O projekcie budowy we Lwowie Pomnika Pomordowanych Profesorów Lwowskich

Zrealizowanie tego projektu jest sprawą honoru i swoistego obowiązku, nie tylko środowiska akademickiego ale całej naszej, dolnośląskiej społeczności, czerpiącej tak wiele z tradycji, dorobku kulturowego i szlachetności przedwojennego Lwowa

Miasto Lwów „Semper Fidelis”, było przed II wojną światową przodującym ośrodkiem naukowym, kulturalnym i gospodarczym II Rzeczpospolitej, promieniującym na cały ówczesny nasz Kraj. Poczynając od 22 września 1939 roku kiedy rozpoczęła się sowiecka, a od dnia 30 czerwca 1941 roku – hitlerowska okupacja Lwowa, miasto doznało licznych morderczych ciosów. Aresztowanie i rozstrzelanie w tragiczną noc z 3 na 4 lipca 1941 roku, a także w następnych dniach tzw. „czarnego miesiąca”, objęło grupę 25 profesorów uczelni lwowskich i 20 członków ich rodzin oraz gości zastanych w mieszkaniach aresztowanych profesorów. Zbrodnia masowego mordu profesorów lwowskich miała miejsce na Wzgórzach Wóleckich, w śródmieściu Lwowa, gdzie obecnie stoi skromny, symboliczny pomnik w kształcie krzyża z tablicą nazwisk pomordowanych. Stając tam uświadamiamy sobie dobitnie jak wielki spoczywa na nas obowiązek, spadkobiercach lwowskiej tradycji akademickiej, jak ważna jest nasza pamięć.

We Wrocławiu, środowisko akademickiego Lwowa, w poszukiwaniu domu i przyszłości, zaczynało nowe życie, kontynuowało swą naukową działalność. Nasi Mistrzowie przywieźli ducha Lwowa, polskie korzenie i akademicką tradycję. Pamięć tego bestialskiego mordu jest zaznaczona Pomnikiem na Skwerze Politechniki Wrocławskiej, Tablicą w Gmachu Głównym Uniwersytetu, wymieniającą nazwiska pomordowanych profesorów Uniwersytetu Jana Kazimierza, Politechniki Lwowskiej, Akademii Medycyny Weterynaryjnej i Akademii Handlu Zagranicznego. W roku 2003, w dostojnym miejscu Nowej Akademii Medycznej wmurowano urny z ziemią Wzgórz Wóleckich.

W dniu 15 listopada 2005 roku, w Święto Wrocławskiego Środowiska Akademickiego, jak co roku pochylając głowy i oddając hołd przed pomnikiem upamiętniającym martyrologię profesorów lwowskich uczelni, w imieniu Kolegium Rektorów Uczelni Wrocławia i Opola, zwracając się do obecnego na uroczystości, ówczesnego Rektora Politechniki Lwowskiej, wypowiedziałem słowa: „Ufam, że tragedia lwowskich profesorów zostanie uhonorowana pomnikiem również we Lwowie. Wspieramy starania wywodzące się także ze środowiska akademickiego Politechniki Lwowskiej dla budowy pomnika, który w godny sposób upamiętni martyrologię profesorów. Sądzimy, że przyjazne związki obu miast, Wrocławia i Lwowa wspomogą nasze starania”.

Dzisiaj wdzięczność naszą kierujemy w stronę Prezydenta Wrocławia i Mera Lwowa, którzy w dniu 7 marca 2008 roku podpisali list inicjujący budowę Pomnika Pomordowanych Profesorów Lwowskich. Zaszczytem szczególnym było dla mnie zasiadanie w czteroosobowym Jury konkursu na projekt artystyczny tego Pomnika, zakończonym w dniu 2 listopada 2009 roku. Konkurs zgromadził 28 prac, wszystkie o wysokim poziomie artystycznym, większość z nich wskazująca na ponadczasowe wartości jakie niesie nauka, których nie sposób zniszczyć bestialstwem i mordem.

W przyjętym do realizacji projekcie Pomnika, symbolem dla pamięci o ofiarach jest brama „przejścia pomiędzy życiem i śmiercią” z przybitą nad nią kartką z rozkazem oprawców, którzy bestialsko pogwałcili przykazanie „nie zabijaj”. I stąd przesłanie wskazane przez proste konstrukcje dwóch słupów złożonych z bloków kamiennych z wyrytymi rzymskimi cyframi, po pięć z każdej strony symbolizującymi dekalog, zwieńczonych u góry. Kamień z numerem V, skupia uwagę skręconym ustawieniem wymownie wskazującym na pogwałcenie tego przykazania a zarazem na fakt, że złamanie któregokolwiek prowadzi do zachwiania konstrukcji i ruiny. W moim odczucie, projekt pomnika przeznaczony do realizacji wypełnia potrzebę zarówno hołdu pomordowanym profesorom jak i przesłania dla przyszłych pokoleń, podobnie jak napis na pomniku we Wrocławiu głoszący „Nasz los przestrogą”.

Przystępując do końcowej fazy budowy Pomnika, w imieniu Komitetu Honorowego zwracam się z serdeczną prośbą i apelem o wsparcie naszych starań. W moim przekonaniu zrealizowanie tego projektu jest sprawą honoru i swoistego obowiązku, nie tylko środowiska akademickiego ale całej naszej, dolnośląskiej społeczności, czerpiącej tak wiele z tradycji, dorobku kulturowego i szlachetności przedwojennego Lwowa. Ufam, że w dniu 3 lipca 2011 roku, w 70. rocznicę bestialskiego mordu profesorów lwowskich, odsłonimy Pomnik we Lwowie.

Prof. Tadeusz Luty

Przewodniczący Komitetu Honorowego
www.monument.info.pl

Portal Kresy.pl jest patronem medialnym projektu budowy Pomnika Pomordowanych Profesorów Lwowskich