Pole bitwy nad rzeką Basią

“Potem husaryje uderzyły kopijami jako w ścianę; jedni skruszyli kopije, drudzy nie. Który jest taki, że skruszy kopiją, to powinien się brać do pałasza, bo taki ordynans był. Tam zaś, Panie zachowaj, kopijej cisnąć, która by się nie umoczyła we krwi nieprzyjacielskiej, ale ją znowu podnieść. Tak tedy czynili jeden szwadron husarskiej chorągwie Czarnieckiego i pancerna chorągiew za nim, nie pamiętam czyja; bo co słabsze chorągwie [pancerne], to za szwadrony husarskie ordynowano. Trafił na jakąś też słabą ścianę, co się bali o brzuchy; rozstępowali się im, że przeszedł przez wszystkie szyki nieprzyjaciela tak, jako świdrem wierciał, prawie nic nie skruszywszy kopij, i trafił directe [wprost] na to miejsce, co było jako brama między owymi hulajgorodami, którym miejscem szyki [rosyjskie] wyprowadzono w pole. Jednego tylko towarzysza stracili przebijając się i jednego także konia. Przebrawszy się przeciwko owej bramie, obrócili się nazad z chorągwią i stanęli frontem w tył nieprzyjacielowi. […] Zmieszali się tedy Moskwa [od uderzenia innych chorągwi polskich], a potem w nogi! Terazże tnij, rżnij! Co tedy która chorągiew moskiewska zapędzi się do owej bramy, żeby uciec miedzy hulajgorody, to husaryja owa, co się przebiła przez szyki, złoży do nich kopije; to oni na stronę [uciekali]”.

Opisywał starcie husarii Stefana Czarnieckiego z wojskiem moskiewskim uczestnik bitwy, Jan Chryzostom Pasek. Doszło do niej 8 października 1660 roku, w okolicy wsi Uhły (w jej pobliżu przed bitwą stacjonowały wojska litewsko-polskie) nad rzeką Basią i Prussą. Obecnie to wschodnia Białoruś. Współczesny stan tej wsi, rzeki Basi i najbliższych okolic w galerii zdjęć.

Radosław Sikora