Stanisław Aleksandrowicz (Alexandrowicz)

Polski Słownik Biograficzny, t. 1, Kraków 1935, s. 70-71.

Aleksandrowicz (Alexandrowicz) Stanisław(1781—1826) z przydomkiem Witold, syn wojewody podlaskiego Tomasza, i Marjanny z Ledóchowskich, wojewodzianki czernihowskiej, pochodził z rodziny litewskiej. Po śmierci ojca w r. 1794 znajdował się pod opieką Mikołaja Ledóchowskiego. W r. 1800 otrzymał od ce­sarza Franciszka II tytuł hrabiowski (uznany w Król. Kongr. w r. 1819), a w r. 1803 — godność szambelana austrjackiego. Pan na Konstantynowie, starosta łosicki i mierzwicki, wybrany został posłem z powiatu łosickiego na sejmy Księstwa Warszawskiego w r. 1811 i ] S12, a następnie delegowany od Konfederacji Generalnej do Wilna. W epoce Królestwa Kon­gresowego (od r. 1819) był kilkakrotnie wy­suwany na kandydata do senatu. W r. 1824, poparty przez ordyn. St. Zamoyskiego, mimo że nie znajdował się na liście kandydatów, przed­stawionej cesarzowi przez Senat, został na wnio­sek namiestnika Zajączka mianowany senato­rem kasztelanem. A. pozostawał pod wpływem silnej podówczas ideologji reakcyjnej, ku której skłaniał się zwłaszcza w dziedzinach, dotyczą­cych religji. Jako siostrzeniec Antoniego Ledó­chowskiego związany był blisko z prądami klerykalnemi Królestwa. Na Sejmie 1825, w czasie obrad nad zmianą prawodawstwa małżeńskiego, dał wyraz swoim ultrakatolickim poglądom, głosując stale z przedstawicielami duchowień­stwa przeciw projektom rządowym, za któremi opowiedzieli się nawet tak zdecydowani repre­zentanci klerykalizmu jak min. St. Grabowski i kurator D. Oebschelwitz. A. był odznaczony orderem św. Stanisława I kl. Umarł w pełni sił 13 VIII 1826 w Konstantynowie, osiero­cając żonę, Apolonję z Ledóchowskich (2° voto Ledóchowską) i pięcioro dzieci. Z synów jego Stanisław, dziedzic dóbr konstantynowskich, był członkiem Rady Stanu Król. Pol. w r. 1861.

Smoleński Wł., art w W. Enc. HI. II; Dunin-B orkowski, Almanach błękitny, Lw. 1909; B oniecki, Herbarz -polski; Przelaskowski R., Sejm Warsz., W. 1929, 109 i 116; „Kurj. Warsz.” 1826, nr 211 i 237; Arch. Akt. Dawn. w W-ie, Akta Heroldji; 435; Akta Sekr. Stanu, 1823/97, ib. 1824/1; Akta Senatu 91 i 98.

Marja Manteufflowa