Napoleon Orda
Napoleon Orda – rysunki i akwarele Ukrainy.
Akwarelista i rysownik amator. Po 1831 przebywał we Włoszech, Szwajcarii a głównie w Paryżu, gdzie uczył się rysunku. Przyjaźnił się z Chopinem. Od 1856 w Polsce, w licznych wędrówkach po kraju zgromadził wiele rysunków przedstawiających widoki miast i zabytków architektury. Wydał je w Albumie widoków Polski… (1873-83).
(Encyklopedia Powszechna PWN, Warszawa 1975)
*Zdjęcia i opisy pochodzą ze strony: http://www.pinakoteka.zascianek.pl/ i umieszczone zostały dzięki uprzejmości pana Witolda Raczunasa.
BERDYCZÓW Kościół Karmelitów Bosych p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP i klasztor. Widok ogólny od strony rzeki Hniłopiaty. Na wysokim brzegu zespół klasztorny otoczony murem obronnym; kościół dwuwieżowy z kopułą z latarnią na skrzyżowaniu naw; na lewym brzegu rzeki, wśród zabudowań, wieża i kopuła cerkwi. Dat.: Berdyczów 3 Czerwca. Napis: Berdyczew; napis na podkładzie: G. Kijowska Berdyczew. 1870-1874. Rys. ołówkiem podmalowany akwarelą. 20 x 27,7 cm. Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 2832. (Teka Ukraina).
BIAŁA CERKIEW Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela, pałac Branickich. Widok zespołu budynków pałacowych od strony placu. Pałac dwukondygnacjowy z portykiem kolumnowym w wielkim porządku; z lewej strony dwukondygnacjowa oficyna z wgłębnym portykiem kolumnowym oraz parterowy budynek mieszkalny; z prawej strony fragment analogicznego budynku; z lewej strony na wzniesieniu kościół na planie krzyża greckiego z kopułą z latarnią na skrzyżowaniu naw i portykiem kolumnowym między dwoma wieżami w fasadzie. Dat.: 25 Sierp. Napis: Białacerkiew – Pałac Branickich Wł. Branickiego Białocerkiew; napis na podkładzie: Ukraina Biała Cerkiew – pałac Branickich. 1870-1874. Rys. ołówkiem podmalowany akwarelą i sepią. 20 x 27,2 cm. Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 2837. (Teka Ukraina).
BIAŁA CERKIEW Cerkiew i gimnazjum. Widok cerkwi i zespołu budynków gimnazjalnych od strony placu. Cerkiew na planie krzyża greckiego z kopułą z latarnią na skrzyżowaniu naw i portykiem kolumnowym w fasadzie; na osi cerkwi trzykondygnacjowa dzwonnica-brama; z prawej strony trzykondygnacjowy budynek główny gimnazjum z portykiem kolumnowym oraz dwukondygnacjowe oficyny połączone z korpusem parterowymi łącznikami. Dat.: 25 Sier. Napis: Białocerkiew – Cerkiew; Hr. Władysław Branicki żona X-na Sapieżanka; Białocerkiew; Gimnazjum; napis na podkładzie: G. Kijowska. Biała Cerkiew, pałac i kościół. [!] 1870-1874. Rys. ołówkiem podmalowany akwarelą. 19,9 x 26,9 cm. Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 2836. (Teka Ukraina).
BIAŁOŁÓWKA Ruiny zamku Koreckich i kościół parafialny p.w. św. Jana Nepomucena. Widok od strony rzeki. Na wysokim brzegu pozostałości murów obronnych z czworokątną basztą zwieńczoną krenelażem; w obrębie murów kościół z kolumnadą i trójkątnym przyczółkiem w fasadzie; z lewej dwuarkadowa dzwonnica. Sygn.: N. Orda. Napis: Kościół na Zamczysku Białołówka; napis na podkładzie: G. Kijowska Biała Cerkiew [!], – ruiny zamku; napis na kartce doklejonej do podkładu: Białołówka Zamek obronny założony w XVII wieku przez Annę z Chodkiewiczów Korecką dla schronienia uciekającym rodakom z niewoli pogańskiej. W ostatnich czasach należała do Hr Potockiego Starosty Szczyrzeckiego. 1870 Rys. ołówkiem podmalowany akwarelą. 19,4 x 26,1 cm. Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 2841. (Teka Ukraina).
CZEHRYŃ Widok ogólny miasteczka z jednowieżową cerkwią z kopułą; za rzeką Taśminą druga cerkiew. Napis: Czehryń; napis na podkładzie: G. Kijowska Ukraina Czehryń, miasteczko. 1870-1874. Rys. ołówkiem podmalowany akwarelą. 19,7 x 28,5 cm. Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 2853. (Teka Ukraina).
HELENÓWKA Dwór Rulikowskich. Widok od strony podjazdu. Dwór parterowy z werandą. Dat.: 22 Czerw. Napis: Helenówka Edmunda Rulikowskiego żona Trypolska – O pół mili od Perypiatychy; napis na podkładzie: Ukraina Helenówka, – dwór. 1870-1874. Rys. ołówkiem podmalowany akwarelą. 19,9 x 27,6 cm. Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 2856. (Teka Podole).
HUMAŃ Kościół parafialny P.W. Wniebowzięcia NMP. Widok fasady i elewacji bocznej dwuwieżowego kościoła z portykiem kolumnowym w wielkim porządku; z prawej strony kramy (?) z kolumnowymi podcieniami. Dat.: 9 Lipca Humań. Napis: Kościół w Humaniu; napis na podkładzie: Ukraina Humań, – pościół paraf. 1870. Rys. ołówkiem podmalowany sepią. 19,7 x 27,1 cm. Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 2862. (Teka Ukraina).
HUMAŃ Park romantyczny w Zofiówce. Widok Różowego Pawilonu na wyspie. Pawilon wieloboczny, dwukondygnacjowy. Napis: Staw Wyższy w Zofiuwce – Zofiówka; napis na podkładzie: Ukraina Humań, – Zofiówka, staw z wyspą; napis na kartce doklejonej do podkładu: Zofiówka. Ogród wspaniały o dwie wiorsty od Humania – Założony przez Hrabiego Szczęsnego Potockiego od imienia żony Zofii. 1870. Rys. ołówkiem podmalowany akwarelą. 19 x 27,1 cm. Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 2864. (Teka Ukraina).
HUMAŃ Rynek. Widok ogólny. Z lewej strony zabudowa mieszkalna pierzei rynkowej; za nią fragment fasady dwuwieżowego kościoła parafialnego p.w. Wniebowzięcia NMP; w głębi parterowe kramy (?) z kolumnowymi podcieniami i dwukondygnacjowy budynek ratusza z zewnętrznymi schodami; z prawej strony zabudowania dawnego klasztoru bazylianów z czworokątną wieżą. Dat.: Humań 9. Lipca. Napis: Humań – Wieża w którą się schroniło 7 uczniów … [nieczytelne] niegdyś klasztor Bazylianów … [nieczytelne]; napis na podkładzie: G. Kijowska Humań, – rynek. 1870. Rys. ołówkiem podmalowany sepią. 20 x 27,1 cm. Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 2861. (Teka Ukraina).
KORSUŃ Cerkiew Preobrażeńska i Pałac Łopuchina dawniej Poniatowskich. Widok ogólny od strony rzeki Roś. Cerkiew z kopułą i portykiem kolumnowym; obok czworoboczna wielokondygnacjowa dzwonnica; z prawej strony pałac na planie czworoboku z wieżami na narożach. Dat.: Korsuń 8 Maja. Napis na podkładzie: G. Kijowska Ukraina. Korsuń, – zamek (zbudował ks. Piotr Łopuchin). 1870-1874. Rys. ołówkiem podmalowany akwarelą. 19,6 x 28,2 cm. Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 2876. (Teka Ukraina).
PAWOŁOCZ Ratusz. Widok placu z parterową zabudową mieszkalną i parterowym ratuszem z arkadowymi podcieniami i facjatą zwieńczoną trójkątnym szczytem; z prawej strony w głębi fasada kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP; z lewej hełm dzwonnicy. Napis: Pawołocz, Ukraina; Pawołocz; napis na podkładzie: G. Kijowska Pawołocz, – rynek miasteczka. 1870-1874. Rys. ołówkiem podmalowany akwarelą. 19,9 x 27,5 cm. Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 2862. (Teka Ukraina).
POHREBYSZCZE Synagoga i kościół parafialny. Z prawej strony drewniana synagoga z wyodrębnionym przedsionkiem i pomieszczeniem dla kobiet z galeryjką, kryta dachem uskokowym; z lewej strony w głębi jednowieżowy kościół z kopułą. Dat.: 16 Sierp. 1872. Napis: Bóżnica Żydowska – Pohrebyszcze; napis na podkładzie: G. Kijowska Ukraina Pohrebyszcze, – bóżnica żydowska. 1872. Rys. ołówkiem podmalowany sepią. 18,4 x 24,8 cm. Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 2897. (Teka Ukraina).
PUSTOCHA Dwór dr Adolfa Knothe. Widok ogólny parterowego dworu z gankiem od strony rzeki Rastawicy; na pierwszym planie młyn. Dat.: Pustocha 26 Maja. Napis na podkładzie: G. Kijowska Pustocha, młyny na Rastawicy. 1870-1874. Rys. ołówkiem podmalowany akwarelą. 20 x 27,7 cm. Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 2899. (Teka Ukraina).
RZYSZCZÓW Kościół potrynitarski p.w. Świętej Trójcy. Widok ogólny od strony rzeki Dniepr. Kościół jednowieżowy z apsydą; z prawej strony trzyarkadowa dzwonnica; z lewej wieża cerkwi. Dat.: 23 Kwiet.1874. Napis: Rzyszczów Działyńskich. Klasztor Trynitarzy założony 1763 p. Szczaniawskiego S-ty Trychtonerskiego; Rzyszczew; napis na podkładzie: Rzyszczew nad Dnieprem. G. Kijowska. Tu Stefan Czarniecki przepłynął Dniepr za swoim hufcem pędząc za Tatarami. 1874. Rys. ołówkiem podmalowany akwarelą. 19,3 x 28,5 cm. Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 2904. (Teka Ukraina).
TAHAŃCZA Widok ogólny z cerkwią Pokrowską jednowieżową z kopułą na skrzyżowaniu naw, fabryką sukna, dwukondygnacjowym budynkiem z balkonem wspartym na kolumnach i dwukondygnacjowym budynkiem z kolumnadą. Dat.: Tahańcza 11 Maja. Napis na podkładzie: G. Kijowska Ukraina Tahańcza. 1870-1874. Rys. ołówkiem podmalowany akwarelą. 19,3 x 28,2 cm. Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 2917. (Teka Ukraina).
WIERZCHOWNIA Dom dr Adolfa Knothe. Widok od strony podjazdu. Dom parterowy z facjatą i tarasem wspartym na kolumnach. Napis: Dom Doktora Adolfa Knotta w Wierzchowni; napis na podkładzie: Ukraina Wierzchownia. 1870-1872. Rys. ołówkiem. 20,1 x 27,6 cm. Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 2928. (Teka Ukraina).
