Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. B. Chlebowskiego, t. 7, Warszawa 1886, s. 539-540.

Opaka 2.) O., wś, pow. drohobycki, 20 klm. na płd.- zach, od Drohobycza, 6 klm. od sądu pow. i urz. poczt, w Podbużu. Na płn.-zach. leży Podbuż, na płn.-wsch. Jasienica Solna i Popie­le, na wsch. Borysław, na płd.-wsch. Mraźnica i Schodnica, na płd.-zach. Kropiwnik Stary, na zach. Bystrzyca i Załokieć. Wieś leży w dorzeczn Dniestru za pośrednictwem Opaki, dopływu Bystrzycy. Powstaje ona w płd.- zach. lesistym narożniku wsi, w leeie Opaczka, na wsch. stoku góry Kohutów horb, 826 m. wys., z licznych źródeł a kilku strumyków, które po złączeniu otrzymują nazwę Opaczki. Ta płynie na płn.-wsch., następnie skręca na płn., przyjmuje nazwę Opaki a wyginając się w dalszym biegu na płd.-zach., zach. i płd.- zach. wpada w Załokciu do Bystrzycy. Od praw. brzegu zasilają ją w obrębie wsi liczne dopływy, z których znaczniejsze: Zwirczak, powstający w płd, krańcu wsi, na płn. stoku Kiczery; Borysławka, powstająca na płn. sto­ku Huty, 709 m. wys.; Zworzec i Klutkawka al. Klutkawica. Zabudowania wiejskie leżą w dolinie Borysławki i Opaki (520 m. na płd., 491 ra. na płn.). Płd część zajmują lasy: Opaczka, Borysławka i Bukowa (688 m.), a część płn.-wsch. lasy; Konstance, Ratoczyna (szczyt 720 mt., znak triang.), Świrczyk (681 mt.) i Kadubiowa (617 mt.). Na płn.-zach. wznosi się blisko granicy Załokcia „Czeledny“ do 602 mt. Własn. więk. (Towarzystwa dla prod. leśnych w Wiedniu) ma roli orn. 18, łąk i ogr. 87, pastw. 33, lasu 2896; własność mn. roli orn. 1559. łąk i ogr. 1253, past. 858, lasu 35 mr. W r. 1880 było 1376 mk. w gm., 12 na obsz. dwor. (między nimi 11 obrz, rz. kat.). Par. rz. kat. w Podbużu, gr.-kat. w miejsou, dek. mokrzański, dyec. przemyska. We wsi są dwie cerkwie, jedna w O, Niżnej, druga w O. Wyżnej; obie z drzewa, pierwsza postawiona w r. 1722, druga w r. 1660. Do tej ostatniej sprawiono ikonostas w r. 1876, Jest także szkoła nieetatowa, istniejąca od r. 1820 i kasa pożyczk, gm. z kapit. 2412 zł. Według poda­nia schronili się mieszkańcy sąsiednich nizin w te górskie i lesiste okolice przed napadami tatarskimi i założyli osadę. Za czasów Rzpltej należała wś do dóbr koronnych, do krainy Podbuskiej, w ekonomii samborskiej a ziemi przemyskiej. W metr. Kor. (Rkp. Ossolińs., Jls 2837, str. 129) jest następujący dokument: „A. 1578, ultima Septembris. Premisliae. Śtephanus rex honestis Andreae et Petro Malcowięta, seultetis villae Opaka in capitaneatu satnboriensi sitae, quinque lanea cum facultate locationis hortulanorum, ac annexa taberna, molendino, trussatili, e ąuibus quinque laneis unus pro erectione Poponatus detrahitur. Cum descriptione naturalium signorum granioia- lium.“ W lustracyi z r. 1686 (Rkp. Ossol., No. 1255,str. 170) czytamy: „Wieś ma łanów 151/2, z osobna wójtowskich 4, popowski 1,

[s.540]

hajduckiego ½ . Czynsze i powinności: Po­winni byli z dawna wozić drwa do ku py z ła­nu każdego wozów 152. Teraz za te drwa czynsz dają z każdego łanu po zł. 30 gr. 12; żyrowszczyzny z łanu każdego dają zł. 1 gr. 10; hajduczyzny daje gromada ogółem zł. 12. Z łanu hajduckiego Załokieckiego gromada dawała zł. 4, ale że go natenczas niezażywają. tedy wolnymi być mają od tego do rewizyi. Owies, gęsi, kury, jaja, za sądy zborowe, za jagnię wielkanocne, chlebnego, dań owczą, tak płacą jako wieś Załokieć. Pop płaci czynszu na rok zł. 10. Robotników także wyprawiają jako i wieś Załokieć. Soli ta wieś nie wozi, ale tylko skale do żup wszystkich dowożą za zapłatą, i do naprawy żup, kiedy potrzeba, iść mają.“ W inwentarzu z r. 1760 (Rkp. Ossol., No. 1632, str. 64) czytamy: „Ta wieś osiadła na łanach 15 ½ videlicet sianych 8, koszonych 1 pustych 3 ½ – Z osobna wójtowskich 4, po- powski, sołtyskiego ½ . Chlebnika ad praesens gromadzkiego znajduje się .No. 84. Czyn­sze tej wsi (wymieniono szczegółowo) czynią 415 zł. 8 gr. Powinności tej gromady: Skale i denka do żupy JKrM. drohobyckiej, kołpieckiej, modryckiej, kotowskiej i nahujowskiej odwożą, a którzy do której żupy mają wozić, administracya naznaczać powinna, któ­rym płacono dotąd za kopę skala po gr. 4, a za kopę denek po gr. 6. A że teraz jedlic zda­tnych w lesie opackim nie mają, naznacza się las załokiecki, w sąsiedztwio będący, z które­go też skala i denka łupać powinni, a za każ­dą kopę skala i donek teraz postanawia się nad dawniejszą zapłatę od każdej kopy po gr. 1 to jest od skala kopy gr. 5, od denek kopy gr. 7. Parkany w żupie kotowskiej równo z drugimi wsiami podług dzielnic swoich repa­rują i dyle na nie wożą. Pastewnik tamże według rozdziału grodzą i chrusty na niego wożą. Kładzi pod beczki skarbowe fur 3 do żupy kotowskiej co rok odwożą na dna do ka­dzi. Wójtostwa tej wsi posesorem WJMPan Ostroróg, starosta, na które prawa nie poka­zał, vigore którego onera fuudi i hybeimę na gardekurów JKrMości płacić tenetur. Lasy i chaszcze: Las Kaldobiów rzeczony, w nim buczyna i jedlina. Las Umowy nazwany, od Popielów, w nim także buczyna i jedlina. Las zwany Pozakopaczów, nierozdzielny z Mraźnicą, w którym drzewo różne. Las Boryslawka zwany, od Kropiwnika i od Schodnicy, jodło­wy. Las od Bystrzycy Opaczka nazwany, jo­dłowy i osikowy. Chaszcze od Podbuża drobne.“ Według inwentarza z r. 1768 było wójtowstwo w posiadaniu Poniatowskiej. Zajęto w r. 1.773 i przyłączono do dóbr podbuzkich, Siarczyński (Rkp. Ossol. 1829) podaje, że w O. była kopalnia rudy żelaznej. Lu. Dz.

0 odpowiedzi

Zostaw odpowiedź

Chcesz przyłączyć się do dyskusji?
Nie krępuj się!

Leave a Reply