Robert Brzostowski

Polski Słownik Biograficzny, t. 3, Kraków 1937, s. 56.Brzostowski Robert

, h. Strzemię (ur. 1748), ka­sztelan połocki. Urodził się w Michaliszkach (pow. wileński) 7 VI jako najmłodszy syn Józefa, pi­sarza lit., i drugiej jego żony Ludwiki Sadowskiej. W r. 1766 (8 XII) został B. mianowany szambelanem Stanisława Augusta, w kilka lat potem otrzymał starostwo międzyrzeckie. Wczesną mło­dość, według własnej relacji, poświęcił B. służbie wojskowej: był pułkownikiem husarskim w woj­sku lit., a za 4.000 czerw, zł kupił pułkownikowstwo petyhorskie. Nie dosłużywszy się rangi brygadiera, porzucił zniechęcony służbę wojskową i zajął się sprawami majątkowymi. W czasie konfederacji barskiej agitował na rzecz powstania M. Ogińskiego, a w dniach, kiedy król na sejmie warszawskim opierał się Ponińskiemu i posłom trzech dworów, regalista B. został w maju 1773 r.; uwięziony z niewiadomej przyczyny. Później nie brał czynnego udziału w życiu politycznym (odbył jedno poselstwo z powiatu brasławskiego w r. 1782), ale zajmował się głównie gospodaro­waniem na roli, przy czym on i jego żona Anna z Platerów, kasztelanka trocka (ślub ich odbył się 1773 r.), znani byli ze swego skąpstwa. B. starał się zawsze o utrzymanie bliskich stosunków z królem, którego molestował o różne godności i odznaczenia. Nie otrzymawszy ka­sztelanii trockiej, zabiegał w r. 1783 o województwo trockie, po czym z kolei o kasztelanię mińską. Popierał go w tym przed Stanisławem Augustem jego brat ks. Paweł, dowodząc, że Robert »ma rozum naturalny i sposobność uję­cia towarzystwa sarmackiego«. Króla niecierpli­wiła natarczywość B-go, który dopiero w r. 1787 (19 II) został cześnikiem litewskim, po nieudanych zabiegach o starostwo brasławskie. Na ży­czenie króla objął w maju 1791 laskę marszał­kowską trybunału litewskiego i wraz z nim za­przysiągł uroczyście konstytucję 3 maja. W tym czasie (14 V 1791) mianowano go kasztelanem połockim znowuż po bezowocnych staraniach o województwo smoleńskie i marszałkostwo nadw. lit. Wkrótce po zamknięciu kadencji trybunal­skiej schronił się z rodziną przed najazdem moskiewskim aż na pogranicze Kurlandii. Do­piero na wiadomość o przystąpieniu Stanisława Augusta do konfederacji wrócił do Wilna i za jego przykładem zgłosił również swój akces. Odtąd przebywał przeważnie na wsi i szukał opieki przed rabunkiem wojsk rosyjskich u króla, u kanclerza lit. Sapiehy i u swego szwagra, generała rosyjskiego Kochowskiego. B. był od­znaczony orderem św. Stanisława i orła białego. Z małżeństwa swego z Anną Platerówną miał dwie córki i czterech synów. Data jego śmierci nieznana.

Boniecki; Uruski; Niesiecki; Złota Księga; Kossakowski St. K., Monografie hist. geneal., W. 1859, I 36; Wolff, Senatorowie; Artykuł J. Bartoszewicza w Enc. pow.; Wiadomość genealogiczna o domie Brzostowskich… (1811); Diariusz sejmu 1782; Rkp. Muzeum Ks. Czartoryskich: 655, 656, 722, 732, 919.

Helena Waniczkówna