Jan Cetner

Polski Słownik Biograficzny, t. 3, Kraków 1937, s. 240.

Cetner Jan, h. Przerowa (+1734), kuchmistrz w. kor., syn Franciszka, woj. smoleńskiego, i Anny z Tarłów, należał do koła najzaufańszych dwora­ków Augusta II obok J. Kl. Branickiego, J. A. Lipskiego itp. Dopuszczony do »okrągłego stołu« królewskiego, starał się, acz bezskutecznie, o rękę Anny Orzelskiej, osiągnął jednak tylko starostwo kamionackie oraz kuchmistrzostwo. Za żonę po­jął Szczuczankę, wdowę po generale art. Kątskim. Podjąwszy się w lutym 1733 r. poselstwa od pry­masa do Drezna z notyfikacją śmierci Augusta II, umiał jego następcy sprzedać swe usługi na elekcji za pierścień wartości 6000 tal. Odtąd ucho­dził za filar polityczny całej rodziny. W konfederacji wiszeńskiej za »piastem« figuruje jako pierw­szy konsyliarz. Uchwały konwokacji zaprzysiągł jako poseł ruski, ale już z kilku »salwami« w imię wolnej elekcji (23 V 1733). Na sejmiku przedelekcyjnym wiszeńskim (14 VII) wywołał rozłam z dużym despektem dla wojewody ruskiego Czar­toryskiego; po obiorze Leszczyńskiego uszedł na Pragę do obozu rosyjskiego i był obecny przy obwołaniu Augusta III, chociaż nazwiska swego pod manifestem augustowczyków nie położył. Zmarł przedwcześnie u progu obiecującej kariery, przed wrześniem 1734 r.

Złota Księga XXIV; Guerrier (Gerje), Borba za polskij prestoł, Moskwa 1863, 270, 349, 469; Morawski K. M., Źródło rozbioru Polski, P. 1935; Prochaska, Lauda wiszeńskie, Lw. 1928, IV 7, 17,19, 21, 26, 96.

Władysław Konopczyński