Swojatycze

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 11, pod red. B. Chlebowskiego, W. Walewskiego, Warszawa 1890, s. 724.

Swojatycze, mko i dobra nad rz. Wiedźmą, w pobliżu jej źródeł, pow. nowogródzki, w 5 okr. pol. snowskim, gm. i par. kat. Darewo, niegdyś Obuchowiczów, obecnie drogą wiana hr. Czapskich. Mko ma około 100 osad, przeważnie żydowskich. Cerkiew p. w. św. Mikołaja ma z dawnych zapisów około 3 włók ziemi, do 1500 parafian. Do 1868 r. był tu kościół kat. par., w dawniejszym dek. stwołowickim; obecnie zaś znajduje się kaplica cmentarna par. Darewo (dek. nowogródzkiego). Dobra mają 55 włók w wybornej pszennej ziemi; znaczna propinacya, młyn wietrzny, młyn wodny, łąki, rezydencya wspaniała, posiadająca dużo pamiątek i dzieł sztuki, ogrodnictwo. Obuchowiczowie jeszcze w XVIII w. utrzymywali tu piękną stadninę koni. Według inwentarza z 1828 r. na folw. swojatyckim zasiano żyta 150 mr. (40 beczek), pszenicy 19 mr. (4 beczki 2 ośminy); ekonom pobierał pensyi 300 zł.; ordynaryi: żyta 3 beczki i 4 ośm., pszenicy 4 ośm., gryki 6 ośm., grochu 2 ośm., siemienia lnianego 1 ośm., soli 15 garn., gorzałki 12 garn., 3 indyki, 4 kury, 4 gęsi, 3 barany, 1 wieprza karanego, 4 kopy świeca 300 pud. siana na 2 konie, 2 beczki piwa; miał prawo utrzymywać 1 krowę. Do 8. należy fol. Zofiliński.

A. Jel.