Sprawa polskich granic na arenie międzynarodowej w czasie II wojny światowej.

Mikołajczyk próbował ratować sprawę Polski i udał się w tym celu 5 VI 1944r. do Waszyngtonu, aby porozumieć się z Rooseveltem. Prezydent USA powiedział, że Churchill zaproponował w Teheranie linię Curzona, a on był jej przeciwny. Zapewnił Mikołajczyka, że będzie robił wszystko co w swojej mocy, aby zachować przy Polsce Lwów, roponośny okręg koło Drohobycza, Śląsk, Prusy Wschodnie z Królewcem. Co do Wilna to nie był pewien czy uda się uzyskać. Zaproponował Mikołajczykowi, aby ten dla dobra Polski nawiązał jak najszybciej porozumienie ze Stalinem.

Pornklęsce jaką Polska odniosła we wrześniu 1939r. znalazła się pod okupacjąrnniemiecką, radziecką i częściowo litewską. Pomimo tego na areniernmiędzynarodowej nadal uznawana wraz z jej przedwojennym terytorium za suwerennyrnbyt polityczny. Polska posiadała swój rząd, który początkowo rezydował wrnParyżu, a po klęsce Francji z czerwca 1940r. przeniósł się do Londynu orazrnswoją armię. Polski rząd na emigracji nie mógł swobodnie prowadzić swojejrnpolityki, ponieważ uzależniony był od decyzji swojego protektora, czylirnWielkiej Brytanii, a później USA i ZSRR. Od czasu udania się na emigrację rządrnpolski potępiał okupację radziecką (alianci byli w stanie wojny tylko zrnNiemcami) oraz zabiegał u aliantów o wsparcie przeciw ZSRR bezskutecznie,rnponieważ zależało im na tym, aby ZSRR nie zacieśniało swojej współpracy zrnNiemcami, a od czasu kiedy WielkarnBrytania została osamotniona na wojnie chciano ZSRR przeciągnąć na swojarnstronę.

AtakrnNiemiec na ZSRR, który miał miejsce 22 VI 1941r. stworzył nową sytuację, którarnzarówno dla Wielkiej Brytanii jak i Polski była ogromną szansą. Dlarnbrytyjskiego premiera Winstona Churchilla była to okazja na pozyskanie do walkirnz Niemcami cennego sojusznika jakim był ZSRR, a dla polskiego, który byłrnjednocześnie naczelnym wodzem gen. Władysława Sikorskiego była szansą narnpolsko- radzieckie porozumienie, które unieważniłoby niemiecko- radzieckierntraktaty z 1939r. oraz uratowałoby życie tysiącom Polakom, którzy znajdowalirnsię pod radzieckim panowaniem. W tym celu gen. Sikorski prosił stronę brytyjskąrno udzielenie poparcia u radzieckiego ambasadora Iwana Majskiego. Rozmowy zrnMajskim początkowo nie przebiegały pomyślnie dla Sikorskiego, ponieważ chciał,rnaby ZSRR uznał przedwojenną granicę z Polską, a Majski natomiast odmawiał[1]. W końcu jednak po naciskach ze stronyrnBrytyjczyków 30 VII 1941r. został podpisany przez Sikorskiego i Majskiego wrnobecności Churchilla i brytyjskiego ministra spraw zagranicznych AnthonegornEdena pakt, który mówił o amnestii dla polskich cywili i jeńców przebywającychrnw ówczesnym czasie w radzieckich więzieniach, unieważnieniu przez ZSRR układurnRibbentrop- Mołotow, który odnosił się do terytorialnych zmian w Polsce. Niernbyło w nim jednak mowy o kształcie polsko- radzieckiej granicy[2].

Kolejnymrnważnym dla Polski krokiem było podpisanie 14 VIII 1941r. wojskowegornporozumienia z ZSRR, na mocy którego miała powstać Armia Polska dowodzona przezrngen. Władysława Andersa[3].rnRosjanie tego porozumienia nie przestrzegali o czym świadczy fakt, że bylirnniechętni wypuszczaniu Polaków z więzień. Utrudniali również dostanie sięrnzainteresowanych do kwatery głównej polskiej armii w Buzułuku, słabo dozbrajalirnpolskich żołnierzy oraz ograniczali im racje żywnościowe. Skutkiem tego byłornskorzystanie przez gen. Andersa z brytyjskich propozycji dotyczących ochronyrnpół roponośnych w Iraku i ewakuacja do końca sierpnia 1942r. wszystkich swoichrnżołnierzy. Stalin wykorzystał ewakuację polskich żołnierzy z ZSRR i na forumrnoskarżył Polaków o to, że nie chcą walczyć z Niemcami.

Innymrnważnym momentem dla sprawy polskiej było podpisanie 12 VIII 1941r. przezrnprezydenta USA Franklina Delano Roosevelta i premiera Wielkiej Brytanii W.rnChurchilla Karty Atlantyckiej. Sygnatariusze stwierdzili, że nie będą dążyć dornzwiększenia swojego stanu posiadania poprzez ekspansję, nie będą uznawać zmianrnterytorialnych wbrew woli zainteresowanej ludności, każdy naród ma prawo dorntakiego rządu jakiego chce itd. Polska i radziecka strona podpisały ją 24rnIX 1941r., przy czym Majski zaznaczył, że przestrzeganie zasad zwartych wrnkarcie będzie zależne od potrzeb, okoliczności i odmienności historycznejrndanego kraju. Karta Atlantycka nie była traktatem mającym moc prawną, leczrninstrukcją którą powinni kierować się alianci. Politycy polscy trzymali sięrnzasad zawartych w karcie i często ją wypominali Anglosasom, aby podczas omawiania kwestiirnpolskiej kierowali się w/w zasadami[4].

Ważnym rokiem dla sprawy polskiejrnbył rok 1943. Wtedy to doszło do zerwania stosunków dyplomatycznych z rządem RPrnprzez Stalina. Przyczyną było odkrycie przez Niemców masowych grobów, w którychrnznajdowali się zamordowani polscy oficerowie. Niemcy o dokonanie mordówrnoskarżyli ZSRR. Gen. Sikorski zwrócił się o zbadanie tej sprawy dornMiędzynarodowego Czerwonego Krzyża. Stalin wykorzystał to jako pretekst i zerwał z jego rządem stosunki. DlarnPolaków był to cios, zastanawiano się teraz co będzie z przyszłością ich kraju, do granicrnktórego zbliżały się wojska Armii Czerwonej. Postanowili odnowić te stosunki.rnZerwane z polskim rządem emigracyjnym stosunki przyczyniło się do tego, żernStalin mógł bez problemu przystąpić do realizacji swojego celu jakim było utworzenie lojalnego sobie rządurnpolskiego, dzięki któremu po wojnie Polska podporządkowana zostałaby ZSRR. Dornrealizacji planów Stalina powołana została przełomie 31 XII 1943 i 1 I 1944rnKrajowa Rada Narodowa, na czele której stanął Bolesław Bierut i Polski Komitet WyzwoleniarnNarodowego, którego przewodniczącym został Edward Osóbka- Morawski. PKWN zostałrnpowołany 22 VII 1944r., w nocy z 31 XII 1944r. na 1 I 1945r. przekształcił się w RządrnTymczasowy, którego uznał ZSRR jako oficjalnego reprezentanta Polski[5].rnInnym ważnym wydarzeniem była konferencja Wielkiej Trójki, która miała miejscern28 XI- 1 XII 1943r. w Teheranie. Kwestia polska od początku obrad była trudnąrndo uregulowania. Stalin nie chciał podejmować kwestii związanych zrnprzywróceniem stosunków dyplomatycznych z emigracyjnym rządem RP, a Roosevelt nie chciał brać oficjalniernudziału w podejmowaniu decyzji dotyczących przyszłych granic Polski, ponieważrnwielkim krokiem zbliżały się wybory prezydenckie w USA i nie chciał zrażać dornsiebie polonii amerykańskiej[6]. WrnTeheranie Wielka Trójka pracowała nad ustaleniem granic Polski. Stalin proponował,rnaby polska granica wschodnia przebiegała wzdłuż linii Curzona. Motywował tornfaktem wyborów, jakie miały miejsce w październiku 1939r., kiedy to ludnośćrnmiejscowa zdecydowała o przyłączenie wschodnich ziem polskich do BiałoruskiejrnSRR i Ukraińskiej SRR. Okazywałrnrównież swoją troskę o Ukraińców i Białorusinów, którym nie można zabrać ziemi.rnPo naleganiach Stalina Anglosasi zaakceptowali linię Curzona. Tutaj pojawił sięrnkolejny problem, mianowicie jak ona ma przebiegać. A. Eden sądził, że biegniernona na wschód od Lwowa, na co Stalin, że na zachód. W końcu Churchill wtrącił się i powiedział ,,żernjest to obojętne, gdyż ziemie zachodnie mają i tak większą wartość niż bagnarnPrypeci”[7].rnPostanowiono w końcu ulec Stalinowi co do przebiegu tej linii. Co do ziem jakiernPolska miała otrzymać w ramach rekompensaty za utracone ziemie wschodniernprzedstawiciele Wielkiej Trójki uzgodnili, że otrzymać powinna Prusy Wschodniernbez Królewca, który otrzymać miał ZSRR oraz otrzymać powinna ziemie do liniirnOdry. Szczegółowe wyznaczenie linii granicznej na zachodzie i północy odłożonornna później. Podczas konferencji teherańskiej omawiano również inne sprawy,rnktóre były ważniejsze dla aliantów niż sprawa polska np. utworzenie drugiegornfrontu w Europie, inwazja na Francję połączona z ofensywą radziecką narnwschodzie, przyłączenie się Stalina do wojny z Japonią, podział Niemiec narnstrefy, które mieli zająć alianci, utworzenie przyszłej organizacji światowej.rnW czasie konferencji doszło również do tajnego porozumienia brytyjsko-rnradzieckiego zezwalające Stalinowi zatrzymanie ziem zdobytych w 1939r. Pornzakończeniu obrad USA jak i Wielka Brytania zaprzeczały istnieje jakichkolwiekrntajnych porozumień, a Edenrnogłosił, że kwestie granic RP nie zostały podjęte wbrew zasadom zwartym wrnKarcie Atlantyckiej[8].

Churchillrnpostanowił po Teheranie obronić niepodległość Polski. Uważał, że pierwszymrnkrokiem do realizacji tego celu będzie odnowienie stosunków dyplomatycznychrnpomiędzy ZSRR, a polskim rządem w Londynie, które mogło być możliwe dopiero pornuznaniu przez stronę polską linii Curzona. Brytyjczycy rozpoczęli naciskać narnPolaków, aby zgodzili się na warunki Stalina. Pierwszy rozpoczął Eden, któryrnzaraz po konferencji spotkał się z premierem Stanisławem Mikołajczykiemrn(funkcję te pełnił od 14 VII 1943r.) i poinformował go ornpostanowieniach podjętych w sprawie Polski. Nie powiedział, że linia Curzonarnzostała ostatecznie zaakceptowana przez Wielką Trójkę, tylko że Stalin naciskałrnna uznanie tej linii i jest gotów dać Polsce rekompensatę[9].rnOpowiedział Mikołajczykowi, że Stalin skarżył się na niedostateczną współpracęrnAK z Armią Czerwoną. Na końcu rozmowy wspomniał o w/w rozważaniach Churchillarndotyczących ocalenia niepodległości Polski i przestrzegał polskiego premierarnprzed tym, że Stalin mógłby stworzyć konkurencyjny rząd polski. Następnie zrnMikołajczykiem spotkał się Churchill 20 I 1944r. Przedstawił mu swój plan wizjirnPolski, której terytorium rozciągałoby się od Odry do linii Curzona. Mówił, żernRosjanie nie zaprzestaną wysuwać pretensji terytorialnych i Wielka Brytania anirnUSA nie podejmą wojny przeciwko ZSRR w obronie wschodniej granicy Polski, gdyżrnw sojuszu polsko- brytyjskim nie było mowy rnobronie wschodnich granic II RP[10].rnMikołajczyk nie zgodził się z brytyjskim premierem, wyjaśniał mu, że celem ZSRRrnnie jest grabież wschodnich terenów Polski, lecz podbój Europy. Podczasrnspotkania obaj premierzy nie doszli do porozumienia. Churchill próbowałrnponownie wywrzeć wpływ na Mikołajczyka 22 II 1944r. podczas przemówienia wrnIzbie Gmin, gdzie stwierdził, że Stalin chce silnej i niepodległej Polski, WielkarnBrytania nigdy nie gwarantowała Polsce granic i sprawy związane z nimi powinnyrnbyć ostatecznie załatwione na konferencji pokojowej. Wspominał o rekompensacie jaką Polska miałabyrnotrzymać i o potrzebie porozumienia polsko- radzieckiego[11].rnPolacy na to przemówienie zareagowali oburzeniem i polski minister sprawrnzagranicznych Tadeusz Romer przesłał Edenowi notę, w której przypominał, że wrn1923r. Rada Ambasadorów zatwierdziła wschodnią granicę RP. Polacy nie chcieli ulegać naciskom ze stronyrnBrytyjczyków oraz żądaniom Stalina.

Mikołajczykrnpróbował ratować sprawę Polski i udał się w tym celu 5 VI 1944r. do Waszyngtonu, aby porozumieć się z Rooseveltem. Prezydent USA powiedział, żernChurchill zaproponował w Teheranie linię Curzona, a on był jej przeciwny.rnZapewnił Mikołajczyka, że będzie robił wszystko co w swojej mocy, aby zachowaćrnprzy Polsce Lwów, roponośny okręg koło Drohobycza, Śląsk, Prusy Wschodnie zrnKrólewcem. Co do Wilna to nie był pewien czy uda się uzyskać. Zaproponował Mikołajczykowi,rnaby ten dla dobra Polski nawiązał jak najszybciej porozumienie ze Stalinem[12].rnPo powrocie do Londynu Mikołajczyk postanowił doprowadzić do jego spotkania zernStalinem. Dzięki wstawiennictwu Churchilla udało mu się umówić na spotkanie wrnMoskwie. Wyruszył tam wraz T. Romerem i prof. Stanisławem Grabskim. Pierwszernspotkanie odbyło się 31 VII 1944r. z Mołotowem, który zaproponowałrnMikołajczykowi, aby ten przed wizytą u Stalina spotkał się z przedstawicielamirnPKWN[13].rnNastępne spotkanie 3 VIII odbyło się ze Stalinem. Mikołajczyk postanowił omówićrnze Stalinem relacje polsko- radzieckie, zagadnienia przyszłej administracjirnPolski i prosić ornwsparcie dla powstańczej Warszawy. Stalin mu odpowiedział, że nie bierze podrnuwagę porozumienia ZSRR z PKWN, Polacy nie chcą walczyć z Niemcami i nie możernim ufać. Potem przystąpił do omawiania granicy polsko- radzieckiej.rnZaproponował linię Curzona wrnzamian za Wrocław, Szczecin i Prusy Wschodnie. Mikołajczyk zaprotestowałrnprzeciwko temu i zarzucił Stalinowi pogwałcenie Karty Atlantyckiej oraz paktówrnpolsko- radzieckich. Stalin zgodził się na korekty pod warunkiem, żernMikołajczyk porozumie się z PKWN, gdyż nie będzie dyskutował z dwoma polskimirnrządami[14].rnNa końcu Stalin powiedział, że chce silnej, wolnej i demokratycznej Polski. Pornnamowach Stalina Mikołajczyk 6 VIII spotkał się zrnprzedstawicielami PKWN. Z jego ramienia stawili się; Andrzej Witos, E. Osóbka-rnMorawski, Wanda Wasilewska, gen. Michał Rola- Żymierski. Mikołajczyk prosiłrnprzedstawicieli PKWN, aby wstawili się u Stalina w sprawie pomocy dlarnpowstańców warszawskich i korekt granicznych. Wasilewska powiedziała, że nie marnżadnego powstania, a linia Curzona jestrnsprawiedliwa. E. Osóbka- Morawski poparł Wasilewską i potwierdził, że wrnWarszawie nie ma żadnych walk. Jedynie gen. M. Rola- Żymierski zgodził się narnpomoc dla powstańców i obiecał zwolnić komendanta Obszaru AK Lwów płkrnFilipkowskiego. Dzień później Mikołajczyk spotkał się z prezydentem KRN B.rnBierutem. Bierut zaproponował Mikołajczykowi stanowisko premiera w zamian zarnuznanie go po powrocie do Polski prezydentem. Dodatkowo chciał dać trzy stanowiskarnw rządzie kandydatom niezależnym. Mikołajczyk nie zgodził się i próbowałrnrozmawiać bezskutecznie o pomocy dla Warszawy[15].rnPo powrocie z Moskwy, Mikołajczyk zdał sobie sprawę z tego, że będzie musiałrndodatkowo dogadać się z członkami PKWN, aby nawiązać stosunki ze Stalinem.

S.rnMikołajczyk 30 VIII 1944r. opracował kompromisowy plan powojennego rządu. Narnjego podstawie miano utworzyć rząd, w skład którego weszłoby SL, SN, PPS, SP irnPPR. Każda partia miałaby mieć tyle samo przedstawicieli. Nowy rząd ogłosirnwolne wybory do sejmu, który następnie ogłosi konstytucję, przeprowadzi reformyrnspołeczne i wybierze prezydenta. Konstytuanta miała także ustalić ostatecznierngranice, przy czym z terenów za linią Curzona przy Polsce miały pozostać głównernośrodki kulturalne[16].rnPlan ten został przedstawiony w czasie kolejnej wizyty polskiego premiera wrnMoskwie, która miała miejsce 10- 19 X 1944r. Przeciwny temu planowi byłrnChurchill, który stwierdził, że komitet lubelski powinien mieć większe wpływy wrnrządzie. W tym poparł go Stalin, który powiedział, że Mikołajczyk ignorujernPolaków z Lublina i rząd, który chce mieć dobre relacje z ZSRR musi uznać linięrnCurzona. Mikołajczyk się temu sprzeciwił. W końcu do rozmowy dołączył sięrnMołotow, który wygadał się, że linia Curzona ostatecznie zastała zaakceptowana w Teheranie. PremierrnMikołajczyk był w szoku, gdyż nic o tym wcześniej nie wiedział. Próbowałrnwynegocjować chociaż Lwów i Wilno dla Polski. Stalin nie zgodził się na to.rnSwoje stanowisko argumentował troską ornUkraińców, Białorusinów itd. Po rozmowach ze Stalinem i Mołotowem doszło dornkłótni między Churchillem, a Mikołajczykiem na temat ustaleń konferencjirnteherańskiej[17].rnPo powrocie z Moskwy Mikołajczyk wysłał list do Roosevelta, w którym prosił go,rnaby wymógł na Stalinie zachowanie przy Polsce Lwowa oraz pól roponośnych. Listrnten został wysłany po wyborach prezydenckich w USA i Roosevelt zmienił po nichrnswój stosunek do sprawy polskiej. W odpowiedzi do polskiego premiera napisał,rnże spór polsko- radziecki pozostanie wrnkwestii ZSRR i Wielkiej Brytanie. Co do granic polskich postanowił nie dawaćrnżadnych gwarancji Polakom. Mikołajczyk znalazł się w ciężkiej sytuacji, bowiemrnnie mógł liczyć już na wsparcie Anglosasów, a sam nie chciał oddać ZSRR połowyrnkraju, dlatego też 24 XI 1944r[18].rnzłożył dymisję swojego rządu. Na jego miejsce przyszedł Tomasz Arciszewski, zrnrządem którego żaden z aliantów nie chciał już rozmawiać. Świadczy o tymrnodrzucenie przez Wielką Brytanię memorandum rządu polskiego z 22 I 1945r., wrnktórym proponował powołanie Międzysojuszniczej Komisji, która kontrolowałaby wrnPolsce administrację, przeprowadziłaby 5- przymiotnikowe wybory do sejmu i zorganizowałaby powrótrnrządu emigracyjnego z Londynu, który sprawowałby władze do zwołania sejmu.

Przywódcy Wielkiej Trójki szykowali się dornkolejnej konferencji, podczas której miano rozmawiać o losach powojennejrnEuropy. Przed tą konferencją odbyła się konferencja ministrów sprawrnzagranicznych USA i Wielkiej Brytanii na Malcie. Podczas niej uzgadnianornwspólne stanowisko Anglosasów dot. Sprawy polskiej. Uzgodniono, ze należy powołaćrnrząd, w skład którego weszliby przedstawiciele rządu lubelskiego orazrndemokratyczni przywódcy zrnPolski i za granicy. Z zagranicy myślano o Mikołajczyku, prof. Grabskim orazrnTadeusz Romer. Rząd miałaby powołać rada, w skład której weszliby: WincentyrnWitos, arb. Adam Sapieha, socjalista Zygmunt Żuławski oraz B. Bierut.rnWyznaczony przez radę rząd miałby przeprowadzić wolne wybory, które miały byćrnpod nadzorem trzech mocarstw. W sprawie granic uzgodniono, że wschodnia granicarnRP powinna przebiegać wzdłuż linii Curzona, ze Lwowem po stronie ZSRR, przyrnczym delegacja amerykańska mogłaby postarać się, aby uratować to miasto dlarnPolski. Jeśli chodzi o nabytki terytorialne dla Polski, to miała otrzymać PrusyrnWschodnie na południe i zachód od Królewca, Górny Śląsk oraz nadmorską częśćrnPomorza[19].rnWłaściwa konferencja mocarstw rozpoczęła się 4 II 1945r. w Jałcie i trwała dorn11 II. W czasie niej omówiony trzy zagadnienia dotyczące Polski, mianowicierngranicę wschodnią, północną i zachodnią oraz rząd. W czasie prac nad granicąrnwschodnią Roosevelt zasugerował, aby Polce oddać Lwów oraz drohobycki okręgrnnaftowy, czemu sprzeciwił się Stalin. Ostatecznie przywódcy trzech mocarstwrnpostanowili, że wschodnia granica RP będzie przebiegać wzdłuż linii Curzona zrn5-8km odchyleniem na korzyć Polski[20].rnWięcej trudności wywołała sprawa granicy zachodniej i północnej. Stalin chciałrnje przesunąć na linię Odry i Nysy Łużyckiej ze Szczecinem po polskiej stronie. Roosevelt irnChurchill sprzeciwili się Stalinowi, proponowali dać Polsce Górny Śląsk orazrnPrusy Wschodnie bez Królewca. Wrnkońcu oficjalnie uzgodnili, że Polska otrzyma nabytki za północy i zachodzie, arndo wyznaczenia jej przebiegu zasięgną opinii nowego tymczasowego rządurnpolskiego. Ostateczne ustalenie granicy zachodniej będzie miało miejsce narnkonferencji pokojowej[21]. W trakcie prac nad rządem, przywódcy trzechrnmocarstw mieli inne dotyczące jego powołania i składu. Churchill chciałrnpowołania nowego rządu, Roosevelt chciał powołać radę prezydencką, którarnwyznaczyłaby członków rządu itd., Stalin razem z Mołotowem chcieli poszerzyćrnRząd Tymczasowy (powstał z przemianowania PKWN 1 I 1945r.) o politykówrnemigracyjnych[22].rnPo kilku sprzeczkach ostatecznie postanowiono, że Rząd Tymczasowy zostaniernzreorganizowany. Do rządu, który nosiłby nazwę Polskiego Tymczasowego RządurnJedności Narodowej mieli wejść przywódcy polskich sił politycznych z kraju irnzagranicy. Rząd przeprowadziłby wybory, w których udział miałyby mieć wszystkierndemokratyczne irnantyfaszystowskie partie. Ambasadorowie trzech mocarstw mieli wysyłać raportyrnswoim rządom dotyczące sytuacji w Polsce. Powołana została Komisja Trzech, wrnskład której weszli: Wiaczesław Mołotow, ambasador Wielkiej Brytanii w ZSRRrnArchibald Clark- Kerr oraz ambasador USA William Harriman. Zadaniem komisjirnbyło wyznaczenie składu TRJN na podstawie konsultacji z przedstawicielami RządurnTymczasowego oraz innych polskich przywódców[23].rnInnymi sprawami, jakimi zajmowano się w Jałcie było włączenie się ZSRR do wojnyrnz Japonią, które miało nastąpić po kapitulacji Niemiec oraz sprawyrnorganizacyjne ONZ. Rząd T. Arciszewskiego nie uznał postanowień Jałty, gdyżrnzostały podjęte bez wiedzy i udziałurnPolaków[24].rnNatomiast S. Mikołajczyk po naciskach ze strony Anglosasów publiczniernzaakceptował decyzje jałtańskie 16 IV 1945r. Tymczasowy Rząd Jedności Narodowejrnzostał powołany 28 VI 1945r, a mocarstwa anglosaskie uznały go w dniu 5 VII.rnPremierem jego został Edward Osóbka- Morawski, pierwszym wicepremierem WładysławrnGomułka, natomiast drugim wicepremierem Stanisław Mikołajczyk. Komuniści w TRJNrnzdobyli 17 tek na 21[25]. Po zakończeniu konferencji teherańskiej 20 IIrn1945r. po rozmowach rządu ZSRR z Rządem Tymczasowym doszło do wydania przezrnPaństwowy Komitet Obrony ZSRR postanowienia nr 7558, w którym to ZSRR oddawałrnziemie na wschód od Odry i Nysy Łużyckiej polskiej administracji. Wydanie tegornpostanowienia miało stworzyć fakt dokonany i dać atut Stalinowi w trakciernnastępnej konferencji, który wymógłby na Roosevelcie i Churchillowi wyrażenie zgodyrnna przekazanie Polsce tych ziem. Oficjalne przejęcie władzy przez polskąrnadministrację miało miejsce 28 V 1945r. Władza na tzw. Ziemiach Odzyskanychrnmiała należeć do pełnomocników okręgowych i obwodowych Rządu Tymczasowego RP[26].

Następna konferencja Wielkiej Trójki, podczas której kończono omawiać sprawę Polski odbywała się w dn. 17 VII- 2 VIII 1945r. w Poczdamie. Zajmowano się kwestiąrnrządu emigracyjnego i jego majątku, powrotem żołnierzy PSZ do kraju, sprawąrnzachodniej granicy Polski. Stalin chciał, aby USA i Wielka Brytania zerwałarnstosunki dyplomatyczne z rządem Arciszewskiego, przekazali TRJN majątek rządurnemigracyjnego i podporządkowanie Polskich Sił Zbrojnych na zachodzie TRJN.rnChurchill natomiast pragnął wolnych wyborów, powrotu żołnierzy PZS do kraju.rnNowy prezydent USA Harry Truman miał podobne stanowisko do Churchilla. Obajrnbyli nadal przeciwni granicy Polski na Odrze i Nysie Łużyckiej[27].rnObawiali się, że utrata tak dużego terytorium osłabi Niemcy ekonomicznie, przezrnco ciężko będzie uzyskać od nich reparacje wojenne. Dodatkowo obawiano sięrntransferu 6 mln Niemców. W końcurnzaproszeni zostali do Poczdamu przedstawiciele TRJN, w składzie delegacji byłrnm.in. Bierut i Mikołajczyk. Polacy argumentowali, że należy się im terytoriumrnnad Odrą i Nysą Łużycką,rnponieważ Polska będzie krajem jednolitym narodowo, trzeba będzie osiedlić 4 mlnrnPolaków z Kresów Wschodnich, ziemie te posiadają dużą wartość ekonomiczną[28].rnStanowisko Brytyjczyków do zagadnienia zachodniej granicy RP zmieniło się 28rnVII 1945r., kiedy to do Poczdamu przybył nowy brytyjski premier Clement Attlee.rnBył on gotów uznać te granice w zamian za wycofanie z Polski wojsk radzieckich,rnprzeprowadzenie wolnych wyborów, dostarczanie żywności z nowych terenów RP dlarnNiemiec przez 3 lata. Amerykanie także chcieli wycofania wojsk radzieckich.rnStalin zgodził się na te propozycje pod warunkiem, że pozostaną w Polsce wojskarnosłaniające dwa szlaki komunikacyjne łączące ZSRR z Niemcami. Wielka Trójka wrnuchwale z konferencji zaakceptowała administrowanie przez Polskę ziem na wschódrnod linii Odry i Nysy Łużyckiej do czasu kiedy jej zachodnia granica zostaniernostatecznie określona, zgodziła się na przesiedlenie Niemców z Polski, Węgier,rnCzechosłowacji itd., USA i Wielka Brytania zgodziły się, że zabezpieczą majątekrnpaństwa polskiego, a rząd Arciszewskiego przestanie się liczyć na areniernmiędzynarodowej[29].rnPolska w zamian musiała przeprowadzić w jak najszybszym czasie demokratycznernwybory, które oficjalnie odbyły się 17 I 1947r. Po konferencji w Poczdamie, dn.rn16 VIII 1945r. w Moskwie doszło do podpisania między Polską, a ZSRR umowyrngranicznej. W umowie tej uzgodniono, że granica Polski i ZSRR ma przebiegaćrnwzdłuż linii Curzona, z pewnymi odchyleniami od niej na korzyść Polski: ,,byłrnto obszar położony na wschód od linii Curzona do rzeki zachodniego Bugu i rzekirnSołokija, na południe od miasta Kryłów z odchyleniem na rzecz Polski, niernprzekraczającym 30km oraz część Puszczy Białowieskiej, na odcinku Niemirów-rnJałówka, leżącego na wschód od linii Curzona, łącznie z Niemirowem, Hajnówką,rnBiałowieża i Jałówka z odchyleniem na rzecz Polski nie przekraczającym 17km”[30].rnW 1951r. doszło do korekty granicy z ZSRR. Polska otrzymała rejon UstrzykrnDolnych w Bieszczadach w zamian za Bełz i zachodnią część przedwojennegornpowiatu sokalskiego.