Aleksander Bolesław Brzostowski

Polski Słownik Biograficzny, t. 3, Kraków 1937, s. 47-48.

Brzostowski Aleksander Bolesław(1848—1920), literat, bibliograf, bibliotekarz, antykwariusz, ur. w Ostrogu na Wołyniu. (1 IV), gimnazjum ukończył w Kamieńcu, czas jakiś przebywał w Żytomierzu, był słuchaczem wydz. filozoficz­nego we Lwowie, gdzie zżył się ze środowiskiem literackim lwowskim. Przemawiając publicznie w imieniu młodzieży, improwizował wiersze na cześć Ujejskiego i Goszczyńskiego. W 1. 1870-72 pracował jako urzędnik w bibliotece Ossolineum. Żył wówczas bliżej z Wł. Bełzą i Ordonem. Współpracował w czasopismach galicyjskich a po­tem warszawskich. W r. 1877 wyjechał do Ży­tomierza, gdzie w ożywionym niegdyś (w latach przedpowstaniowych) ognisku życia umysłowego Rusi założył antykwariat książek i starożytności. Po roku antykwariat odprzedał. Polecony, jak się zdaje, przez A. Pługa, objął (w styczniu 1880) obowiązki bibliotekarza i konserwatora zbiorów u J. I. Kraszewskiego w Dreźnie. Pozostawał tam przez 7 miesięcy: skutkiem bowiem, jak twierdził, napaści Adlera (dziennikarza wiedeńskiego, któ­rego denuncjacje spowodowały aresztowanie Kra­szewskiego) zmuszony był B. dom Kraszewskiego opuścić. Osiadłszy w Warszawie, pisywał artykuły treści bibliograficznej lub pamiętnikarskiej w »Kurierze Warsz.«, »Wieku«, »Kłosach«, »Tyg. Ilustr.«, »Biesiadzie Liter«, »Wiadomościach Bibliografa«, »Przegl. Archeologicznym«. Czas jakiś odbywał wędrówki po Ameryce północnej. W r. 1889 był przez czas krótki sekretarzem głównym W. Encyklopedii Ilustrowanej. W r. 1892 zaczął wydawać »Przewodnik encyklop. życia praktycznego« (I, W. 1892); w r. 1896 wydał we Lwowie z. I »Klej­notów satyr i humoru«. Gromadził materiały do bibliografii przedmiotowej w zakresie historii li­teratury i oświaty w Polsce. W późniejszych la­tach zajmował się propagowaniem języka espe­ranto. Pod koniec życia redagował i wydawał

[s. 48]

Encyklopedię najżywotniejszych naszych spraw, dążności i usiłowań. Popularno-nauk. przewodnik do naszego spotężnienia duchowego i material­nego (W. 1917) i ogłosił rozprawę: Uruchomienie i grupowanie prac drukowanych, głównie w czaso­pismach i dziełach .zbiorowych (W. 1917). Charakter pamiętnikarski mają: Ze wspomnień o Kra­szewskim 1880—87 (Część I odb. z XX »Roczn. Samborskiego«, Lw. i Sambor 1897); rękopis części II spłonął wraz z dwiema notatkami i ma­teriałami autora w czasie pożaru (wyd. II »Bibl. dzieł wyborow.«, W. 1912); Urywki wspomnień ogłosił w »Kur. Warsz.« 4881 i 1887. Na­pisał ponadto: Kraszewski I. J., jego niegdyś pracownia i korespondencja (Wędrowiec 1902, I), Ci, których znałem (K. Ujejski, S. Goszczyński, Al. Groza, Wł. Ordon. Bibl, dzieł wybór. W. 1910); Kronika żytomierska w »Kłosach« 1878.

Chmielowski P., W. Enc. II.; Informacje w pa­miętnikach; Listy do Kraszewskiego (1879—86) w koresp. B. Jag.; »Kurjer Warsz.« 1920, 319.

Tadeusz Turkowski