Los uśmiecha się do Ukrainy

Świeżo podpisane umowy inwestycyjne dotyczące gazu dają Ukrainie okazję do udowodnienia, że jej rząd jednak jest w stanie oddzielić przełomowe inwestycje ekonomiczne od wszechogarniającej korupcji, trzymając Chevron i Shell z dala od swoich prywatnych rozgrywek.

Sposób rządzenia Wiktora Janukowycza na stanowisku prezydenta Ukrainy zdecydowanie nie zasługuje na pochwałę. Za jego kadencji doszło do zwiększenia korupcji, koncentracji władzy w ręku prezydenta oraz ostentacyjnych demonstracji ze strony opozycji. Najgłośniejszą kwestią jest chyba sprawa Julii Tymoszenko, byłej pani premier, która aktualnie przebywa w więzieniu, dosłownie niknąc w oczach, i odbywa siedmioletnią karę pozbawienia wolności.

Jednakże mimo tego wszystkiego rozważania na temat przyszłości Ukrainy mogą zawierać pewną dawkę optymizmu z powodu umów zawartych z spółkami Chevron oraz Shell. Na podstawie podpisanych porozumień, firmy mają prawo do rozwijania nowoodkrytych metod pozyskiwania gazu ziemnego na Ukrainie, co może doprowadzić do inwestycji opiewających na 370 milionów dolarów. W rezultacie, w roku 2020, Ukraina będzie mogła samodzielnie produkować aż 10% gazu, który zużywa. Jeśli wszystko pójdzie dobrze, może to zaowocować aprobatą ze strony Zachodu.

Jak na razie, umowa ta idzie w parze z nowym stosunkiem Zachodu do Ukrainy, który obejmuje między innymi ostrą krytykę reżimu Janukowycza od momentu skazania Julii Tymoszenko. Unia Europejska wstrzymała zakrojone na szeroką skalę rozmowy handlowe, a ponadto niektórzy europejscy liderzy poważnie rozważają bojkot Euro 2012, rozgrywanego po części w Kijowie. Jak na razie, stosunki rosyjskiego rządu z Janukowyczem także nie układają się najlepiej, co, w połączeniu z kuszącą wizją nawiązania w przyszłości stałej ekonomicznej współpracy, daje Zachodowi idealną okazję, aby wyrwać Ukrainę ze szponów autorytaryzmu. A Unia Europejska jest zdecydowana, aby skorzystać z tej okazji.

Ponadto, Anders Aslund, ekspert ds. ekonomii Europy Wschodniej ostrzega, że inwestycje Shella i Chevrona dotyczące gazu ziemnego, mogą łatwo zostać złapane w sieć ukraińskiej korupcji, przez co będą przynosić zysk jedynie wąskiemu gronu oligarchów otaczających Janukowycza oraz – co za tym idzie – produkować mało benzyny.

Z drugiej strony, świeżo podpisane umowy inwestycyjne dotyczące gazu dają Ukrainie okazję do udowodnienia, że jej rząd jednak jest w stanie oddzielić przełomowe inwestycje ekonomiczne od wszechogarniającej korupcji, trzymając Chevron i Shell z dala od swoich prywatnych rozgrywek. Ponadto, sprawna, zachodnia spółka działająca w ukraińskim sektorze energetycznym, pozwoliłaby na likwidację największej przeszkody, uniemożliwiającej temu krajowi przyłączenie się do kręgu kultury i ekonomii Zachodu: Rosję. Ukraińska zależność od rosyjskiego gazu była głównym argumentem, wielokrotnie używanym przez Putina, pozwalającym mu łatwo manipulować rządem w Kijowie. Większa niezależność od Rosji pozwoliłaby Ukrainie w końcu zacząć samodzielnie sterować swoim losem co, być może, doprowadziłoby do znacznej liberalizacji, pozwalającej z kolei na zacieśnienie związków z Unią Europejską. Bardzo wiele zależeć będzie jednak od szczegółów współpracy pomiędzy ukraińskim rządem, a Chevronem i Shellem.

W międzyczasie, Zachód musi wywierać konsekwentny nacisk na Janukowycza. Wypuszczenie Tymoszenko powinno być absolutnie minimalnym warunkiem do ustanowienia pożądanych przez Ukrainę umów handlowych z Unią Europejską. Ponadto, Zachód powinien uważnie nadzorować październikowe wybory do ukraińskiego parlamentu, monitorując je najlepiej jak tylko może oraz wymagając od Ukrainy sprawiedliwego liczenia głosów.

Podczas dwóch dekad swojej niepodległości, Ukraina wahała się pomiędzy autorytarnym modelem władzy na wzór wschodu, oraz demokratycznym ustrojem zachodu. Jednakże dla wszystkich, dla Europy oraz Stanów Zjednoczonych, będących sojusznikiem Ukrainy, a przede wszystkim dla ludności Ukrainy, byłoby lepiej aby kraj ten w końcu wymknął się spod zgubnego wpływu Putina.

Źródło: “The Washington Post”, 15.05.2012.

Tłumaczenie: Paulina Derska