Manaster Dereżycki

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. B. Chlebowskiego, t. 6, Warszawa 1885, s. 86.

Manaster 9.) M. Dereżycki, wś w pow. drohobyckim, zajmuje płn. część Dereżyc (ob.). Mk. według spisu z r. 1880 było 159 (obrz. gr.-kat.). Należą oni do par. w Hubicach. We wsi jest cerkiew. W szemat. monasterów bazyliańskich (Lwów 1867, str. 181) czytamy: W r. 1582 Ministerialis Palatinatus Russiae generalis providus Jacko Wereszczak de Nahujowice cum nobilibus Romano Popielowski et Antonio Tasilnicki recognoverunt, ex requisitione officiosa Religiosi Prothasii Humen (sic) monachi riti graeci condescenderant ad fundum yillae Derazyce vigore litterarum Sacrae Regiae Majestatis eidem monacho et ejus posteris circa eandem Ecclesiam riti gr. degenti per Sacram Regiam Majestatem datarum, t. j. grunt, na którym jest monaster i w Łanku na potoku Glinnym, także w niwy Żuczkowskie zdawna przekopane do tego monastyru należne, także w role kmiece Derazyckie około monastyra, na staje Dąbrowy do tych przerzeczonych niw Żuczkowskich wziąwszy do Glinicza potoczka po roztoczku, który wyszedł do przerzeczonych niw Żuczkowskich, tamże na tych potoczkach stawki albo sadzawki dwie, a trzecią na Uściu Glinego, do tegoż jeszcze w Łące, która leży nad rz. Tyśmienicą wedle drogi, która bieży z Drohobycza do Hubicza podia łąk kmiecych Derażyckich z jednej strony, a z drugiej stro­ny łąk Modrzyckich, a z trzeciej strony rz. Tyśmienicy, prout ea omnia literae Sacrae Reg. Majest. disponunt realiter et de facto intromisserunt, nemine eam intromissionem denegante et impugnante, quinimo ipsomet Nobili Paulo Skomorowski Vice-Capitaneo Drohobycensi benevole admittente. W r. 1658 poświęcał tutejszy ihumen archimandryta Wiktor Kamieniecki cerkiew, zbudowaną w Przemy­ślu przez Antoniego Winnickiego w miejsce spalonej cerkwi św. Trójcy. Stąd wnosili nie­którzy, że monaster dereżycki był archimandryą. W r. 1775 ściągnięto fundusze mona­sterów dereżyckiego, letniańskiego i liszniańskiego i utworzono z nich fundacyą monastyru drohobyckiego. Grunta tych monasterów ode­brała kamera w r. 1804, a monasterowi drohobyckiemu wyznaczyła natomiast roczną rentę.