Napastnik. Opowieść o Viktorze Orbánie

Książka o Viktorze Orbánie to pierwsza na rynku wydawniczym opowieść o jednym z najbardziej barwnych i kontrowersyjnych przywódców politycznych ostatnich lat.

Zaczął jako młody, wojowniczy liberał, który podczas symbolicznego pogrzebu Imre Nagya w 1989 roku, w słynnym przemówieniu do milionów Węgrów, wezwał sowieckie wojska do opuszczenia Węgier. Zszokował tym i ówczesnych komunistów, i ówczesną opozycję. Cztery lata później umierający pierwszy premier demokratycznych Węgier Jozsef Antall wezwał go do siebie na kilkugodzinną rozmowę. Po tym spotkaniu Orban wyszedł odmieniony i zaczął budować konserwatywną partię.

Od niemal dwudziestu lat stoi na czele jednego ugrupowania, z którym przeżywał wzloty i upadki. Krok po kroku skonsolidował całą węgierską prawicę. Budował zaplecze intelektualne, ideowe i materialne partii. Miał jasny cel przez całą swoją polityczną drogę – obalenie komunizmu i zbudowanie silnego, suwerennego, narodowego państwa. Dziś jest hegemonem na węgierskiej scenie politycznej, bywa nazywany „Viktatorem”. Przeprowadza głębokie reformy, które wywołują kontrowersje w całej Europie. Przez jednych uważany za relikt XIX-wiecznej polityki, przez innych za wizjonera.

Jednak to nie polityka jest największą pasją jego życia. Prawdziwe emocje u premiera Węgier wywołuje piłka nożna. Do niedawna był jeszcze zawodnikiem wiejskiej drużyny, w której barwach występował także będąc premierem. Do dziś regularnie trenuje i strzela gole. W wiosce, z której pochodzi, założył niezwykłą, nowoczesną Akademię Futbolu.

Autor książki, znany dziennikarz, ukazuje Orbana jako człowieka z krwi i kości, z jego emocjami i sympatiami, a przez pryzmat jego życia – także historię Węgier ostatnich lat. Opisuje, w jaki sposób doszło tam do dramatycznych podziałów, jakie nieczęsto spotyka się w europejskich krajach, wskazuje też ich historyczne korzenie.

W wywiadzie Viktor Orban odpowiada na najważniejsze pytania dotyczące jego wizji przywództwa, polityki, państwa. Chciałby „przywrócić Europie duszę” na bazie religii chrześcijańskiej, pragnie, by krajami rządzili silni przywódcy, a nie mechanizmy i regulacje, odrzuca europejski uniwersalizm na rzecz tożsamości narodowej. „Jeśli nie jesteś dobrym Węgrem, nie możesz być dobrym Europejczykiem” – cytuje słowa Jozsefa Antalla. Wolność traktuje jako obowiązek do spełnienia swoich powinności w czasie i miejscu, w którym człowiek żyje.

Jest to żywa, barwna opowieść o ciekawym człowieku, historia twardego, czasem cynicznego polityka i ciepłego ojca pięciorga dzieci, który dziś przyciąga uwagę całej Europy.

Igor Janke, Napastnik. Opowieść o Viktorze Orbánie, Wydawnictwo Demart, 2012, ss. 304, cena: ok. 30 zł