Dwór w Owsianiszkach

Owsianiszki (Ausieniškes), dawniej zwane także Dowcielanami, to niewielka miejscowość położona w Litwie w pobliżu autostrady z Wilna do Kowna, o 3 km na północny zachód od miasteczka Jewie (Vevis).

Na terenie dawnego majątku ziemskiego nad jeziorem Olosa (Alosa) zachował się tu interesujący drewniany dwór. Miejscowy majątek na początku XIX w. należał do Matusewiczów. W 1831 r., podczas powstania listopadowego, pod majątkiem doszło do potyczki oddziału powstańczego dowodzonego przez Karola Załuskiego, księcia Gabriela Ogińskiego i pochodzącego z Owsianiszek Wincentego Matusewicza. Powstańcy starli się tu z batalionem rosyjskiego wojska dowodzonym przez podpułkownika Krahelskiego. W wyniku starcia wieś i dwór spłonęły. Polegli powstańcy spoczywają na miejscowym cmentarzu. Od Matusewiczów drogą działów rodzinnych dobra przeszły do Roemerów, a od nich z kolei w 1859 r. – do Fiorentinich, w ręku których, jak się wydaje, majątek pozostał do I wojny światowej. Po II wojnie światowej na terenie majątku urządzono kołchoz. Budynek dworu, który zapewne mieścił kołchozowe biura, dziś jest opuszczony, jedynie niewielką część pomieszczeń zajmują lokatorzy – dawni pracownicy kołchozu. Dwór, zbudowany w 2 połowie XIX w., ma regularny plan i szlachetne proporcje. Jest to budynek parterowy, wzniesiony na planie prostokąta, z piętrową częścią środkową, którą zarówno od frontu jak i od tyłu akcentują portyki o czterech kolumnach dźwigających belkowanie i trójkątny fronton. Belkowanie ozdabia fryz z prostokątnych płycin. W połowie wysokości portyków znajdują się balkony dzielące je na dwie kondygnacje. Dwór znajduje się jeszcze w niezłym stanie i jest dobrze zabezpieczony, choć w bezpośrednim sąsiedztwie jego ścian plenią się bujne krzewy. Otacza go niewielki zdziczały park sięgający brzegów jeziora Olosa. Z innych zabudowań dworskich zachowała się jeszcze oficyna i dwa budynki gospodarcze.

Tekst i zdjęcie:

Grzegorz Rąkowski