierający się na nim dwuspadowy daszek z trójkątymi szczytami od frontu i tyłu. Nieco powyżej ujęcia, na zboczu wzniesienia, znajduje się otoczona kultem figura Matki Bożej, często odwiedzana przez kuracjuszy.

Tekst i zdjęcia:

Grzegorz Rąkowski

0 odpowiedzi

Zostaw odpowiedź

Chcesz przyłączyć się do dyskusji?
Nie krępuj się!

Leave a Reply