Stalin – ,,rozsądny” przywódca

W trakcie ponownego rozpatrywania swojej sowieckiej przeszłości, Rosja zaczęła wykazywać się zadziwiającym pluralizmem w dziedzinie nauczania historii. Nauczyciele młodzieży (w młodszych klasach nie ma właściwego programu) mogą wybierać pomiędzy czterdziestoma dziewięcioma pozycjami zatwierdzonymi przez ministerstwo. Mogą też nie brać pod uwagę tej listy

Niemniej jednak, od niedawna pojawiają się głosy domagające się powrotu do jednego podręcznika. Kreml kusi chęć uporządkowania tej sprawy. “Wszystkie te podręczniki powodują zawroty głowy. Historia wyjaśniona jest z różnych punktów widzenia. Ale nie są one wszytkie dobrej jakości. Niektóre zostały napisane tylko po to, aby irytować. To niedobrze, ponieważ w skutek tego uczniowie mają papkę w głowie” wyjaśnił prezydent Dmitrij Miedwiediew na kanale RTR, 30 sierpnia.

W grudniu 1999, wraz z przenosinami na Kreml Władimir Putin wniósł większą część sowieckich symboli. W 1999 roku osobiście uczestniczył w uroczystościach urodzinowych Stalina. W 2000, przywrócił hymn stalinowski, wzbogacony nowym tekstem, a także czerwoną flagę armii.

“Władimir Putin wychwalał dumę epoki sowieckiej, zrozumiał bowiem, że było na to zapotrzebowanie. Tłumowi spodobał się ten powrót do znanego im już świata. Zaakcentowano zwycięstwo z 1945 roku. Kult Stalina wpisuje się w miejsce gdzieś między wychwalaniem Związku Radzieckiego i wojny”, opowiada Arsenij Roguinski, jeden z przywódców Stowarzyszenia Memoriał.

Dwutomowy Podręcznik nauczyciela, opublikowany w 2007 ze wznowionymi publikacjami, proponuje kompendium nowej oficjalnej myśli. Jego autorzy, Aleksander Daniłow i Aleksander Filipow, są członkami ekipy wyznaczonej przez Kreml do przygotowywania nowych standarów edukacyjnych.

Od piewszych stron widoczny jest nadany styl. Historia musi być analizowana “w celu edukowania patriotycznie nastawionych obywateli”. Dzieło opisuje okres sowiecki, wzbudzający najwięcej polemik, z zupełnie nowej perspektywy. Polityka Stalina jest tam usprawiedliwiona.

Stalin został zaprezentowany jako przywódca “całkowicie rozsądny”. Terror jaki narzucił swojemu krajowi był przede wszystkim “pragmatycznym instrumentem rozwiązywania spraw ekonomicznych. Nie usprawiedliwiając represji, można powiedzieć, że służyły do straszenia tych, którzy źle pracowali.”

Głód panujący w Związku Radzieckim podczas kampanii w latach 1930 nie był organizowany, lecz związany ” zarówno z warunkami klimatycznymi jak i z niedokończonym przebiegiem kolektywizacji”. Podręcznik ten zatwierdzony przez władzę, zarówno dla nauczycieli jak i dla uczniów, ma jak największe szanse zagościć w większości szkół Federacji Rosyjskiej. Nauczyciele potwierdzają, że otrzymali książki, mimo, że ich nie zamawiali.

Nie trzeba będzie ogłaszać powrotu to jednego podręcznika, wszystkie 49 pozycji zalecanych przez Ministerstwo Edukacji zostaną na liście, ale w rzeczywistości, podręczniki historyków Daniłowa i Filipowa będą w największym użyciu. Miliony licealistów rosyjskich będzie wyrastać z przeświadczeniem, że Stalin był “rozsądnym przywódcą”.

Perspektywa ta niepokoi byłych dysydentów i opozycję. “Stalinizm, bolszewizm są to dwa założenia: cel uświęca środki i ludzie są tylko śmieciami. Znajdujemy się dziś w pełni epoki stalinizmu postmodernistycznego z naszymi symbolami: imperialistyczny herb (orzeł), demokratyczna flaga (trójkolorowa) i stalinowski hymn. Te trzy symbole świadczą o problemach z tożsamością”, tłumaczy liberalny polityk Grigorij Jawliński.

“Dopóki nie zwalczymy stalinizmu, nie stanienmy się ani państwem demokratycznym, ani państwem prawa. Trzeba postąpić tak jak Niemcy. Odrzucili Hitlera – uważa Ludmiła Aleksewa, przewodnicząca grupy Helsińskiej w Moskwie oraz były więzień gułagu w epoce stalinizmu.

W latach gorbaczowskiej pierestrojki, wydawało się, że destalinizacja idzie dobrą drogą.”Pamięc o terrorze była wtedy ważnym elementem w rosyjskiej świadomości. W 1987, 1988, 1989, gazety pełne były relacji świadków czystek, zdjęć ofiar. Później sytuacja ekonomiczna i społeczna pogorszyła się, ludzie stracili nadzieję i tożsamość. Poczuli się oszukani przez nową władzę. Wtedy refleksja nas okresem stalinowskim przeszła na drugi plan”, wspomina Arsenij Roguiński.

Dwadzieścia lat po upadku muru berlińskiego wartości się zmieniły. Socjolog Boris Doubine, z niezależnego centrum Lewada, próbuje wytłumaczyć powody tej zmiany: “Mit Stalinowski związany jest z pojęciem dużej siły i z wygraną z 1945 roku, są to ważne punkty odniesienia dla większości Rosjan. W rzeczywistości, zwycięstwo z 1945 roku jest jedynym pozytywnym rezultatem ZSRR wraz z podbojem wszechświata przez Jurija Gagarina.”

Mimo wszystko mamy dobrą wiadomość. Zupełnie niedawno, ministerstwo edukacji włączyło “Archipelag Gułag” Aleksandra Sołżenicyna do listy lektur w rosyjskich liceach.

Źródło: Le Monde

http://www.lemonde.fr/europe/article/2009/10/26/staline-un-dirigeant-rationnel_1258811_3214.html#ens_id=1252281

Tłumaczenie: Ewa Kopta

0 odpowiedzi

Zostaw odpowiedź

Chcesz przyłączyć się do dyskusji?
Nie krępuj się!

Leave a Reply