Tradycje polskiej geopolityki

18 października w Krakowie odbyła się konferencja przygotowana w ramach projektu ,,Jaka Polska, w jakiej Europie? Dylematy polskiej myśli politycznej X-XX w.’’ jako część programu Ośrodka Myśli Politycznej i Wyższej Szkoły Europejskiej im. ks. J. Tischnera zatytułowanego ,,Polskie Tradycje Intelektualne’’

W ramach konferencji omawiano polskich myślicieli wizje ładu europejskiego, historię i geopolitykę I Rzeczpospolitej, zagadnienie idealizmu i realizmu politycznego, kontekst odzyskania niepodległości po I wojnie światowej i politykę II Rzeczpospolitej na przykładzie głównych postaci politycznych i publicystycznych tego okresu, a także polską myśl w dyskusji o stosunkach międzynarodowych w latach 1945-1989. Udział wzięli naukowcy oraz znawcy polskiej myśli: dr hab. Włodzimierz Bernacki, dr Arkady Rzegocki, dr Przemysław Żurawski vel Grajewski, dr Radosław Żurawski vel Grajewski, prof. Andrzej Waśko, prof. Andrzej Nowak, dr Michał Łuczewski, dr Piotr Koryś, dr Kazimierz Michał Ujazdowski, dr Artur Górski, dr Krzysztof Szczerski, dr Piotr Kimla, Paweł Kowal, dr Henryk Głębocki.

Podjęta tematyka była niezwykle szeroka, od geopolityki I Rzeczpospolitej, postaw politycznych ks. Adama Jerzego Czartoryskiego poprzez XIX-wieczną literaturę, a na stosunku niepodległościowej opozycji lat 80-tych XX wieku względem Kremla i integracji europejskiej skończywszy. Pojawiały się również niemniej interesujące wątki, jak choćby polska nieformalna dyplomacja i agentura w XIX-wiecznym Istambule oraz innych stolicach europejskich (która, jak zauważyli paneliści, przygotowała wiele ważnych wydarzeń oraz klimat intelektualny i duchowy sprzyjający sprawie polskiej). Analiza myśli politycznej i literatury XIX okazała się bardzo owocna, przypomniano między innymi diagnozę Stanisława Kozickiego, uznającego Mickiewicza, wbrew powszechnemu mniemaniu, za realistę politycznego. Łatwiej zapewne dzięki temu czytać również postawy i myśli dwóch kluczowych postaci Polski po 1918 roku – Józefa Piłsudskiego oraz Romana Dmowskiego, omawianych także na sesji.

Szczególnie warto było chyba śledzić początki zainteresowania Polski Kaukazem jako kategorią geopolityczną, istotną z naszego punktu widzenia, które to tradycje są osadzone jeszcze w I RP. Rzuca to nowe światło na nasze zaangażowanie w konflikt gruziński czy współpracę z Azerbejdżanem. Każde z wystąpień niosło wiele świeżości w spojrzeniu na polską geopolitykę na przestrzeni kilkuset lat, o czym może świadczyć ożywiona dyskusja trwająca jeszcze po ostatniej sesji referatów.

Mateusz Kędzierski/kresy.pl