Magierów

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. B. Chlebowskiego, t. 5, Warszawa 1884, s. 895-897.

od. nich orne pole .„Kobyłki; “ na płd. granicy wznosi się wzgórze Jaworniki do 312 m. (znak triangul.). Do gminy katastralnej należą prócz Magierowa przysiółki wsi sąsiednich, a miano­wicie: Dumicze, Gerusy, Mandryki (al. Małdryki), Nitniki, Ruda leśna, Wołosy i Zeńczuki. Własn. więk. tej gm. kat. ma roli orn. 2, łąk i ogr. 49, pastw. 16, lasu 73; włas. mniej, roli orn. 1653, łąk i ogr. 543, pastw. 579, la­su 5 mr. W r. 1880 było 2812 mk. w gmi­nie, 85 na obsz. dwor. (między tymi 695 obrz. rzym.-kat., 1581 gr.-kat.). Par. rzym.-kat. w miejscu (dek. żółkiewski, archidyec. lwow­ska), eryg. 1595 r., fundacyi Andrzeja Bełzeckiego. Kościół murowany, konsekrowany w r. 1845 pod wezw. św. Trójcy. Na cmen­tarzu jest kaplica, w której się niekiedy msza odprawia. Do tej parafii należą: Biała, Dobrosin, Horodzów, Kamienna Góra, Ławryków i Okopy, Monastyrek, Piły, Pogorzelisko, Ulicko, Zamek i Zarąbane. Par. gr.-kat. także w miejscu (dek. potylicki, dyec. przemyska). Parafialna cerkiew drewniana, pod wezw. św. Jerzego, w r. 1733 postawiona. Na przedmie­ściu lwowskiem jest drewniana cerkiew św. Mikołaja, postawiona w r. 1697. W M. jest szkoła etat. 2-klasowa i kasa pożyczk. gminna z kapit. 155 zł. w. a. Tutejszy fundusz ubo­gich, założony przez Samuela Bełzeckiego w r. 1642 w celu utrzymania 4 ubogich, posiada 1800 zł. majątku zakładowego i zostaje pod kierownictwem zwierzchności gminnej. Istnie­je tu także fundacya posagowa Jana i Filipiny Komarnickich, założona 1869 r. p. Jana Komarnickiego w celu udzielania posagów dla ubogich dziewcząt z Magierowa, Borek, Przed­mieścia i Podlasia. Zarząd majątku sprawuje wydział krajowy, rozdawnictwo zwierzchność gminna w M. i tamtejsi parochowie obu obrząd­ków. Majątek zakładowy wynosił z końcem 1883 r. 1515 zł. w. a. Założycielem mczka był Jan Magier, herbu Szeliga, dworzanin Zygmunta III. Zbudował on osadę na własnych gruntach (ex cruda radice), nazwał ją Magierowem a dnia 20 stycznia 1591 r. w Lipniku Rudy Magierowej takowy nadał przywilej: „Chcemy aby tamże wieczyście czczono Boga podług zasad wiary rzym.-katol., nie dopusz­czając osiadania żadnemu odszczepieńcowi przez stólicę apoetolską potępionemu; a jeśliby który z mieszczan katolików odszczepił się od ko­ścioła rzymskiego, ma być z miasta rugowany, majętność zaś jego stosownie do naszej woli zabrana, lub spłacona. Wyznawców wszakże greckiej i ormiańskiej wiary przypuszczam do prawa miejskiego, wyłączając ich tylko od sprawowania urzędu burmistrza. Żydów jako ród plugawy, chytry i przeciw chrześcianom z zasad wyznania swego nieprzychylny i pod­stępny wyłączam i stanowię: ażeby cierpiani nie byli; aby im mieszczanie domów nie wy­najmowali i nie sprzedawali, a następcy moi pod żadnym pozorem do miasta nie przypusz­czali. Rządzić się mają mieszkańcy prawem saskiem i magdeburskiem. Sześciu rajców i tyluż ławników sprawować będą urząd doży­wotnio, burmistrz zaś co miesiąc zmieniany. W rzeczach wątpliwych dozwalamy zasięgać rady magistratu lwowskiego.” W dalszym cią­gu pozwala mieszczanom wystawić ratusz z kramnicami i łaźnię i pobierać z nich, jakoteż i z wystawionych na sprzedaż towarów pewien dochód na użytek miasta, pod obowiązkiem zdawania rocznych rachunków przed dziedzi­cami. Dozwala prowadzić handel wszelkiego rodzaju, trudnić się rzemiosłami, słody wyra­biać, miód i piwo szynko wać, gorzałkę zaś pę­dzić i szynkować tylko do upłynienia lat wol­ności; wyznacza role, pastwiska, wrąb w lesie za asygnacyami, uwalnia nakoniec do lat… od podatków, czynszów, ciężarów i podwód; przy­wilej na targ i jarmarki od króla wyjednać przyrzeka. Zygmunt III, potwierdzając erekcyą miasta 10 marca 1595 r., przemawia: „wie­le nam i Rzpltej na tem zależy, ażeby w całem królestwie, a mianowicie w ziemiach ruskich, które na codzienne prawie napady są narażo­ne, jak najwięcej osad, miast, miasteczek i zam­ków zakładanych było, przez wzrost zaś lu­dności siła i potęga przeciw wszelkim imienia chrześciaństwa nieprzyjaciołom ugruntowała się i t. d.“ Dnia 11 lipca r. 1657 napadł pod M. Stefan Czarniecki Jerzego Rakoczego, ks. siedmiogrodzkiego, i lubo liczniejszego nieprzyjaciela, zmusił go do ucieczki i ścigał aż do Międzyboża. Przez związki małżeńskie z Barbarą Magierówną, podczaszanką sando­mierską a żona Mikołaja Bełzeckiego, prze­szły te dobra do Bełzeckich Jastrzębczyków. Ich syn Jan, wielkiego serca wojownik, za szczęśliwe powodzenie w boju wystawił ko­ściół w M. Później przeszedł M. do Głogow­skich h. Grzymała. Od tych kupił te dobra Wilhelm hr. Siemieński, a z jego wnuką, Ame­lią Sieniawską, dostały się jej małżonkowi Aleksandrowi hr. Stadnickiemu. Pod M. do­chodzi wał ciągnący się z pod Kamieńca Po­dolskiego i ma być zdaniem niektórych śladem wału Trajana. Petruszewicz („Swodnaja hałycko-russkaja litopys z 1600 do 1700“ w Li­terat. Zbornyku, Lwów, 1874) powiada, że pochodzi on z czasów awarskich. Baliński (Star. Polska, t. II, str. 1213) pisze w tej mie­rze to co podał Siarczyński w Czasop. Ossol. 1828, II, 116, to jest, że badania nie przynio­sły rezultatu i że z podań ludu nie można było żadnej powziąć wiadomości. Koło M. są.także wały, sypane w czworobok, długości 70, sze­rokości 30 sążni mające, ale te są późniejsze i dla obrony lub dla obozu były założone. Pa­

[s. 897]

miętnik krechowski wspomina o klasztorze bazyliańskim, który miał istnieć w Magierowie (ob. Szematyzm monastyrów bazyliańskich, Lwów, 1867, str. 186).