Zatrzymanie reform przez Putina to wyrok dla Miedwiediewa

Na premiera Dmitrija Miedwiediewa, kiedyś jednego z najpopularniejszych rosyjskich przywódców, został wydany polityczny “wyrok” – jego dawny mentor, Władimir Putin, działa na jego niekorzyść, co wielu doprowadziło do wniosku, że bezwzględny prezydent przygotowuje się do pozbycia się swego protegowanego i ukrócenia jego reformatorskich zapędów.

47-letni Miedwiediew był zawsze drugi w kremlowskim duecie, który tworzył z Putinem, 60-letnim byłym funkcjonariuszem KGB. Zamienili się oni nawet dwoma najważniejszymi funkcjami w państwie, aby Putin mógł pozostać przy władzy.

Jednak gdzieś pomiędzy kadencją prezydencką Miedwiediewa trwającą od 2008 do 2012 a powrotem Putina na stanowisko w maju polityczny romans stracił na sile.

Putin cofa reformy Miedwiediewa podnosząc zniesławienie z powrotem do rangi przestępstwa i narzucając kontrolę Kremla na wybory bezpośrednie rosyjskich gubernatorów. Tymczasem pro-putinowskie państwowe media ignorują premiera lub emitują reportaże pokazujące go w złym świetle.

Analitycy są zgodni, że odwołanie Miedwiediewa i jego zniknięcie ze sceny politycznej nastąpią już wkrótce.

“Putin już podjął decyzję w sprawie Miedwiediewa. Teraz to tylko kwestia czasu zanim zostanie odwołany” – mówi Andriej Piontkowski, moskiewski pisarz z dziedziny polityki. “Stanie się to wówczas, kiedy będzie to najkorzystniejsze dla Putina.”

Nikołaj Pietrow, analityk Carnegie Moscow Center, był bardziej dosadny: “Na Miedwiediewa został już, w politycznym sensie, wydany wyrok.”

Kiedy pięć lat temu został wybrany na prezydenta Miedwiediew powiedział: “Wolność jest lepsza niż brak wolności. “Przemówił do pokolenia wykształconych Rosjan z dużych miast, którzy mieli nadzieję na rzeczywiste reformy”.

Jednak Miedwiediew okazał się zbyt niezależny dla Putina, który w czasie jego kadencji piastował stanowisko premiera. Putin, pełniąc urząd prezydenta od 2000 do 2008 r., nie mógł kandydować na trzecią kadencję z kolei i wybrał Miedwiediewa, aby ten zajął mu miejsce do czasu gdy będzie mógł znowu brać udział w wyborach w 2012 r.

Szeroko spekulowano także, że Putin, który jako prezydent mianuje premiera, mógłby zastąpić Miedwiediewa Siergiejem Szojgu, świeżo mianowanym, popularnym ministrem obrony.

Innym razem Putin okazał swoje lekceważenie samodzielnie wybierając szefa klubu parlamentarnego rządzącej Jednej Rosji zamiast pozwolić zrobić to Miedwiediewowi, oficjalnemu liderowi partii.

Poirytowanie Putina Miedwiediewem ma swoje źródła częściowo w przekonaniu, że poparcie młodszego polityka dla reform za czasów jego prezydentury dało początek ruchowi sprzeciwiającemu się Putinowi. Pod koniec zeszłego roku Miedwiediew jako premier publicznie wyraził swoją sympatię dla krytyków Putina.

“Zwrócenie [przez opozycję] uwagi na pewne kwestie jest prawdopodobnie uzasadnione i władze powinny podjąć stosowne działania” – powiedział Miedwiediew.

Wypowiedział się on także za łagodniejszym potraktowaniem feministycznego zespołu punkowego, którego wymierzona w kler i Putina modlitwa w moskiewskiej cerkwi kosztowała w zeszłym roku jego członkinie pobyt w więzieniu. Putin oskarżył zespół o “naruszanie moralnych fundamentów” Rosji, ale Miedwiediew skrytykował surowość sądu, który nałożył na artystki karę trzech lat w więzieniu.

Analitycy zwracają także uwagę na fakt, że odwołanie Miedwiediewa ułatwiłoby Putinowi odosobnienie najważniejszych propagatorów reformy politycznej, społecznej i gospodarczej.

“Nowym elementem strategii Kremla są próby zdyscyplinowania swoich zwolenników i osłabienia tych grup wewnątrz elit, których lojalności Władimir Putin nie jest pewien” – pisze Jadwiga Rogoża, analityk w polskim Ośrodku Studiów Wschodnich, w raporcie wydanym przez warszawski zespół specjalistów. “Kreml zaczyna traktować ich jak grupę, która niekoniecznie poprze prezydenta w przypadku eskalacji problemów i będzie raczej starał się zbudować własny kapitał polityczny na takim braku stabilności.”

Biorąc pod uwagę, że popularność Putina spada powoli, ale nieustannie, odwołanie Miedwiediewa może być próbą polepszenia pogarszających się notowań prezydenta.

Z przedstawionych w zeszłym tygodniu wyników sondy przeprowadzonej przez niezależne Centrum Lewady wynika, że tylko 32% Rosjan zagłosowałoby na Putina gdyby wybory odbyły się w tym miesiącu.

Sytuacja Putina może się jeszcze pogorszyć – wielkie niezadowolenie wzbudzają wysokie podwyżki opłat za mieszkania i usługi użyteczności publicznej, które w niektórych miejscach w tym miesiącu podniosły się o 250%, co wywołało protesty w całym kraju.

“Wszystko zależy od tego jak bardzo pogorszy się sytuacja” – powiedział Dmitrij Oreszkin, niezależny moskiewski analityk. “Jednak jeśli się kogoś odwołuje to wiąże się to z konsekwencjami. Sprawy powinny się później polepszyć, jednak oczywiste jest, że nie ma co liczyć na znaczną poprawę sytuacji gospodarczej w najbliższym czasie.”

“Jednak Putin nie lubi rozstawać się z ludźmi, którzy byli mu lojalni” – mówi Oreszkin. “Kiedy pozbędzie się Miedwiediewa zrobi to z szacunkiem, dając mu złoty spadochron.”

Oreszkin sugeruje, że Kreml ostrożnie podchodzi do zrujnowania oficjalnego wizerunku serdecznej przyjaźni między prezydentem a premierem.

“Zwolnienie Miedwiediewa zniszczyłoby ten wizerunek wielkiej przyjaźni między dwoma najważniejszymi politykami, którym karmiono publikę” – mówi. “Zamiast tego okazałoby się, że trwała między nimi walka.”

Mark Bennetts

“The Washington Times”

Tłumaczenie: Mateusz Truszkiewicz