Salomon Buber

Polski Słownik Biograficzny, t. 3, Kraków 1937, s. 74.

Buber Salomon(1827—1906), filolog hebrajski, historyk. Ur. w Żółkwi, przez pierwszą część życia był kupcem we Lwowie, a dopiero w r. 1879, zwinąwszy sklep, poświęcił się wyłącznie nauce. Jego specjalnością były tzw. Midrasze, tj. stare legendarne interpretacje Biblii sposobem scholastycznym, których wydał około 20. Korzysta­jąc z licznych rękopisów, przechowywanych w naj­rozmaitszych bibliotekach świata, a także w Wa­tykanie, umiał on ustalić wzorowe teksty tychże midraszy i zaopatrzyć je we wstępy i objaśnienia, nadające im trwałą wartość naukową. B. zajmował się również historią żydowską, a historii Żydów w Polsce poświęcił dwa dzieła: Anszei Szem, Biographien und Leichensteininschriften von Rabbinern, Lehrhausvorstehern in Lemberg in den J. 1500—1890(Kr. 1895) i Kirja Nisgaba, Bio­graphien und Leichensteininschriften hervorragender Männer, Rabbiner, Gemeindevorsteher… der Stadt Żółkiew(Kr. 1903). Oba dzieła, pisane po hebrajsku, stanowią słowniki bio-bibliograficzne, które daleko wychodzą poza ramy Lwowa i Żół­kwi i stanowią do dnia dzisiejszego doskonałe (choć nie wolne od błędów) podręczniki dla ba­daczy dziejów Żydów w Polsce. Jeśli zważymy, że nagrobki, które przekazał B., po wielkiej części dawno zginęły, pojmiemy jeszcze bardziej zna­czenie tych dzieł. Przy końcu obu dzieł ogłosił B. obfite wyimki z pinaksów (ksiąg kahalnych) Lwowa i Żółkwi, wśród których mamy uchwały żydowskiego sejmiku na Rusi, oraz tzw. sejmu czterech ziem w Koronie (pinaks lwowski za­ginął podczas wojny). B. był założycielem »Biblioteki gminy żyd. we Lwowie« (r. 1901), której przekazał swój bardzo bogaty księgozbiór ju­daistyczny, złożony z kilku tysięcy tomów. Wnu­kiem B-a jest Marcin B., b. profesor religioznaw­stwa porównawczego na uniwersytecie frank­furckim, a obecnie profesor na uniwersytecie hebr. w Jerozolimie. B. był stryjem Rafała B., działacza socjalistycznego we Lwowie, i prastryjem zmarłego w r. 1935 dra Oswalda B., autora dzieła »Polskie prawo upadłościowe« (W. 1936).

Encykl. Jud. IV 1123—4; Bernfeld, Zichron 1’chachamim. Hasziloach (Odessa) XVII 164—171; Caro J., Zum Gedächtnis an S. B., Lw. 1097; Herzog D., S. B. Wschód, Lw. 1907, nr 1; »Morya«, Lw. 1997, 33—4; »Ost und West Berlin« 1907, nr 2; Schorr w Kwart. Hist. XI 585; Bałaban, tamte
XVII 478—9.

Majer Bałaban