Arystokracja. Polskie rody

Nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN ukazała się książka Marcina Konrada Schirmera “Arystokracja. Polskie rody”. Praca nie jest opracowaniem czysto naukowym, całościowo opisującym zagadnienie polskich rodzin arystokratycznych, jednak dla wszystkich zainteresowanych historią, genealogią czy obyczajami stanowić może interesujące wprowadzenie w świat polskich elit. Książka przykuwa uwagę ze względu na bogato ilustrowany albumowy format – czytelnik, oprócz ogromnego wyboru archiwalnych fotografii przedstawicieli znakomitych rodów, znajdzie w “Arystokracji” pokaźną kolekcję zdjęć zamków i pałaców należących do polskiej arystokracji.

Książka dzieli się na dwie części. W pierwszej Autor opisuje dzieje arystokracji od średniowiecza, przez okres nowożytny, aż do czasów współczesnych. Szczególnie interesujący jest tu opis losów polskich rodów w XX wieku – w obliczu I Wojny Światowej, okresie międzywojennym, kolejnej okupacji, aż do ostatecznego kresu arystokracji jako jednolitej warstwy społecznej w okresie PRL. W albumie nie brakuje również informacji o współczesnych nam potomkach utytułowanych rodzin i ich roli w dzisiejszym społeczeństwie. W części pierwszej wyjaśniony zostaje proces kształtowania się polskiej arystokracji, zasady przynależności do grupy oraz miejsce wybranych rodzin w hierarchii społecznej.

Część druga książki zawiera portrety szesnastu wybranych polskich rodzin arystokratycznych, wśród których znajdziemy m.in. Czartoryskich, Krasickich, Potockich czy Lubomirskich. Prezentacja każdej familii opatrzona jest herberm danego rodu i krótkim wprowadzeniem w jej pochodzenie, jednak to, co sprawia, że książkę czyta się niezwykle dobrze jest duży wybór ciekawostek i anegdot związanych z konkretnymi postaciami. Autor nie ogranicza się jedynie do pokazania dokonań i szlachetnego wpływu arystokratów na dzieje Polski, ale odsłania nam również ich wady i błędy, przedstawiając ich po prostu jako żywych ludzi.

***

Książka bez wątpienia nie stanowi naukowego kompendium polskiej arystokracji, ale to właśnie ze względu na swój popularyzatorski charakter, stanowi przyjemną i pochłaniającą lekturę. Losy polskich rodów stanowią dobry przyczynek do opowieści o historii naszego kraju. Szczególnie interesujące wydają się uwagi, związane z wkładem wielkich rodów w opiekę i kształtowanie polskiej kultury i sztuki. Album może stanowić dużą atrakcję dla czytelników zainteresowanych dziejami polskiej architektury rezydencjonalnej, której liczne przykłady przedstawia w książce Autor.

“Arystokracja. Polskie rody”, Marcin K. Schirmer, Wydawnictwo Naukowe PWN 2012.

Braniccy herbu Korczak,

Czartoryscy herbu Pogoń Litewska,

Czetwertyńscy herbu Pogoń Ruska,

Dzieduszyccy herbu Sas,

Krasiccy herbu Rogala,

Krasińscy herbu Ślepowron,

Lubomirscy herbu Szreniawa,

Platerowie herbu własnego,

Potoccy herbu Pilawa,

Radziwiłłowie herbu Trąby,

Rzewuscy herbu Krzywda,

Sanguszkowie herbu Pogoń Litewska,

Sapiehowie herbu Lis,

Tarnowscy herbu Leliwa,

Tyszkiewiczowie herbu Leliwa,

Zamoyscy herbu Jelita.