Medenice

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. B. Chlebowskiego, t. 6, Warszawa 1885, s. 225-228.

[s.227]

biegunie. Z tej izby komora na biegunie z wrzeciądzem. Z tej komory drzwi drugie do sieni, zabite. Naprzeciwko tej izby druga izba do słodu robienia, okien 2 złych, piec prosty, drzwi na biegunie, zasuw drewniany 1 wrzeciądz żelazny z skoblami, kadzie 2 złe. Karczma, przy której i browar, w nim drzwi 2, na biegunach drewnianych z zasuwami, kadzi

1 piwnych, kocioł piwny wielki. Do karczmy samej drzwi 2, na biegunach z wrzeciądzami; okien 4 w drewno, piec kaflowy biały i komi­nek, stołów 2, ława w koło izby. Z tej izby wyszedłszy w sieni komór 2, o jednem oknie, w drzewo. Item słodownia do suszenia sło­dów, w płot grodzona, pod słomą, drzwi na biegunie z zasuwem, niedaleko karczmy. Win­nica druga, nowo zbudowana, pod słomą, nad sadzawką, przy tej izba, drzwi do niej na bie­gunach drewnianych z wrzeciądzem, okien 2 w drewno. Przy tej izbie z sieni komora ze drzwiami na biegunie z wrzeciądzem żelaznym. Sama winnica w płot grodzona, jeno izba i ko­mora z drzewa, koryto dębowe. Do klucza medynickiego należały włości: Medynice, Le­tnia, Horucka, Bylec, Lipie i Radlicz. Zasiewek na folwarku medynickim; żyta wysiano półmiarków miary samborskiej 136, pszenicy ozimej 22, owsa 165, jęczmienia 50, hreczki 29 ½ grochu 8 ½ , lnu 8 ½ ; konopi 7 ½ , prosa 3 Wś M. zasiadła na łanach 7 ½ . Z osobna ćwierć karczmarska 1, ćwierci popowskich 2, hajduckich 4, plebańskich 4. Robią z ćwierci każdej po 4 dni od południa, albo za dwa dni płacą na rok zł. 7 według zgody, co in arbitrio dworu zostawać ma. Zażen, obżen, zakos i obkos do południa powinni odprawić z chlebnika. Do Samboru i Lwowa z ćwierci sprzągszy się powinni jeździć za pańszczyzną, a dalej za mil 12, to już z półłanu. Na szarwark po winni do stawów, sadzawek, młynów, kiedy potrzeba. Dziesięcinę pszczelną płacą, dają dziesiąte pszczoły, a z osobna oczkowego dają od każdego pnia po gr. 8. Za żer, gdy się rodzi, dają dwudziestego wieprza, a kto nie ma tak wiele wieprzów, to daje od każdego wie­prza po gr. 3. Stróżę odprawują po jednemu koleją w nocy i we dnie, albo mają doroczne­go stróża. Przędzy dają z każdej ćwierci ze swego przędziwa na rok po łokci 2, a z chle­ba powinni prząść po łokci 4. Konopie pańskie moczyć i mądlić powinni, bez pańszczy­zny. Podsadków jest 30, którzy robią po 2 dni w tydzień od południa pieszo, czynszu da­ją po zł. 5 gr. 5. Hyżnego dają na całej pod sadowczyźnie siedzący po gr. 3. A kiedy nie robią dnia, za robociznę dają po zł. 4 i gr. 5 Przędą z pańskiego przędziwa po łokci 4; mądlą i moczą bez pańszczyzny. Ciż podsadkowie do podatków trzecim groszem się przy­kładają. Hyżnego z każdego domu albo cha­ty płacą po gr. 6. Pop czynszu płaci zł. 4. Z chałupy czynszu płacą z półćwierci zł. 1 gr. 19 ½ . Wójt trzyma ćwierć jedną, z której czynszu nie płaci, tylko robocizny dogląda. Ćwierć ozarkowska, przedtem do młyna Ozarki zwanego należała, teraz, po spustoszeniu te­go młyna, na dwór tę rolę zasiewają. A kiedy tej roli zażywali poddani, płacili z niej zł. 12. Z pola pańskiego za stawem, którego gdy poddani zażywają płacą z zagonu każdego po gr. 3. Tkaczom od półsetków tak płacą jako­by w Dublanach. Zagrodników jest w tej wsi 9. Robią po 2 dni od południa. Czynszu dają po zł. 6. Błażej Kowal na zagrodzie sie­dzi, trzymając sztukę pola pańskiego, z tego nic nie daje, tylko pańską do dworu robotę robi. Chałupników w tej wsi jest 20. Ile się ich znajduje, dzień robią od południa, do tego dają czynszu po gr. 6, a kiedy nie robią, to dają po złotemu i groszy 24. Komornicy, ilu się ich znajduje, robią po dniu w tydzień od południa, a kiedy nie robią dają po 1 zł. 18 gr. Sianożęci w tej wsi jest dostatek, które gdy poddani koszą, płacą z nich według szacunku przysiężnych przy widzu dworskim. Pastewników dwa było. Jeden spasają, drugi po­siany jęczmieniem. W pasiece było ułów pszczołami 15. Teraz tylko jedne stare, drugie powyzdychały. Sadzawek 2 pode dwo­rem. Młyn we wsi na rzece o 2 kołach, ma ćwierć roli do tego młyna; należy do arendy; płaci 2 miarki arendarzowi, trzecią sobie odbiera. Pastwiska są pod Kołodrubem do tej­że wsi należące, które sobie nienależycie przy­właszczył Jmp. Pruszczycki, chorąży żytomirski, i snąć na nie otrzymał list Kr. JMC. By­dła oddano. No. 9, to jest krów 2 z cielętami, krów jałowych 3, jałówek dwuletnich 2, byk 1, drugiego dano za jałówkę; świń starych maciorek 9, młodych rocznych wieprzów 9, prosiąt 10, w karmniku wieprzów 2. Gęsi od­dano 6, kaczek 3, kokosz 1, kur 1. Teraz tyl­ko oddają kur 2 i byka jednego i cielę jedno. Drugie bydło wyzdychało od powietrza gene­ralnego (jako powiada gromada), w tej wsi pa­nującego. Świń zostaje starych maciorek 10. Prowent z lasów medynickich: Z Pukienic za rusz leżący jednają się i płacą na rok mac stryjskich owsa 28, kapłonów 20. Z części zaś p. Koropatwy i p. Komarnickiego także dają mac owsa 20 i kapłonów 20. Z Dorożany, kiedy zima dobra, że Dniestr stanie, że do boru jeździć mogą, dają zł. 30 i mac owsa 30. Do tego klucza medynickiego kraina wołosiańska robocizną pomaga i tu zarabia”. Na str. 242 zaś czytamy: „Arendę całego klucza medynickiego trzyma Hryń Kusz, sołtys, dać powinien 3,000 złp.“ Z inwentarza ekonomii samborskiej z r. 1760 (Rkp. w Bibl, Ossol., No. 1632, str. 39 i nast.) podajemy następne

[s.228]

szczegóły: Wś M, osiadła na łanach 7 ½ , czyni ćwierci 30. Videlicet roboczych ćwier­ci 9 ½ , arendownych 16, pustych 4 ½ Pod sadczyzn 30, w każdej po prętów 2, facit ćwierci 15, videlicet roboczych 10 pręt 1, arendownych 3 prętów 2, pustych niesianych 1 pręt 1. Zagród ad praesens wynalezionych 13 ½ , videlicet roboczych 3 ½ , arendownych 8, pustych 2. Ogrodników ad praesens znaj­duje się 14, videl. roboczych 6, pustych 8. Zosobna plebańskich ćwierci 4, popowskich 2, sołtyskich 2, mielnicza 1, ozarkowska 1, minikowska pusta 1, karczmarska do arendy 1, pisarzowa 1, wójtowskiej ½ Chlebnika ad praesens znajduje się in No. 38, podsadków 38, zagrodników 7, ogrodników 6, komorników 32, leśnych z podsadków 2, kościelnych z o­grodników 2. Czynsze tej wsi: z ćwierci gromadzkich roboczych 36 zł. 3 gr., z tychże ćwierci roboczych przędzy łokci 19 albo po gr. 6 za łokieć = 3 zł. 24 gr.; z arendownych ćwierci po zł. 14 = 224 zł.; chyżnego z cha­łup kmieckich 38 po gr. 6 = zł. 7 gr. 18, od podsadków 110 zł. z roboczych ćwierci, a 4 zł. chyżnego z 40 chałup; z arendownych podsadecznych ćwierci 57 zł. 26 gr., od zagrodni­ków z zagród roboczych 4 zł. 6 gr., a chyżne­go z chałup 7 gr. 21; z arendownych zagród 40 zł., od ogrodników roboczych 1 zł. 6 gr., a chyżnego 18 gr., od komorników 51 zł. 6 gr. i chyżnego 3 zł. 6 gr., mielnicy z jednej ćwierci dają czynszu 12 zł., a z drugiej zaro­słej, t. zw. „Ozarkowskiej“, 5 zł. 15 gr., pi­sarz gromadzki z swojej ćwierci czynszu 2 zł. 6 gr., z dziesięciny pszczelnej ad praesens pni 6= 58 zł., oczkowego od pszczół pni 113 = 30 zł. 4 gr.; z sadów pustych przychodzi 16 zł.14 gr., z siana z błot od pustych ćwierci i za rzeką Tyśmienicą będących 154 zł. 20 gr. Suma czynszu 823 zł. 13 gr. Ad hae elekcyonalnego od wójta i przysiężnych zł. 24 dawać powinni. Popowskich ćwierci 2 do cerkwi są oddane. Na takową ćwierć pustą remonstrował reskrypt Komisyi Skarbowej Jmp. Anto­ni Junosza Dąbrowski, przy którym zachowa­ny być ma wraz z małżonką swoją ad vitae tempora bez żadnej do gromady jako i do dworu solucyi, ex quo, że pusta była, na któ­rej swoim kosztem budynki postawił. Lasy: Las wielki jodłowy, Kamienica nazwany, po­czynający się od granicy wsi Dołhego, a cią­gnący się do rzeki Litynki, za którą to Litynką zaraz znajdują się Zapusty, od lat kilku nazwane Głębuczki, dosyć gęste, ale jeszcze cieńkie, których by szkoda było jeszcze wy­cinać na drwa do żup drohobyckich, a w dal­szym czasie, jak dorosną, znaczny byłby su­plement do tychże żup, których zapustów i lasu przerzeczonego teraźniejszy leśniczy Jmp. Józef Dąbrowski dosyć pilnie i starownie do­gląda, za co do jego szczupłej z tegoż leśni­ctwa intraty trzebaby z kasy naznaczyć pensyjkę. Roczna in trata z klucza medynickiego: czynszu 3817 zł. 20 gr., elekcyonalne 80 zł., arenda 3600 zł., stawów 2 do spuszczania co lat 3 == 200 zł. na rok; za pastwiska z 2 gór, nazwanych Surżyn, od wołów kupieckich na­jemnego 200 zł., za owies osypowy z lasów byleckich 132 zł., za krescencye i siana, które p. pułkownik Pretwicz za kontraktem trzyma 3000 zł., razem 11,029 zł. i 20 gr. Mając je­dnak wzgląd na lata mokre, w których z łąk i siana nie może być taka percepta, kładzie się z niego na dalsze lata taka intrata: Z czyn­szów, arend i innych prowentów daje p. Dą­browski juxta contractum 7300 zł., p. Pre­twicz, pułkownik wojsk J. K. M., za siano i krescencyę 3000 zł., razem 10300 złp.”. We­dług inwentarza z r. 1768 przynosił klucz medynicki intraty 14978 złp. 3 gr. Klucz ten zajęto w r. 1772 d. 1 lipca. W r. 1827 przydzielono doń wsie klucza dublańskiego: Hruszów, Lityna i Tyniów, na gruntach dwor­skich założono przedtem osady: Brigidau, Josefsberg, Konigsau i Ugartsberg, a w r. 1868 sprzedano wszystkie te dobra Józefowi i Mau­rycemu Kolischerom za 560000 złr. w. a. Ogromny pożar spustoszył tę wieś w 1880 roku. Lu. Dz.