Fara Witoldowa w Trokach

Kościół p.w. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Trokach należy do najstarszych sanktuariów maryjnych na Litwie. W tym roku obchodzi sześćsetlecie swego istnienia. Została ufundowana przez wielkiego księcia Witolda w 1409 r.

Ten bowiem wybrał Matkę Bożą na swoją opiekunkę i zrobił wiele dla upowszechnienia w Wielkim Księstwie Litewskim jej kultu. Litewscy badacze są skłonni uważać, że Witold chciał uczynić z Maryi symbol jednoczący wielonarodowe i wielowyznaniowe Księstwo. Choć nie był prawosławnym, był im przychylny zdając sobie sprawę, że stanowią oni większość ludności W. K. L. Na swoim zamku przechowywał ikonę Matki Bożej, którą otrzymał w darze od cesarza bizantyńskiego Manuela II Paleologa. Miał to być ten sam obraz, dzięki któremu cesarz Jan Komnen pobił Hunów i Persów, po czym uroczyście zawiózł z powrotem do Konstantynopola na srebrnym wozie, zaprzęgniętym w cztery białe konie.

Po zbudowaniu kościoła w Trokach Witold przekazał do niego właśnie te ikonę, która od tej chwili była czczona jako Matka Boża Trocka. Sanktuarium to było pierwotnie punktem obronnym. Otaczała je nawet fosa. Obiekt przebudowywano w XVII i XVIII w., w 1700 r. została do niej dobudowana kaplica Romerów.

Na przełomie XV i XVI w. sanktuarium w Trokach było już znane na całej Litwie. Znajdujący się w niej wizerunek zyskał opinię cudownego. Tysiące przybywających do Trok pielgrzymów wierzyło, że wymadlają sobie w nich potrzebne łaski. W I połowie XVII w. kult MB Trockiej stał się niejako oficjalny, zaczęły także przybywać do niego pielgrzymki władców. W 1603 r., wobec panującej epidemii, biskup Benedykt Woyna zarządził procesję pokutną z Wilna do Trok. Prepozyt trocki i przyszły biskup wileński Eustachy Wołłowicz ufundował nowy ołtarz do Cudownego Obrazu. W I połowie XVII w. trocki wizerunek obok częstochowskiego był najsławniejszy w Rzeczypospolitej. Gdy Troki były zagrożone przez działania wojenne, obraz z nich wywożono, by nie padł ofiara łupieżców. Tak było m.in. podczas wojny z Moskwą i Wojny Północnej.

W 1718 r. Cudowny Obraz MB Trockiej został uroczyście ukoronowany złotymi koronami, ofiarowanymi przez papieża Klemensa XI. Była to pierwsza w Wielkim Księstwie Litewskim i druga w Rzeczpospolitej po Jasnogórskim Wizerunku koronacja. Od tej chwili Maryja z Trok była uważana za patronkę Litwy, a jej kopie rozpowszechniły się na terenie całego Wielkiego Księstwa Litewskiego.

W końcu XVIII w. kult Matki Bożej Ostrobramskiej zdominował kult MB Trockiej. To ją wierni zaczęli nazywać “Patronką Litwy”, pomimo że ów obraz nie był koronowany. Sanktuarium MB Trackiej straciło rangę ogólnopolskiego, stając się ośrodkiem lokalnym, jakim pozostawało aż do czasów sowieckich, w których, co jest swoistym paradoksem, kult Matki Bożej Trackiej, oczywiście w ograniczonym zakresie, został na nowo odkryty. Zaczęli przyjeżdżać do Trok przedstawiciele litewskiej inteligencji, którym tamtejsze sanktuarium przypominało o historycznych korzeniach państwa litewskiego. Wizyta w nim była dla nich czymś w rodzaju duchowej odtrutki. Nie była to jednak jakaś masowa akcja. KGB nie zaliczało trockiego sanktuarium do tzw. miejsc świętych, które trzeba objąć szczególną “opieką”, takich jak Ostra Brama, Szydłów czy Góra Krzyży.

Swoje dawne znaczenie Sanktuarium MB Trockiej zaczęło odzyskiwać dopiero w niepodległej Litwie. Odżyła tradycja pieszego pielgrzymowania do sanktuarium na dwa główne odpusty odbywające się 15 sierpnia na uroczystość Wniebowzięcia NMP i 8 września na uroczystość jej narodzenia. Wyruszają one z Ostrej Bramy w Wilnie i poprzez Landwarów docierają do Trok. W Landwarowie pielgrzymki zatrzymują się przy kościele Zwiastowania Najświętszej Marii Panny, gdzie znajdują się relikwie św. Franciszka oraz słynący łaskami MB Nieustającej Pomocy.

Centrum Młodzieży Archidiecezji Wileńskiej stara się też ożywiać i podtrzymywać tradycję młodzieżowych pielgrzymek idących z Wilna przez Landwarów do Trok.

W ostatnich latach Troki są także coraz częściej odwiedzane przez pielgrzymki z Polski, nawiedzające Ostrą Bramę i inne miejsca maryjnego kultu na Litwie. Sanktuarium zostało starannie odrestaurowane i jest przygotowane do przyjmowania zwiększonej ilości pielgrzymów.

Marek A. Koprowski

0 odpowiedzi

Zostaw odpowiedź

Chcesz przyłączyć się do dyskusji?
Nie krępuj się!

Leave a Reply