Wielkopole

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. B. Chlebowskiego, t. 13, Warszawa 1893, s. 347-348.

Wielkopole, w XV w. Wielopole i Wielkiepole, wś, pow. gródecki, 12 klm. na płn.-wsch. od Gródka, 7 klm. na płd.-zach. od sądu pow. i urzędu poczt. Janów koło Lwowa. Na wsch. leży Porzecze Janowskie, na płd.-wsch. Malczy­ce, na płd. Stronna, Zuszyce i Ottenhausen, na zach. Dobrostan i Wola Dobrostańska. Wody spływają z całego obszaru do Wereszycy. Płn. część obszaru lesista. Wznieś, na płn. sięga 383 mt., na płd. opada do 322 mt. Własn. więk. tu i w Ottenhausen ma roli orn. 283, łąk i ogr. 7, pastw. 30, lasu 1244 mr.; własn. mn. roli orn. 2169, łak i ogr. 192, past. 314, lasu 12 mr. W r. 1880 było w W. 230 dm., 1120 mk.; 2 dm., 12 mk. na obsz. dwor. (1002 gr.-kat., 123 rz.-kat.,6 izrael.; 1036 Rus., 23 Pol., 73 Niem.). Par. rzym.-kat. w Powitnie, gr.-kat. w miejscu, dek. gródecki. We wsi jest cerkiew i szkoła etat.

[s.348]

1-klas. Za czasów Rzpltej należała wś do dóbr kor. dzierżawy janowskiej. W dok. z r. 1442 wspomniane jest uroczysko „Wielopole”, na którem później powstała wieś (Liske, A. G. Z., t. II, str. 113). W r. 1485 wspominają już dokumenta wś „Wielkopolo” (1. c. t. III, str. 247; t. IV, str. 210). W r. 1578 rozstrzyga Stefan Batory spór o granice wsi Porzecza, dzierżawy Jana z Sienna, z Wielopolem i innemi wsiami królewskiemi (Arch. kraj. we Lwowie, C., s. 337, str. 1313). W Warszawia dnia stycznia 1621 r. nadaje Zygmunt III prawo dożywocia do wsi Porzecza, Wielkopole i innych Jakubowi Trzcińskiemu (1. c. C. s., 374, str. 97). Dnia 9 grudnia 1627 r. pozwala Zygmunt III Jerzemu Rzeczyckiemu, staroście urzędowskiomu, by prawa swe dożywotnie do wsi Porzecze, Wielkopole i in­nych ustąpił na rzecz Aleksandra z Bachorzec Stadnickiego (1. c., t. 379, str. 696). W lu­stracyi z r. 1661 i 1662 (Rkp. Ossol., No 2834, str. 106) czytamy: „W tej wsi bywało osiadłych na pół-łankach ludzi 40. Teraz ich tylko na ćwierciach 28. Czynszu płacą po gr. 9, facit zł. 8 gr. 12. Przedtem dawali kapłonów po 2, teraz, po Tatarszczyźnie, po kurzo jednej, facit 1 zł. 12 gr. Jajec po 3 kopy, rachując po gr. 4. Zagrodników bywało 18; teraz ich 6. Czynszu płacą po gr. 6, facit 1 zł. 6 gr. Z karczmy da­ją arendy zł. 15. Robić w tydzień z osiadłości od południa trzy dni z ćwierci powinien. Suma z tej wsi zł. 26 gr. 12. Folwark wsi Wielkopola i krescencya: żyta kóp 310, jęczmienia kóp 70, grochu kóp 11, owsa kóp 250, siana stert 3 po sążni 8. Suma z tej wsi i z krescencya folwarkową zł. 402 gr. 20 den. 15“. Na str. 109 czytamy: „W tej wsi tych czasów jest pod­danych pociągłych 3; robią po 3 dni w tydzień od południa. Czynszu i podatków nie dają. Pie­szy jest jeden; robić powinien dzień od południa. Popostwo puste. Folwark w tej wsi był, ale ten podczas tej wojny funditus spustoszał i nic na nim nie sieją. Na to przysiągł Dmytr, poddany z Wielkopola“. Lu. Dz.