Akerman

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 1, pod red. F. Sulimirskiego, B. Chlebowskiego, W. Walewskiego, Warszawa 1880, s.24.

Akerman, Akierman, Akkerman, łac. Alba Julia, od 1818 r. m. pow. gub. besarabskiej, 46° 12′ sz. g. płn., 48° 24′ dł. wsch., na praw. str. limanu Dniestrowego (Echard pisze: “nad morzem i jez. Widowo, o 11 m. od Oczakowa”), o 18 w. od morza Czarnego, o 1723 od Peters­burga, 39201 mk. Dawniej zwał się Białogrodem, Białłogrodem (Wołosi zowią go Citate-Alba). R. 1479 zdobyty przez Turków, pozo­stawał w ich ręku z niewielkiemi przerwami do 1812 i wtedy ustaliła się dzisiejsza tatarska nazwa A. Białogrodu. Była to stolica Tata­rów budziackich i miała garnizon turecki. Dziś składa się z właściwego miasta i 3 przedmieść: Szaba, Turlaki i Papuszkoi. Posiada fabryki łoju, świec i ma w grudniu walny jarmark na sól, wełnę, ryby, tłuszcze i wino. St. p. i st. tel. międzynarodowa. Po limanie krążą statki parowe. Większość mk. prawosławnego wy­znania. Potem idą żydzi, ormianie, raskolnicy; katolików około 50. Są w A. 3 cerkwie, 1 ormiań­ska i bożnica. O wspomnieniach hist. A. czyt. rzecz D. I. Kraszewskiego p. Ł: “Owidyopol, Dniestr i A.” w “Bibl. Warsz. 1847,” III. 75. A. po­wiat ma 7283 w. kw., powierzchnia stepowa, bezleśna, w wodę nieobfitująca; ogólnej ludn. 111,520 (kat. w 1859 r. 233), zatrudnionych rolnictwem, które kwitnie, zwłaszcza też w kolo­niach bułgarskich i niemieckich, dosyć tutaj licznych. Powiat posiada jedne tylko par. katol. w Krasnej, należącą do dyec. tyraspolskiej. Głó­wne rzeki: Dniestr, Kahilnik, Jałpusz. Główny przedmiot handlu bydło; soli wydobywa się w pow. 4 miliony pudów rocznie.

F. S.