Schodnica

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. B. Chlebowskiego, t. 10, Warszawa 1889, s. 383-384.

Schodnica, rus. Schidnycia, wś, pow. drohobyski, 21 klm. na płd.-zach. od Drohobycza, pocz. i tel. w miejscu. Na płd.-zach. leży Kropiwnik Nowy, na płn.-zach. Opaka, na płn.- wsch. Mraźnica i Tustanowice, na płd.-wsch. Urycz (pow. stryjski). We wschód, stronie obszaru powstaje z kilku strug pot. Schodnica, lewy dopływ Stryja. Płynie on środkiem obszaru, tworząc liczne zakręty i przyjmując dopływy z obu boków, dąży do Kropiwnika Nowego. W płd. stronie obszaru powstaje Pereprostyna,lewy dopływ Stryja i płynie na płd.-zach., przeważnie wzdłuż granicy od Uryczą. Z praw. brz. zasilają Schodnicę w o­brębie wsi strugi nadpływające od płn. Za­budowania wiejskie leżą w dolinie Schodni­cy. Przeważną część zajmują lasy. Na płn. leży las „Baziów Wielki i Mały“, na płd.- wach. „Masłowec“ (szczyt 834 mt.), na płd. zach. „Chmielniczna“ (szczyt 823 mt., znak triang.), na płn. „Pohary“ i „Jaworynki”. Pod względem geologicznym opisali Sch. dr. Kreutz i dr. Zuber w artykule „Stosunki geo­logiczne okolic Mraźnicy i Schodnicy* (Kos­mos, Lwów, t. VI, 1881, str. 317 nn.). Dr. Zuber natrafił tu przy kopaniu rowu w torfiastym gruncie na płd. od dworu na ziemię błękitną, która zbadana okazała się ziemistym Vivianitem. Cała ilość tej ziemi mogła wyno­sić kilka metrów sześciennych i odbijała ostro od otaczającego czarnego gruntu (Kosmos, 1.c., str. 133). Włas więk. ma roli or. 159, łąk i ogr. 77, pastw. 78, lasu 2140 mr.; wł. mn roli or. 407, łąk i ogr. 723, pastw. 141, lasu 25 mr. W r. 1880 było 125 dm , 867 mk. w gm., 14 dm., 121 mk. na obsz. dwor.; 757 gr.- kat., 109 rz.-kat., 122 izrael.; 753 Rusinów, 115 Polaków, 116 Niemców. Par. rz.-katol. w Drohobyczu, gr.-kat. w miejscu, dek. drohobycki. We wsi cerkiew p. w. św Piotra i Pawła i szkoła etat. 1-klas. Stoi tu tartak pa­rowy o sile 8 koni, o jednym gatrze, 4 piłach zwyczajnych i jednej cyrkularnej, zużywają­cy rocznie 1540 mt. kub. drzewa świerkowe­go i jodłowego a produkujący 1000 mt. kub. tarcic, łat i rygli. Bogate naftowe kopalnie założone zostały w górnych warstwach hieroglyfowych, które tworzą tu bardzo ukośne ku płd.-zach. spadające siodło. Kopalnia dzieli się na dwa przedsiębierstwa (w r. 1881): ks. Schwarzburg-Sonderhausen, właściciela Sch., i pierwszej borysławskiej spółki oleju skal­nego. Kopalnia książęca obejmuje 6 szybów dających ropę. Są one rozłożone na pochyło­ści pagórka, na płn.-zach. od drogi z Borysła­wia do Kropiwnika. Szyb Antoniny, głęboki 253 mt., daje stosunkowo mało gęstej parafi­nowej ropy. Obok jest szyb wodny, głęboki na 38 mt., z którego trzeba dniem i nocą bez przerwy pompować wodę. Szyb Emilii wy­wiercony jest do 172 mt. Szyb Magdaleny głęboki na 161’81 mt. i szyb Maryi na 162’95 mt. daje największą ilość ropy. Szyb Karola posiada głębokość 83 mt., a szyb Alberta 89 mt. Kopalnia spółki borysławskiej czerpie na­ftę z tego samego źródła warstw eoceńskich. Szyby tej spółki rozłożone są na stokach pa­górka, na lew. brzegu rzeczki. Kopalnia skła­da się z 20 (około) szybów, w znacznej części zaniechanych. Wszystkie na wyższej części pagórka leżące szyby założone są w łupkach menilitowych, po których przebiciu w nieznacznej głębokości doszły do warstw górnych hieroglyfowych. W tej kopalni natrafia się więcej na piaskowce niż na łupki. Przed­siębiorstwo to rozpoczęło nadto wiercenie tuż obok kopalni książęcej, po drugiej stronie drogi. Na płd.-wsch. od kopalni borysław­skiej spółki są jeszcze dwa szyby (Perzyń-

[s.384]

skiego), założone w łupkach menilitowych, doszły już jednak do nafty w górnych warstwach hieroglyfowych (Kreuz i Zuber, 1. c., str. 323 nn ). W r. 1608 Mikołaj ze Stanina Statńński, opiekun Samueli i Zuzanny Sokolnickich, Adam Żyrawski, podsędek halicki, Wojciech Gdański, w imieniu własnem i bra­ci Jakuba i Marcina, Bartosz Czołowski i An­drzej Chełkowski, dzielą między siebie dobra familijne: wś Schodnię i Kropiwnik (Arch. kraj. we Lwowie, T., t. 44, str. 1966). Krótki opis S. podało „Słowo“ (1862 r., Nr. 22). Lu. Dz.