Rosjanie w obliczu wyboru?

Po niemal dekadzie rządów Władimira Putina Rosja stoi przed niezmiernie poważnym wyzwaniem – albo zacznie reformować swoją gospodarkę i aparat państwowy, albo będzie zmuszona liczyć na wysokie ceny surowców energetycznych oraz stosować szantaż podobny do obecnego.

Nad Rosją zbierają się chmury

W Rosji zwiększa się niepewność – pisze The Washington Post, zaznaczając, że po raz pierwszy od momentu dojścia do władzy W. Putina Moskwa zetknęła się z perspektywą realnej politycznej niestabilności.

Autor materiału powołuje się na Anatolia Czubajsa, którego uważa za “jednego z rozsądnie myślących rosyjskich polityków”: W zeszłym miesiącu powiedział on, że prawdopodobieństwo poważnych zmian – ekonomicznych, socjalnych i nawet politycznych – wynosi około 50%.

Obecny kryzys niesie w sobie globalny charakter, zaznacza Masza Lipman, główny redaktor moskiewskiego czasopisma Centrum Carnegie Pro et Contra, która prowadzi co miesiąc swoją rubrykę w The Washington Post. Niemożliwe jest przewidzenie jego długotrwałości i rozmiaru – dodaje.

Żadnemu państwu nie spodobałaby się taka niestabilność, ale w tej sytuacji wywołuje ona jeszcze większe zaniepokojenie – pisze korespondent. “W ciągu ostatnich lat, na dłuższą metę Putin metodycznie unicestwiał wszystkie polityczne czynniki, niosące zagrożenie dla jego władzy, a pod koniec drugiej kadencji osiągnął absolutne panowanie. A teraz temu panowaniu zagrażają nieznane mu siły”.

Rosnące ceny surowców energetycznych dały Putinowi możliwość zbudowania swojego autorytarnego system. Był on szczodry dla ludu, który całkowicie zapomniał o polityce i zapewnił mu wysokie słupki w rankingu zaufania – pisze Lipman.

Teraz, kiedy cena ropy wynosi tylko ćwierć tego, ile płacono za baryłkę jeszcze parę miesięcy temu, w Rosji zaczęły narastać problemy ekonomiczne. Inwestorzy znikają, a rynek funduszy się zapada. Rosja po raz pierwszy od dziewięciu lat zderzyła się z deficytem budżetowym, po ekonomicznym wzroście ostatnich lat przyszedł spadek, wzrosło także bezrobocie. W artykule mówi się także o prognozach ekonomistów, którzy przepowiadają dalsze pogorszenie sytuacji w lutym i marcu.

Link: http://www.inopressa.ru/article/05Jan2009/wp/russia.html

5 stycznia 2009 roku

Инопресса

Żyrinowski porównał działania Ukrainy w gazowym konflikcie z akcją somalijskich piratów

Lider LDPR (Liberalno-Demokratyczna Partia Rosji), deputowany do Dumy Państwowej, Władimir Żyrinowski porównał działalność władzy ukraińskiej w “konflikcie gazowym” z akcją somalijskich piratów, powiadamia Interfax.

“Jak piraci, bezwstydnie chwytają cudze rzeczy” – powiedział Żyrinowski podczas demonstracji pod Ambasadą Ukrainy w Moskwie. Udział w niej wzięli aktywiści moskiewskiej filii partii i deputowani Dumy Państwowej reprezentujący interesy partii LDPR – powiadamia agencja prasowa partii.

Uczestnicy pikiety zażądali od Kijowa spłaty długu za gaz. Przy tym Żyrinowski podkreślił, że akcja nie jest skierowana przeciwko społeczności ukraińskiej, a przeciwko urzędnikom, “którzy idą na smyczy u antyrosyjskich centrów na Zachodzie, uprawiając ekonomiczny sabotaż”.

Lider LDPR stwierdził, że pozycja “Gazpromu” i ogólnie Rosji w danym konflikcie jest “zbyt miękka”. Gdyby na miejscu Rosji były Stany Zjednoczone lub Izrael, to oni by się w danej sytuacji zachowali zdecydowanie ostrzej – powiedział Żyrinowski.

Zgodnie ze słowami Żyrinowskiego “wystarczy organizować noworoczne batalie”. “Zorganizujcie gazową giełdę w Petersburgu lub Moskwie. I przestańcie utrzymywać Zachód na koszt obywateli naszego państwa” – zaproponował lider LDPR. – ,,Im tam ciepło i jasno, a połowa Rosji – bez gazu”.

Link: http://www.newsru.com/russia/03jan2009/zhirin.html

3 stycznia 2009 roku

NewsRu (Новости России)

przegląd prasy: Halina Węcławek i Mateusz Kędzierski– www.kresy.pl

Rosjanie w obliczu wyboru?

Kryzys gazowy okazuje się dla Rosji znacznie bardziej problematyczny niż uprzednio przypuszczała jej polityczna i gospodarcza elita. Może on zakończyć się nie tylko ogromnymi stratami finansowymi, co zresztą dzieje się już teraz, ale także nieoczekiwanymi zmianami politycznymi. Zasadnicze pytanie nie jest o to, czy Rosja jest w kryzysie, ponieważ ten fakt nie ulega wątpliwości dla nikogo, lecz raczej czy również Kreml stoi w obliczu kryzysu, a jeśli tak, to co z niego wyniknie?

Sama opozycja rosyjska nie spodziewała się najprawdopodobniej tak skomplikowanej sytuacji oraz szansy na wzmocnienie swojej pozycji w momencie, kiedy wydłużenie kadencji prezydenta otworzyło przed Putinem drzwi do kolejnych dwunastu lat rządów, tym razem być może naprawdę absolutnych. Jest zbyt wcześnie dla wciąż rozbitej opozycji, aby myśleć o odegraniu decydującej roli, lecz utrwalenie kontestatorskich postaw w społeczeństwie rosyjskim i nadanie im wymiaru instytucjonalnego jest szansą na przyszłą zmianę układu sił. Nie liczyłbym przy tym na wsparcie państw Unii Europejskiej, poza bezpośrednio zainteresowanymi krajami Europy Środkowo-Wschodniej. Francuzi czy Włosi nie chcą zadrażniać i tak już napiętych stosunków Z Kremlem.

W Rosji nie dokona się najprawdopodobniej zwyczajna zmiana polityczna, na zasadach obowiązujących w państwach demokratycznych, gdyż system społeczno-polityczny Rosji jest dość szczelny, a samo społeczeństwo nie przejawia chyba (o co trudno mieć do niego pretensje) chęci uszlachetnienia swojego życia zbiorowego. Patrząc na historię Rosji i ZSRS odnosi się raczej wrażenie awangardowości wszelkich form myśli wolnościowej, tym bardziej w dzisiejszej Rosji. Nie dlatego, żeby myśl takowa nie była w tym kraju nigdy obecna, lecz ze względu na jej skuteczne wytrzebienie w okresie sowieckim oraz uprzednią infantylność polityczną szlacheckich elit carskiej Rosji (o czym najlepiej świadczy choćby postawa Kierenskiego i białych dowódców w większości nie przyjmujących do wiadomości w okresie wojny domowej czy jeszcze po pokoju ryskim z 17 III 1921 r. żadnych wzmianek o niepodległej Polsce). Realizm polityczny, czyli myśl wolnościowa, a nie autorytarno-teokratyczna czy totalitarna, nie zajmuje w historii Rosji specjalnie wiele miejsca [1], co nie oznacza jednak absolutnego braku potencjału.

Przemyślenie swojego dziedzictwa filozoficznego i kulturalnego oraz obecnego stanu społeczeństwa rosyjskiego powinno być podstawą dla rosyjskiej opozycji w budowaniu kontrprogramu względem Kremla. Jasnym jest, że obecne władze Rosji zdają sobie sprawę, iż wraz z narastaniem problemów ekonomicznych, będą powiększać się w społeczeństwie obszary niezadowolenia na płaszczyźnie społecznej, instytucjonalnej czy ideowej i koniecznym jest przedstawienie nowej wizji Rosji. Podejrzewam, iż putinowscy propagandziści już nad tym pracują, choć ich zadanie nie będzie łatwe. Budżetu nie da się oszukać ani zatkać przemówieniami, a posunięcia rządu nie spotykają się już z takim zaufaniem jak kiedyś (o czym przekonuje reakcja obywateli na Dalekim Wschodzie). Władza przestała się cieszyć bezwarunkowym poparciem, a jej decyzje zaczyna się poddawać coraz ostrzejszej krytyce.

Między innymi z tego powodu rosyjska opozycja (o ile jest w stanie) musi sformułować nową koncepcję państwa – zasadzającą się na pewnych wyselekcjonowanych elementach z własnej tradycji i umiejętnie podanych modelach wypracowanych na Zachodzie. Kopiowanie rozwiązań zachodnich jest zupełnie niewystarczające – Rosjanie czują zbyt duży resentyment w stosunku do Zachodu, rozbudzony jeszcze w okresie rządów Putina, a także są nazbyt dumni, aby zgodzić się na wyrugowanie swoich własnych wzorów kulturowych. Poza tym, imitacja sprawdza się dość kiepsko, a jeszcze gorzej kojarzy – jest to dla większości Rosjan synonim upadku i wasalizacji Rosji doby Jelcyna. Na jej powrót nie zgodzą się nigdy.

Należy oczywiście zadać pytanie – czy opozycja polityczna w Rosji w jej obecnym kształcie nie jest efemerydą? Po części niewątpliwie tak, lecz uważam – zgodnie z zasadą, iż kryzys niejednokrotnie jest szansą – że obecny kryzys pomoże się jej ukonstytuować, choćby na płaszczyźnie zaplecza społecznego. Tym bardziej powinna się ona postarać o stworzenie jasnego obrazu Rosji, jaką chciałaby widzieć, aby móc ją przedstawić w odpowiednim momencie Rosjanom. Wizji tej potrzebuje ona także dla własnej autodefinicji. Nauką i argumentem na rzecz konieczności wyklarowania obrazu siebie, swoich fundamentów pod względem tożsamości oraz intelektualnych i duchowych drogowskazów niech będzie historia III RP, przy której narodzinach wszystkich tych elementów zabrakło. Mam nadzieję, że rosyjscy wolnościowi opozycjoniści podejmą ten trud i złożą swojemu społeczeństwu nową ofertę, dając możliwość wyboru, którego obecnie jest ono pozbawione. Stworzenie alternatywy względem systemu putinowskiego będzie momentem powrotu Rosji w orbitę prawdziwej polityczności.

Mateusz Kędzierski– www.kresy.pl

Przegląd prasy rosyjskiej ukazuje się na stronie Teologii Politycznej – www.teologiapolityczna.pl