Dwór w Wilkiszkach

Wilkiszki (Vilkiškes) to niewielka miejscowość w rejonie solecznickim na Litwie, położona nad rzeką Mereczanką o ok. 25 km na południowy wschód od Wilna.

Znajduje się tu interesujący zespół dworski, malowniczo położony w zakolu Mereczanki, w rozszerzeniu jej głębokiej doliny. Miejscowe dobra w XIX w. należały do Dmochowskich. Za udział przedstawicieli rodziny w powstaniu styczniowym po 1863 r. dobra zostały skonfiskowane i sprzedane rosyjskiemu generałowi Maksymowowi. O dalszych losach majątku i jego kolejnych właścicielach nie ma pewnych informacji. Zachował się drewniany dwór Dmochowskich z 1847 r. Obecnie mieści się w nim szkoła, znajdująca się tu od II wojny światowej. Jest to budowla wzniesiona na planie prostokąta, parterowa, na wysokiej kamiennej podmurówce mieszczącej sutereny, z piętrową częścią środkową, zaakcentowaną od frontu dwukondygnacyjnym czterosłupowym gankiem nakrytym dwuspadowym dachem. Do wejścia prowadzą szerokie schody. Zwraca uwagę bogata dekoracja elewacji w postaci misternie wyciętych z drewna elementów zdobiących ganek, ściany i okap oraz tworzących oprawę okien. Dwór otacza ciągnący się w kierunku rzeki przerzedzony park krajobrazowy o powierzchni 3,3 ha, objęty ochroną jako pomnik przyrody. W parku znajduje się kilka alej, m.in. lipowa, dębowa i środkowa oraz grupa okazałych modrzewi japońskich. Na rozległym terenie dawnego majątku, ale już poza ogrodzonym terenem szkoły, stoi kilka dawnych dworskich budynków gospodarczych: czworaki, trzy spichlerze, stodoła i stajnia. Niektóre z nich znajdują się w znacznym oddaleniu od dworu, na wysokiej skarpie doliny Mereczanki. Część z budynków jest zrujnowana, pozostałe są użytkowane przez miejscowych rolników. W majątku wilkiskim bywał urodzony w niedalekich Turgielach malarz, poeta i publicysta Bonifacy Pawłowicz (1825–1909), który miejscowy park uwiecznił na swoich rysunkach.

Tekst i zdjęcie:

Grzegorz Rąkowski