Marian Zdziechowski – kim był?

Kim był dla polskiej myśli Marian Zdziechowski? Dlaczego warto zajmować się spuścizną tego myśliciela? Na te i inne pytania miała odpowiedzieć konferencja naukowa zorganizowana przez Zakład Filozofii Polskiej Instytutu Filozofii UJ pt. ,,Marian Zdziechowski 1861-1938 – w 70-rocznicę śmierci’’.

Oprócz Zakładu Filozofii Polskiej współorganizatorami byli: Katedra Filozofii Polityki WSMiP UJ, Katedra Historii Doktryn Politycznych i Prawnych WP UJ, Restauracja Chimera oraz Księgarnia Akademicka.

Konferencję w piątkowe przedpołudnie rozpoczął prof. Ryszard Legutko mówiąc między innymi na temat połączenia przez Zdziechowskiego dwóch pesymizmów – ontologicznego i cywilizacyjnego, a także analizy Rosji przed- i porewolucyjnej.

Następnie głos zabierali: prof. dr hab. Stanisław Borzym z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, przybliżający Wątki francuskojęzyczne w twórczości Mariana Zdziechowskiego, prof. dr hab. Zbigniew Opacki z Uniwersytetu Gdańskiego z referatem dotyczącym Doświadczenia Wschodu i Zachodu w biografii intelektualnej Zdziechowskiego, prof. dr hab. Jan Krasicki reprezentujący Uniwersytet Wrocławski: Zdziechowski a Rosja, doc. Paulius Subacius – Litewska Katolicka Akademia Nauk w Wilnie: Marian Zdziechowski i arcybiskup Jerzy Matulewicz, sam organizator konferencji, czyli prof. dr hab. Jan Skoczyński z Zakładu Filozofii Polskiej IF UJ – Zdziechowski redivivus, dr Marian Zaczyński – Wydział Polonistyki UJ: Zdziechowski – nekrologia.

W drugiej części sesji głos zabierali: Saulius Drazdauskas Redaktor naczelny pisma “Naujasis Zidinys-Aidai” na temat Obchody rocznicowych Mariana Zdziechowskiego, mgr Aleksander Ćuk – doktorant IF UJ: Marian Zdziechowski o nacjonalizmie, mgr Krzysztof Wołodźko – doktorant IF UJ: Marian Zdziechowski: filozof czasu katastrofy oraz mgr Jarosław Zoppa także doktorant IF UJ: Zdziechowski jako wrażliwy odbiorca liturgii katolickiej###strona###

Sesja trzecia rozpoczęła się o godz. 17.00 w krakowskiej Restauracji Chimera, gdzie miało miejsce Czytanie Zdziechowskiego w wykonaniu aktorów scen krakowskich, jak również prezentacja projektu tablicy pamiątkowej ku czci Mariana Zdziechowskiego.

Konferencja ukazała niezwykle różne odcienie myśli i życia Mariana Zdziechowskiego, począwszy od jego wychowania na kresach, poprzez studia w Petersburgu i Dorpacie, a na pracy na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie skończywszy. Marian Zdziechowski był wspaniałym przedstawicielem polskiego ziemiaństwa kresowego, świetnie wykształconym, posiadającym rozległe kontakty w Europie Zachodniej oraz w Rosji, którą interesował się od młodych lat. Czytał oo Schellinga, myślicieli francuskich, był na bieżąco z większością najważniejszych wydarzeń epoki, jednocześnie korespondując i znając się z Tołstojem, Bierdiajewem, Sołowiowem. Cechowało go głębokie znawstwo zachodnich prądów intelektualnych, które zaczęło się na studiach w Dorpacie (który był ośrodkiem zachodniej kultury na wschodzie i gdzie językiem wykładowym był niemiecki), otwartym zarazem na wszystkie inne kierunki myśli. Było to charakterystyczne dla mieszkańców Kresów, obszaru tak wielokulturowego, którzy jednakowo uznawali się za ,,światło Zachodu”. Zdziechowski był również przeciwny nacjonalizmom, częstokroć podkreślał swoje łacińskie korzenie, wskazując na szeroki kontekst naszej kultury. Nie ulega wątpliwości, że nie tylko ze względu na jego wkład do polskiej sowietologii uznać go można za jednego z ważniejszych myślicieli polskich swego okresu. Takim też ukazała go piątkowa konferencja.

Mateusz Kędzierski

Niebawem na www.kresy.plwywiad na temat życia i twórczości Mariana Zdziechowskiego z organizatorem konferencji prof. dr. hab. Janem Skoczyńskim.