Historia literatury kresowej

Przypominanie o dziedzictwie pisarzy i poetów urodzonych i tworzących za linią Buga jest niezwykle ważne – książka Bolesława Hadaczka pokazuje, jak bardzo wszyscy jesteśmy z Kresów. Historia literatury Kresowej to przecież po prostu – z małymi wyjątkami – historia literatury polskiej. Z Kresów byli niemal wszyscy najwięksi twórcy polskiej literatury, z romantykami na czele. O Kresach opowiadał spora część naszego dorobku literackiego. Zapominanie o tym aspekcie polskiej literatury byłoby karygodne.

Bolesław Hadaczek to autor-instytucja, jeśli chodzi o historię literatury kresowej. Od lat publikuje książki na ten temat. Jego opus magnum, “Historia literatury kresowej”, podsumowujące wszystkie poprzednie badania autora, ukazało się niedawno nakładem wydawnictwa „Universitas”.

Autor prowadzi nas przez historię literatury kresowej od okresu staropolskiego po okres po 1939 roku, kiedy Kresy utraciliśmy. Wymienia najważniejsze szkoły, gatunki i nurty literackie, przypomina spory, jakie toczono wokół polskiej obecności na Kresach czy tradycji polskiego kresowego ziemiaństwa przeciwstawionego masom odmiennego etnicznie chłopstwa.

Przypominanie o dziedzictwie pisarzy i poetów urodzonych i tworzących za linią Buga jest niezwykle ważne – książka Bolesława Hadaczka pokazuje, jak bardzo wszyscy jesteśmy z Kresów. Historia literatury Kresowej to przecież po prostu – z małymi wyjątkami – historia literatury polskiej. Z Kresów byli niemal wszyscy najwięksi twórcy polskiej literatury, z romantykami na czele. O Kresach opowiadał spora część naszego dorobku literackiego. Zapominanie o tym aspekcie polskiej literatury byłoby karygodne.

Bolesław Hadaczek dowodzi, że, wbrew temu, co chcieliby nam wmówić mieszkańcy Litwy czy Ukrainy, Rzeczpospolita nie kolonizowała Kresów w zachodnim tego słowa znaczeniu, lecz je cywilizowała kulturą duchową i materialną. Dorobek tego rejonu jest dziś zatem wspólnym dziedzictwem Polski i krajów, które powstały na terenie dawnych Kresów.

Sam Hadaczek podkreśla, że studiowanie literatury kresowej jest wciąż potrzebne i ważne. „Aby nie zatracić dziedzictwa Kresów literackich, proponuję wprowadzić do polonistycznych programów nauczania w wyższych uczelniach (również na filologii słowiańskiej) zagadnienia z zakresu literaturoznawstwa kresowego – apeluje. – Ukrainiści i lituaniści, badacze literatury rosyjskiej i białoruskiej znajdą w literaturze kresowej inspiracje do wielokierunkowych rozważań”.

“Historia literatury kresowej” zapełnia pewną lukę na polskim rynku wydawniczym – dotąd brakowało podobnego podręcznika. W PRL tematyka Kresów była na cenzurowanym, a w ciągu 20 lat po upadku komunizmu wciąż zbyt małe jest zainteresowanie tematyką kresową. Miejmy nadzieję, że pozycje takie jak książka Bolesława Hadaczka, przypomną nam o naszym kresowym dziedzictwie.

Filip Wyrozumski