Juwenalis Charkiewicz

Polski Słownik Biograficzny, t. 3, Kraków 1937, s. 264.

Charkiewicz Juwenalis (zm. 1788), bernardyn, Ch. pochodził z rodziny litewskiej. Ur. ok. r. 1720. Po raz pierwszy spotykamy go w r. 1758 już jako lektora teologii studium zakonnego w Wilnie. Napisał wtedy Przewodnik do ojczyzny niebieskiej, podręcznik dla tercjarstwa, który doczekał się po­nownego wydania r. 1772. W r. 1766—9 był pro­wincjałem litewskim i uczestniczył w kapitule generalnej Zakonu w Walencji w r. 1768. Podróży tej do Hiszpanii i Rzymu w powrotnej drodze po­zostawił opis bardzo szczegółowy. W I. 1769—72 pełnił urząd kustosza prowincji i wtedy to ogłosił drukiem kazanie żałobne na pogrzebie Anny z Tyszkiewiczów Kociełłowej, miane w Bienicy. W r. 1772 został kustoszem wileńskim, 1774 po zgonie prowincjała Gniewszczyńskiego 20 III za­rządzał prowincją jako wikary, 1775 na kapitule wileńskiej wybrany prowincjałem, nie przyjął godności, lecz objął stanowisko mniej uciążliwe kustosza prowincji. Tegoż roku wizytował Wielko­polskę, 1781 prowincję ruską, 1787 przewodniczył na kapitule trockiej. Umarł w Wilnie 31 VII 1788. Ch. należał do najznakomitszych bernardynów w. XVIII. Jego działalności bernardyni litewscy zawdzięczali reorganizację studiów oraz podnie­sienie poziomu umysłowego. Będąc równocześnie zwierzchnikiem bernardynek, starał się także o re­formę ich klasztorów i w tym celu polecił r. 1774 zebrać wszelkie ordynacje, wydane w różnych czasach dla konwentu św. Michała w Wilnie. Troskliwość Ch-a w tej mierze doprowadziła go do zatargu z biskupem Massalskim, wyciągającym ręce po majątki przebogatego klasztoru święto-michalskiego. Sprawa ta stanowiła także jeden z powodów podróży zagranicznej prowincjała. Jej opis jest najcenniejszą pracą piśmienniczą Ch-a, przegląda zeń sumienny zakonnik i bystry obserwator.

Kantak ks., Bernardyni polscy, II 486—8; tamże przytoczone Pisma; Estr. XIV 146—7; Diariusz podróży hist.; Dzieje dobroczynności 1824 sq., IV—VI. Rkp. B. Wróbl. nr 333.

Ks. Kamil Kantak