Szeptyce

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. B. Chlebowskiego, t. 11, Warszawa 1890, s. 901-902.

Szeptyce al. Szeptycze, wś, pow. rudecki, 6 klm. na zach. od Rudek (sąd pow., urząd poczt, i tel.). Na płn. leżą Woszczańce, na wsch. Michalewice, na płd. Chłopczyce i Ko­niuszki Sieniawskie, na zach. Kupnowice No­we i Rozdziałowice. Narożnik płn.-zach. do­tyka Kanafostów. Płn. część wsi przepływa pot. Wiszenka. W jego dolinie leżą zabudo­wania wiejskie. Na płd.-wsch. wzgórze Szep­tycze (317 mt.). Własn. więk. (Seweryna Augustynowicza) ma roli or. 306, łąk i ogr. 73, past. 5, lasu 12 mr.; wł. mn. roli or. 421, łąk i ogr. 86, past. 17 mr. W r. 1880 było 60 dm., 328 mk. -w gminie, 5 dm., 34 mk. na obsz. dwor. (296 gr.-kat., 34 rz.-kat., 27 izr., 5 in. wyzn.; 193 Rusinów, 169 Polaków). Par. rz.-kat. w Rudkach, gr.-kat. w Woszczanach. We wsi jest cerkiew. W Grodku d. 12 kwiet. 1469 r. zatwierdza Kazimierz Jagiellończyk Fiedora Szeptyckiego i wnuków jego: Fiedo­ra, Hliba i Sienka w posiadaniu dóbr Szeptyc t. d. (Liske, A. G. Z., VI, str. 132). W lu­stracyi z r. 1686 (Rkp. Ossol., Nr 1255, str. 110) czytamy: „Ta wieś ma łan. 4 i ćwierć jednę, między tymi popowskich ćwierci 2, młynarska jedna, zostaje osiadłych ćwierci 14. Robocizna: Z tych ćwierci osiadłych naprzód orać powinni dwa dni na wiosnę, 2 dni na jesień, także włóczyć 2 dni na wiosnę i 2 dni na jesień. Wyorać zaś powinni na dzień lasek 12, a w lasce powinno być łokci 8. Gnój dwa dni wozić raz do roku z ćwierci. Zboże 2 dni wozić z ćwierci od poranku do wieczora, 2 dni kosić, 2 dni żąć, 2 dni pleć, 2 dni siano grabić. Soli beczek 6 wywieźć z ćwierci do Sośnicy albo na targ. Konopi dwie kopy mo­czyć, trzeć i miądlić i gotowe oddać do dwo­ru ze ćwierci. Prząść powinni z pańskiego przędziwa po łokci 8 bez pańszczyzny. Miel­nik żąć we żniwa dni 4 i 2 kosarzów na rok posłać, a z siekierą do poprawki dworu, kie­dy trzeba, a do innych robót niema chodzić. Czynsze: Czynszu płacą na rok z ćwierci osia­dłej zł. 10. Pop czynszu daje na rok zł. 2 gr. 17 ½ . Młynarz z ćwierci zł. 10 gr. 20. Ten­że młynarz na trzeciej miarce siedzi i dawno płacił za dwie miary panu do dworu kupnowskiego zł. 30; ale teraz pan bierze 2 miary, a sobie trzecią młynarz, tedy już nic nie daje do dworu. Ciż poddani szeptyccy powinni staw tarasować, groblę i upust naprawować, aby ruiny jakiej i szkody nie było. Ciż pod­dani, którzy bydła nie mają a na zagrodach siedzą, tyleż robocizny dać mają nie bydłem, ale tylko pieszo odrobić będą powinni. A że ich pociągano, aby za groszy 6, odrobiwszy swoje powinności, robili na dzień, tedy aby do tego nie byli przymuszani, ustanawiamy. Jednak jeśliby do kogo innego na robotę iść mieli, tedy bliższy dwór do tego będzie, aby we dworze za takąż zapłatę, jaką gdzieindziej płacą, robili, co im nieodwłocznie dwór pła­cić będzie. A że pan Kupara grunty gromadz­kie puste zasiewa, które sobie na folwark obrócił, tedy jeśli poddani tej wsi do zarobie­nia na folwarku tym nie wystarczą, postana­wiamy, aby nie uciążając ubogich poddanych do robocizny choć za opłatą nie przyjmując, pług sobie we dworze i czeladź dworską cho­wał, poddanych nad inwentarz do robocizny nie pociągając. Ciż poddani mają dawny zwy­czaj, według którego piwo sobie na prażniki robić powinni, i przez jeden dzień pić sobie mogą“. W inwentarzu ekonomii samborskiej z r. 1760 (Rkp. Ossol., Nr 1632, str. 164) czytamy: „Ta wieś osiadła na łanach 4 i ćwierci 1, co czyni ćwierci 17; videlicet gro­madzkich roboczych ćwierci 14, karczmarska seu młynarska 1, popowskich 2. Chlebnika ad praesens gromadzkiego znajduje się 17. Czynsze tej wsi: Czynszu ze wszystkich ćwierci gromadzkich in Nr 14 będących, po­dług komisyi anni 1686, z każdej po zł. 10 pła­cić powinni; wynosi na rok zł. 140. Soli do składu odwieźć z każdej ćwierci osiadłej po beczek 6, wynosi beczek 84; lecz teraz płacą za każdą beczkę po gr. 24, wynosi zł. 67 gr.; z ćwierci młynarskiej, która lubo jest za­stawiona, jednak czynszu do skarbu należy 10 zł. 20 gr.; z tejże ćwierci do gromady za­stawnik daje zł. 19 gr. 10, te za wiadomością dworu na potrzebę gromadzką, a mianowicie zniesienie długu mają być dysponowane. Mły­na ani stawu, zkąd był prowent skarbowy, ad praesens nie masz. Summa czynszu: 217 zł. 26 gr. Powinności gromady tej wsi: Z tych ćwierci osiadłych 14 gromada cała orać powinna na wiosnę dni dwa, na jesień także dni dwa, włóczyć po dni dwa, to jest na wiosnę jesień z każdej ćwierci, a te dni od rana do wieczora odbywać mają. Wyorać zaś powin­ni pług jeden na dzień lasek 12, w lasce po­winno być łokci 8; a jeżeliby który pługu nie odbył, tedy zapłacić ma po zł. 2 gr. 12. Gnój wozić powinni także z ćwierci od poranku do wieczora. Kosić także 2 dni i żąć 2 dni, oraz pleć 2 dni jakoteż siano grabać 2 dni. Kono­pie dwie kopy moczyć, trzeć, międlić i goto­we oddać do dworu z ćwierci. Prząść powin­ni z pańskiego przędziwa po łokci 8 z ćwierci bez pańszczyzny. Mielnik albo zastawnik tego gruntu mielniczego żąć powinien w żni­wa dni 4 i 2 kosarzów na rok posłać. Z sie-

[s.902]

kierą do poprawki dworu, kiedy potrzeba iść. Ciż poddani powinni byli staw tarasować groblą i upust naprawiać; lecz staw od kilkunastu lat zdezolowany, recommendatur utrzy­mać go. Ciż poddani podług inwentarza a. 1686 za dane gr. 6 mieliby komu innemu robić, tedy od południa robić mogą dworowi kupnowskiemu. Poddani ciż sami dawny mają zwyczaj, podług którego powinni sobie piwo warzyć na prażnik i przez jeden dzień pić, nie zatrzymując na drugi dzień pod konfiskacyą na dwór, jeżeliby się wynalazło przy uczynionej rewizyi. Obory część na folwarku kupnowskim za szarwark reparują, także mostu sztukę błożewskiego oporządzają. Zagro­dnicy, jeżeliby się znajdowali, tedy robociznę choć pieszo, odbywać powinni. Karczma w tej wsi skarbowa, izba i komora z drzewa budo­wana, sień z chrustu grodzona, gliną oblepio­na, drzwi do izby na biegunach drewnianych, w tej izbie okna 3 w drzewo oprawne, piec piekarski z gliny; ta cała karczma słomą po­szyta. Uskarżała się gromada jako et in Anno 1749 o toż samo żaliła się, że W. Pan Szep­tycki, podczaszy lwowski, od lat kilkunastu do dóbr dziedzicznych swoich pola zagonów 1500 i dolin 4 na siana wozów 30 przywła­szczył i onym ani podatku płacić nie chce. Recomendatur administracyi następującej, aby onym dała protekcyą o tę krzywdę in foro competenti upomniała się“. W Żółkwi dnia 21 maja 1694 r. zatwierdza Jan III Ba­zylego Kuparę w dożywotniem posiadaniu wsi Szeptyce, w ekonomii samborskiej (Arch. krajowe we Lwowie, C., t. 489, str. 872). Lu. Dz.