Litynia

Litynia, wś w pow. drohobyckim, 18 kil. na płn. wsch. od Drohobycza, 7 kil. na płn. zach. od sądu powiat, w Medenicach, 7 kił. na płn. wsch. od najbliższej stacyi kolej, i urzędu poczt, w Dobrowlanach. Ha wsch. leżą Medenice, na płd. wsch. Rabczyce, na płd. Rolów, na zach. i płn. Tynów. Mała część obszaru płn. przypiera do Wołoszczy w pow. samborskim, a na płn. wsch. leży Terszaków w pow. rudeckim. Wzdłuż granicy płd. wsch. płynie Tyśmienica od płd. zach. na płn. wsch. Płd. część obszaru przepływa Trudnica. Wchodzi ona tu z Rolowa, płynie zrazu od zach. na wsch. a potem na płn. wsch. i wpada do Tyśmienicy. Część płn., przypierająca do Wołoszczy, oddzie­lona jest od niej Bystrzycą. Położenie wsi nizinne, wylewy dość częste. Na lew. brzegu Trudnicy leżą zabudowania wiejskie; jedna ich grupa zwie się Sołtysami. Na zach. od zabu­dowań leżą orne pola; na płn. podmokłe past­wisko Tłoka, a na płn. wsch. od niego część wsi Hrud (al. Hrudy). Własn. mniej, ma roli or. 1001, łąk i ogr. 1265, past. 810 mr. W r. 1880 było 2222 mk. w gminie (2020 obrz. gr.- katol., 5 rzym.-kat.). Par. rzym.-kat. w Mede­nicach, gr.-katol. w miejscu, dek. mokrzański, dyec. przemyska. We wsi jest cerkiew dre­wniana, zbudowana r. 1821, szkoła etat. 1-klasowa, kasa pożycz, gm. z kapit. 502 zł., gro­madzka czytelnia, gromadzki spichlerz i skle­pik. W Hrudach jest kaplica, wystawiona r. 1872. Hazwa wsi pochodzi, według podania, stąd, że pasterze wsi okolicznych (Tynowa, Wróblewie, Hruszowa i t. p.) osiedlali się tu zwyczajnie ze swojemi trzodami na lato (na lito). W tutejszej cerkwi znajduje się doku­ment pergaminowy z pieczęcią królewską z r. 1670. Jest to przywilej króla Michała, nadają­cy popom i popowiczom lityńskim: o Wasila, Semionu, bratu jego także Iwanu dwie ćwierci pól z łąkami, stawiszczami, sianożęciami, sa­dzawkami z chróstem i trzema pastewnikami“, pozwalający tymże popom także na robienie piwa i palenie gorzałki na własną swoję po­trzebę, jako to: na praźniki, chrzciny i wesela; także wrąb w lesie na opał. Przywilej ten, zaintabulowany r. 1710 w Samborze a 1797 w Drohobyczu, poszedł jednak w zapomnienie, gdyż do parafii należy obecnie tylko 25 mr. ornego pola w 18 rozrzuconych parcelach i 18 mr. sianożęci, a pobierane dawniej 18 sągów drzewa zamieniono r. 1877 na 40 zł. w. a. Z L. pochodziła rodzina Lityńskich h. Sas. Za czasów polskich należała wieś do dóbr koron­nych w ziemi przemyskiej, okonomii Sambor­skiej, do klucza dublańskiego. W lustracyi z r. 1686 (rkp. Ossol. Jfs 1255, str. 88) czyta­my: „Litynia wraz z Hruszowem mają ćwierci 120 (w L. łanów 11, w Hruszowie 19). Następnie wymieniono powinności tych wsi i czyn­sze, a w końcu podano następną uwagę: „Pod­dani mają wolne robienie piwa i gorzałki na domową potrzebę dwa razy do roku na dwa praźniki według przywileju; przytem owych zachowaliśmy tak jednak, aby kaczmarskiemu szynkowi więcej nad 2 razy do roku i dłużej nad dzień jeden podczas praźnika nie przeszka­dzali, a czegoby z piwa i gorzałki nie wypili podczas praźników do dnia 3-go, to już będzie wolno kaczmarzowi zabierać dnia 4-go wszel­kie napoje“. Extr. inwent. ekon. sambor. z r. 1760 (Rkp. Ossol. Jte 1632, str. 29 i nn.) po­daje następujące szczegóły: „L. ma w osiadłości łanów 11, co czyni ćwierci 44, videlicet gromadzkich 37, karczmarska 1, popowskich 2, sołtyskich 2, ciż pod wsią Tynowem 2. Chlebnika ad praesens gromadzkiego znajduje się 60. Czynsze tej wsi czynią 428 złp. 22 ½ gr. (wymieniono je szczegółowo). W tej wsi znajduje się karczma za przywilejem, którą trzyma An­toni Lubczak i inni, na co prawo produxerunt; z niej do skarbu płacić powinni złp. 200; do karczmy należy ćwierć pola i młynek, któren gromada reparować powinna szarwarkami, ka­-

[s.355]