Rosja przestanie pić i palić?

Zaraz po zaprzysiężeniu Putin podpisał dekret o planowanym wydłużeniu życia Rosjan do 74 lat. Cel ten ma zostać osiągnięty do 2018 roku.

W ubiegłym roku średnia długość życia w Rosji według CIA World Factbook wynosiła 66,5 lat (60,1 dla mężczyzn i 72, 2 dla kobiet), podczas gdy w USA sięgała 78,5 lat, a w krajach Unii Europejskiej – 79,8 lat. Więcej ludzi umiera niż się rodzi. Rosjan dotyka duża ilość czynników ryzyka chorobotwórczego – 60 % mężczyzn pali papierosy, a każdy obywatel spożywa średnio pond 15 litrów czystego alkoholu rocznie. Dodatkowo ponad połowa populacji cierpi na nadwagę.

Obecnie prowadzone są dwa rodzaje działań, które w efekcie mają zahamować ten proces. Niższa izba parlamentu rosyjskiego przegłosowała projekt ustawy wprowadzającej zakaz palenia w miejscach publicznych. Wejdzie on w życie po podpisaniu go przez Putina. Z dniem 1 stycznia zaczęło również obowiązywać prawo klasyfikujące piwo, dotychczas uznawane za produkt spożywczy, jako napój alkoholowy, zakazując jednocześnie jego sprzedaży w kioskach.

Jednak propagatorzy zdrowego trybu życia, uważają, że należy zrobić dużo więcej. „Papierosy są potwornie tanie” – mówi Dmitrij Janin, prezes Konferencji Stowarzyszenia Ochrony Konsumentów. „Myślę, że z czasem możemy zmienić zachowania konsumenckie, ale nie nastąpi to szybko, ponieważ prawo nie uwzględnia czynników ekonomicznych”.

Rosja boryka się z problemami demograficznymi od upadku ZSRR. Liczba ludności w ciągu ostatnich 20 lat spadła ze 148 do 143 milionów. W 2006 roku Putin wprowadził dotacje dla kobiet w ciąży, ogłaszając kwestię demograficzną jednym z najbardziej palących problemów Rosji. W zeszłym roku zauważył, że liczba ludności w Rosji może spaść do 107 milionów w 2050 roku, jeśli trend ten będzie się utrzymywał.

Opublikowane ostatnio rządowe statystyki wskazują na poważne trudności w nadchodzących latach. W zeszłym roku zmarło o 2500 osób więcej niż się urodziło, a śmiertelność wśród noworodków wzrosła do 8,7 na 1000 urodzeń z 7,1 w roku 2011.

„Zwłaszcza mężczyźni umierają w wieku produktywnym” – powiedział Luigi Migliorini, przedstawiciel Światowej Organizacji Zdrowia, zajmujący się obszarem Rosji. „Umierają wtedy, kiedy mogą być najbardziej przydatni swojemu krajowi i rodzinie. Dlatego właśnie walka z alkoholem i papierosami jest tak ważna.”

Około 400 tys. Rosjan umiera na choroby powiązane z paleniem papierosów – powiedział Putin. Urzędnicy zajmujący się służbą zdrowia twierdzą, że przyczyny śmierci 300 tys. osób powiązane są z piciem alkoholu, mimo tego, że skutki jego spożywania są cały czas dyskusyjne.

Rosjanie kupują rocznie około 20 miliardów paczek papierosów, podczas gdy 314-milionowe społeczeństwo amerykańskie kupuje ich 16 miliardów. Popularne marki papierosów kosztują w Rosji około 1 dolara za paczkę, z czego 30 centów stanowi podatek.

Magliorini i inni eksperci do spaw zdrowia uważają, że konieczne będzie zastosowanie daleko idących środków, żeby zredukować występowanie chorób niezakaźnych, takich jak rak, zawał czy choroby układu krążenia, które rozpowszechniły się w zastraszającym tempie od upadku Związku Radzieckiego.

Podjęte przez rząd kroki zmierzające do wprowadzenia nowych działań w zakresie ograniczenia palenia papierosów, polegające na ustanowieniu minimalnej ceny za paczkę, zostały zaniechane po interwencji silnego lobby przemysłu tytoniowego. Natomiast jeśli chodzi o alkohol, wiadomo, że jego spożycie przyczynia się do wzrostu liczby wypadów drogowych, ale dodatkowym czynnikiem jest dość luźne podejście do nakazów prawnych dotyczących stosowania pasów bezpieczeństwa. Wielu kierowców wkłada więcej wysiłku w to, żeby w przypadku kontroli policyjnej sprawiały one wrażenie zapiętych, niż w to, żeby rzeczywiście je zapiąć.

Według ekspertów, potrzebni są liczni wolontariusze, którzy zajęliby się pomocą w propagowaniu idei zdrowego trybu życia i zachęcaliby ludzi do zmian dotychczasowych nawyków. Same ograniczenia prawne nie wystarczą, chodzi również o wzrost wynagrodzeń, nowy sprzęt i szkolenia dla służby zdrowia oraz usprawnienie dystrybucji leków, która jest często niesprawna.

„Nie wiadomo, czy te cele są do osiągnięcia przed 2020 rokiem” – mówi Magliorini, „ale dzięki ambitnym celom cały system idzie do przodu”.

Nie zapominajmy jednak o rosyjskim fatalizmie.

„Jestem gotów przyznać, że tytoń i palenie papierosów nie są najzdrowszymi nawykami ludzkości” – powiedział Andriej Loskutow, dyrektor Wszechrosyjskiego Ruchu na Rzecz Praw Palaczy. Ale pustelnik, który nigdy nie palił, umiera obecnie na raka w syberyjskiej tajdze.

„Churchill palił” – powiedział triumfalnie. „I przeżył 91 lat”.

Kathy Lally

“The Washington Post”

Tłumaczenie: Karolina Herynowska