Abazyn

Polski Słownik Biograficzny, t. 1, Kraków 1935, s. 4.Abazyn

, (zm. 1702), pułkownik kozacki słu­żył formalnie za Sobieskiego Rzplitej Polskiej, kiedy to przetrzepał Tatarów pod Sawraniem (ok. 1 V 1693), a połączywszy się z Semenem Palejem, pobił ich dwukrotnie: pod Śmiłą 7 VII i nad rzeczką Kodymą 6 XI 1693. Właści­wie walki te oznaczały dywersję dla Moskwy, do której A. czuł większy pociąg niż do Polski. .Zaprzyjaźnieni pułkownicy zagospodarowali się: A. w Bracławiu, Palej w Fastowie, Iskra w Korsuniu, Samuś w Bohusławiu, starając się ściągać kolonistów z Ukrainy lewobrzeżnej i Wołosz­czyzny; kraj urządzali po kozacku, legitymując się listami przypowiedniemi hetmana. Po pokoju karłowickim, kiedy Rzplita skasowała kozaczy­zna jako niepotrzebną (1699). hetman jabło­nowski kazał tym pułkownikom rozpuścić za­ciągi, a szlachta i kler katolicki poczęli wracać do swych dawno opuszczonych dóbr. Wówczas A. wziął duży udział w buncie Paleja i Sa­musia. Jako zaklęty wróg Polski, dręczył ziemian, wycinał żydów, zwoływał nad Dniestr tłumy pospólstwa, ogłaszając Bracławszczyznę za kraj kozacki; pomagał mu w tern Simaszko, pasierb Paleja. W r. 1702 Potoccy, Wiśniowieccy i Lubomirscy stłumili tę ruchawkę z wielką srogością. A., wzięty w Niemirowie z 2000 Ko­zaków, poniósł śmierć na palu.

Kostomarow, Istor. Monografii, Petersburg 1905, XVIII, 450, 494 -7, 502, 510, 514; Anonim
-Otwinowski, Dzieje Polski za Augusta II, Kr. 1849. Arch. Ołów. Warsz. Compendlum arch.
secretioris.

Władysław Konopczyński