Duchowa muzyka zastygła w kamieniu

Wspólnoty polskie spotkać można nawet w najdalszych zakątkach Ukrainy. Także i w tych, które historycznie nigdy nie należały do Rzeczypospolitej. Zaś nasi rodacy pojawiali się tam z różnych przyczyna, na szczęście nie zawsze były to bolesne okoliczności przesiedleń czy zsyłek. Jednym z takim miejsc jest, opisywany przez dra Iwana Parnikozę, Mikołajów, miasto obwodowe u ujścia Bohu.

Mikołajów nie należy do starych miast Ukrainy. Wraz z Chersoniem i Odessą powstał on na odebranych Turkom i Tatarom terenach północnego Przyczarnomorza. Za rok powstania miasta uważa się 1789, kiedy to w miejscu gdzie łączą swe wody Inguł i Boh zbudowana została stocznia, która miała za zadanie dostarczać młodej flocie Imperium Rosyjskiego statków wojennych. Od samego początku Mikołajów stał się miastem wielonarodowościowym, ponieważ uwolnione od muzułmanów tereny przyciągały chrześcijańskie narody z Bałkanów. Zaś jako wojskowi specjaliści, administratorzy i urzędnicy pojawili się tutaj Niemcy i Polacy. Nie dziwi zatem, że w mieście są prawosławne cerkwie, luterańska kircha, synagoga oraz prawdziwa perła mikołajowskiej architektury – kościół św. Józefa. Według danych historycznych obecny kościół został wybudowany w oparciu o wcześniejsza świątynie datowaną na 1794 r., z której do momentu przebudowy w 1896 roku zachowała się tylko część w tym kopuła. Prócz kościoła wybudowano także obiekty towarzyszące a cały teren kościelny został ogrodzony murem. W czasach radzieckich w kościele mieściło się muzeum krajoznawcze. Podczas II wojny światowej ograbili go Niemcy. A na terenie przykościelnym urządzono ubojnię zwierząt. Po wojnie umieszczone tu zostały kluby: budowlańców a potem młodzieżowy. Później kościół został odnowiony i obecnie włączony jest w struktury kościoła rzymsko-katolickiego w Ukrainie. W budynkach przykościelnych do niedawna mieściło się odnowione muzeum krajoznawcze, które obecnie jest w trakcie przenosin na teren koszar floty w najstarszej części miasta. W 2009 roku, 28 marca zostały poświęcone organy w kościele i odbył się pierwszy koncert muzyki organowej w Mikołajowie.

Mikołajowski kościół łączy nielicznych Polaków w mieście w ramach Stowarzyszenia Polaków w Mikołajowie. Stowarzyszenie to powstało w roku 1997. Wiele sił i energii włożyła w organizację Stowarzyszenia Pani Iryna Andrejewa, która była prezesem aż do swej śmierci. Zbierała ludzi w mieście, jeździła poza miasto, gdzie mieszkali Polacy, opracowała Statut. Zaczynała pracę kulturalną od niewielkich imprez poświęconych świętom narodowym i religijnym. Przez ten czas polskie stowarzyszenie nabrało sił i rozwijało się. Wieczory i święta, które przygotowuje stowarzyszenie poświęca się nauce historii, języka, obyczajów narodu polskiego. W budynku muzeum krajoznawczego urządzono klasę języka polskiego, w której zbierają się członkowie stowarzyszenia, a także odbywają się lekcje języka polskiego dla dzieci, młodzieży i dorosłych, które od roku 1997 prowadzą nauczyciele z Polski. Dzieci i młodzież mają możliwość uczyć się języka ojczystego, latem wyjeżdżają na obozy do Polski, młodzież ma możliwość uczenia się na polskich uczelniach. Stowarzyszenie Polaków prowadzi działalność w zakresie rozpowszechnienia informacji o Polsce, jej kulturze, tradycjach, historii, która jest ściśle związana z Ukrainą. Wiedza ta pomaga zrozumieć przyjazny naród polski oraz pomaga wychowaniu młodzieży w tolerancji. Stowarzyszenie współpracuje ze szkołami oraz wyższymi uczelniami w Mikołajowie. Obecnie języka polskiego naucza się w Szkole Nr 45, Gimnazjum Nr 3, w Szkole w Kisilówce, na Uniwersytecie im. P. Mohyły, w Instytucie Południowosłowiańskim. Stowarzyszenie prowadzi imprezy wspólnie z Uniwersytetem Kultury, przedstawia informacje w miejscowym radiu, telewizji, w miejscowej prasie. Od roku 2005 Stowarzyszenie zarejestrowało własną polonijną gazetę „KOTWICA”, która ukazuje się raz na miesiąc.

Większa część członków Stowarzyszenia to katolicy, którzy uczęszczają do kościoła. Wiara ta pomaga w pracy i w życiu, dlatego wielkie święta religijne Stowarzyszenie obchodzi razem z kościołem. Na początku czerwca, rozpoczynając od roku 2001 odbywają się w Mikołajowie Dni Kultury Polskiej, które stały się tradycyjne. Zaprasza się gości oficjalnych oraz zespoły artystyczne z Polski. Polskie Stowarzyszenie jest członkiem Rady Narodowości Obwodu Mikołajowskiego.

Tekst i zdjęcia:

Dr Iwan Parnikoza, Kijów

Tłumaczenie

Krzysztof Wojciechowski

Adres:

Obwodowe Stowarzyszenie Polaków w Mikołajowie

ul. Dekabrystów 32

53017 Mikołajów

Ukraina

do korespondencji:

Obwodowe Stowarzyszenie Polaków w Mikołajowie

skr. poczt. 415,

54001 Mikołajów

Ukraina

telefony kontaktowe:

+38 (0512) 47-27-08, +38 097-98-03-094

e-mail:[email protected]