Kościół św. Michała w Nowogródku

W pobliżu rynku w Nowogródku (Навагрудак), będącym obecnie miastem rejonowym w obwodzie grodzieńskim na Białorusi, stoi barokowy podominikański kościół katolicki p.w. św. Michała.

Nowogródzki klasztor dominikanów ufundował wojewoda wileński Krzysztofa Chodkiewicza w 1624 r. Zabudowania klasztorne były początkowo drewniane. Obecny kościół wraz z murowanym klasztorem został zbudowany przez dominikanów w 1724 r. i był remontowany po pożarach w 1751 i 1831 r. W latach 1751-1832 dominikanie prowadzili przy klasztorze szkołę, do której od 1807 do 1815 r. uczęszczał Adam Mickiewicz. Jej uczniem był także Jan Czeczot, który tu zaprzyjaźnił się z Mickiewiczem. Władze carskie zamknęły szkołę w 1832 r., w ramach represji po powstaniu listopadowym.

W 1853 r. skasowano klasztor, a kościół został zmieniony w świątynie parafialną i przebudowany. Po drugiej wojnie światowej w 1948 r. kościół zamknięto i wykorzystywano go jako skład mebli, a w 1976 r. świątynię częściowo strawił pożar. Później kościół znajdował się w stanie permanentnego remontu, a w 1993 r. zwrócono go wiernym. Jest on trójnawową bazyliką z półkoliście zamkniętym prezbiterium. Fasada została podzielona gzymsem na dwie kondygnacje i zwieńczona trójkątnym frontonem, nad którym wznosi się niewielka wieżyczka, a elewacje dekorują pilastry. Wyposażenie wnętrza jest utrzymane w jednolitym barokowym stylu. W centrum ołtarza głównego znajduje się duży obraz św. Michała, okryty metalową sukienką. Jednym z najcenniejszych elementów wyposażenia wnętrza są XVII-wieczne organy, pochodzące z rozebranego w latach 50-tych XX w. kościoła w Jelnej koło Bielicy nad Niemnem.

W kościele znajdowała się niegdyś marmurowa tablica z wykonanym z czarnego marmuru popiersiem Adama Mickiewicza, wmurowana w stulecie urodzin poety, obecnie eksponowana w nowogródzkim muzeum Wieszcza. Po zabudowaniach klasztornych oraz budynku szkoły dominikańskiej, do której uczęszczał poeta nie ma dziś śladu.

Tekst i zdjęcia:

Grzegorz Rąkowski