Bosak-Bosakowski @Bosak-Bosakowski

304

Czechy i Partnerstwo Wschodnie

Prezentujemy pierwszą część omówienia analizy przygotowanej przez Instytut Kościuszki we współpracy z Europeum Institute for European Policy-Praga oraz Centre for EU Enlargement Studies- Budapeszt). Głównym celem dokumentu jest przedstawienie projektu Partnerstwa Wschodniego z perspektywy krajów Grupy Wyszehradzkiej.

Historia zamknięta w sześciu księgach

Książka Wojciech Pestki “Do zobaczenia w piekle. Kresowa apokalipsa: Ukraina, Polska, Białoruś, Łotwa” to zbiór wspomnień ludzi polskiego pochodzenia, których życie napiętnowane jest przez historię. Trudno pisać o czyichś wspomnieniach…wspomnieniach będących często powodem do płaczu czy rozstroju nerwowego. Ile też trzeba odwagi, aby wypytywać osoby o szczegóły ich przeszłości, wiedząc, jaka ona była. Autor książki podjął się tego ciężkiego zadania i wyszedł z niego obronną ręką.

Rosja kontra Zachód?

Poniżej przedstawiamy omówienie raportu Ośrodka Studiów Wschodnich pt. „Rosyjski rewizjonizm wobec Zachodu”, którego głównym tematem jest zmiana polityki Kremla względem Zachodu na przestrzeni ostatnich kilku lat oraz zarysowanie możliwych pól konfliktu między oboma graczami.

Solidarność Europy Środkowo-Wschodniej?

Oskar Halecki, polski historyk, wprowadził do debaty na temat kontynentu europejskiego pojęcie Europy Środkowo-Wschodniej (ang. East-Central Europe, niem. Ost-Mittel Europa). W swoim dziele „Historia Europy – jej granice i podziały”, wydanym w 1950 roku w Nowym Jorku i Londynie pisał, że „ci, którzy określają cywilizację europejską mianem ‘zachodniej’ skłonni są z góry rozwiązywać jeden z najtrudniejszych i najbardziej kontrowersyjnych problemów w historii europejskiej. Przyklaskują idei zasadniczego podziału Europy i za prawdziwie europejską uważają tylko jej zachodnią część”.

Spacerem po Mińsku

Ostatnio wpadła mi w ręce niewielka książeczka „Mińsk. Przednik po Mieście Słońca”, której autorem jest Artur Klinau, jeden z bardziej znanych w Polsce białoruskich artystów młodego pokolenia, z wykształcenia architekt, ponadto malarz, grafik. Jego wystawy mogliśmy oglądać wielokrotnie w Poznaniu, Warszawie i innych polskich miastach. Pozycja, która wyszła spod jego pióra, doskonale wpisuje się w modny ostatnio nurt literacki – powieści autobiograficznej o mieście, w której stanowi ono zarówno głównego bohatera, jak i tło dla historii życia autora. Doskonałym przykładem takiej sztuki pisarskiej jest „Stambuł” Orhana Pamuka. Jak jednak nasz białoruski pisarz sprostał temu wyzwaniu?

Rosja i Chorwacja wskrzeszają rurociąg

Premierzy Rosji – Władimir Putin oraz Chorwacji – Jadranka Kosor dyskutowali ostatnio nad planem transportu ropy znanym pod nazwą Integracja Adriatyk-Przyjaźń. Rozmowy były deklaracją udziału Chorwacji w projekcie Gazpromu “South Stream” oraz otwarciem drogi rosyjskim firmom energetycznym do ekspansji na wybrzeżu Adriatyku.

Koniec Emiratu Kaukaskiego

27 lutego prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew złożył niespodziewaną wizytę na Północnym Kaukazie. Prezydent ponownie wyraził ogromną troskę o sytuację w tym regionie. Zauważył, że bojówki ekstremistów wyrastają w Kabaro-Bałkarii jak grzyby po deszczu; w Karaczajo-Czerkiesji wzywał natomiast do zdecydowanych walk z ekstremistami.

Wściekłość Rosji z powodu nieudanych igrzysk

Moskwa – znicz olimpijski ledwo co wygasł, a prezydent Dmitrij Miedwiediew, rozgniewany słabymi wynikami swoich sportowców na zimowej olimpiadzie, domagał się głów sportowych oficjeli. Odpowiedzialni za przygotowania do olimpiady muszą ponieść konsekwencje – powiedział prezydent, który odwołał swoją podróż na ceremonię zamknięcia Igrzysk. Muszą znaleźć odwagę, by złożyć rezygnacje. A jeśli jej nie mają, to im pomożemy – dodał.

Jedna czy wiele Ukrain?

Czy można nazwać narodem ludzi mieszkających w jednym państwie, mających wspólną historię i tradycje? Czego brakuje Ukraińcom, aby raz i na zawsze zamknąć temat legitymizacji istnienia jednej, jednolitej Ukrainy? Rozmyślając nad tymi kwestiami, filozofowie społeczni, politolodzy i psychologowie zawsze napotykają na brakujące ogniwo tego równania. Ludzie żyjący na jednym terytorium i nawet posługujący się jednym językiem nie mogą stanowić społeczeństwa, jeśli nie utożsamiają się z tym społeczeństwem.

Wokół obszaru postsowieckiego

Książka „Polityka Federacji Rosyjskiej wobec państw członkowskich WNP”, wydana w Krakowie pod koniec 2006 roku, jest pokłosiem konferencji, która odbyła się na Uniwersytecie Jagiellońskim z inicjatywy Koła Studentów Stosunków Międzynarodowych UJ i Instytutu Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ. Redaktorami niniejszej publikacji są profesor Erhard Cziomer oraz doktor Marek Czajkowski. Praca, wydana kilka lat temu w małym nakładzie około dwustu sztuk, jest dziś stosunkowo trudno dostępna, toteż tym ważniejsze wydaje się rzetelne zdanie relacji na temat jej znaczenia.

Wyciągając rękę w stronę Rosji

Sekretarz generalny NATO, Anders Fogh Rasmussen, piastujący to stanowisko od sześciu miesięcy, wkrótce nakreśli drogę, jaką Sojusz będzie podążał przez kolejne dziesięć lat. Na początku lutego spotkał się on z dziennikarką Newsweek Tracy McNicoll, aby porozmawiać o swoich wyzwaniach i nowym pomyśle na stosunki z Rosją.

Generał Kandratowicz i Białorusini

Interesując się historią Białorusi, nie trudno zauważyć, iż o pełnej państwowości białoruskiej możemy mówić dopiero w XX wieku, w bardzo krótkim okresie pomiędzy pokojem brzeskim a powtórną okupacją rosyjską (dla niektórych także polską), tym razem ze znakiem czerwonej gwiazdy na sztandarach. Oczywiście nie wolno też zapominać o Wielkim Księstwie Litewskim, do którego tradycji Białorusini odwołują się bardzo chętnie (o wiele chętniej niż Litwini).

FSB oskarża Gruzję

Poprzedni tydzień upłynął na północnym Kaukazie pod znakiem nieprzerwanych walk, w Czeczenii 4 lutego zastrzelono pięciu urzędników państwowych. Rosyjska Federalna Służba Bezpieczeństwa ponownie oskarżyła Gruzję o współpracę z bojownikami Al-Kaidy na północnym Kaukazie.

Litwin mickiewiczowski

Józef Albin Herbaczewski był z pewnością postacią nietuzinkową. Wywołujący, już za życia, wiele kontrowersji zarówno w Polsce, jak i na Litwie, pozostawał na obrzeżach kultury obydwu drogich jego sercu krajów. Między innymi z tego powodu zasłużył sobie na miano „ostatniego obywatela Wielkiego Księstwa Litewskiego”.

Białoruś – czas na pamięć

Czy na Białorusi można pisać prawdę o historii? A może tylko z polskiej, niepodległościowej perspektywy główny nurt historiograficzny na Białorusi wydaje się zakłamanym? Może sami Białorusini w pełni identyfikują się z sowiecką przeszłością, czczą sowieckich bohaterów, a nam pozostaje zaakceptować ten fakt?

Inflanty – kresy Kresów

Inflanty Polskie to szczególny przypadek „kresów Kresów”. Niezwykły w takim stopniu, iż do dzisiaj nie sformułowaliśmy jednoznacznej odpowiedzi na pytanie – istniały te Inflanty rzeczywiście czy też nie? Pierwszą próbą zmierzenia się z tym zagadnieniem, w sposób kompleksowy, jest książka profesora Krzysztofa Zajasa.

Praca domowa z geopolityki

Geopolityka jest nauką w Polsce zaniedbaną. W krajach demokracji ludowej była ona zakazana – cóż, pewnie zbyt jasno wskazywała zarówno na zagrożenia, jak i na perspektywy ekspansji. O ile przed wojną polska publicystyka roiła się od koncepcji geopolitycznych, a nie brakowało także prac naukowych z tej dziedziny, o tyle w Polsce Ludowej pozwalano sobie jedynie na nieśmiałe wzmianki na ten temat i to zawsze zgodne z aksjomatami wschodniego sąsiada.

Odmienne poglądy na temat rosyjskiego gazu

Zarówno premier Julia Tymoszenko, jak i były premier Wiktor Janukowycz, którzy zmierzą się 7 lutego w drugiej turze wyborów prezydenckich, zabiegali o poparcie Moskwy dla swoich kampanii. Obydwoje w porównaniu z ustępującym prozachodnim prezydentem Wiktorem Juszczenką, uchodzącym w Rosji za rusofobia, postrzegani są jako kandydaci prorosyjscy. Jednakże, Tymoszenko i Janukowycz mają odmienne poglądy na temat handlu gazem z Rosją. Janukowycz chce rewizji kontraktów gazowych podpisanych w styczniu 2009 roku oraz międzynarodowego konsorcjum, które zarządzałoby ukraińskimi gazociągami. Tymoszenko broni kontraktów i sprzeciwia się konsorcjum.

Wywiad rzeka zamiast powieści

Jest jesień 2005 roku, Berlin. Do Jurija Andruchowycza odzywa się tajemniczy Egon Alt, dziennikarz i krytyk literacki. Przedstawia się jako wielki entuzjasta jego twórczości i proponuje nagranie serii rozmów, po której ma zamiar stworzyć tzw. portret literacki artysty. Do rozmów dochodzi, jednak jeszcze w przedmowie czytelnik dowiaduje się, że tajemniczy dziennikarz zginął w wypadku samochodowym, a zaskoczony tym faktem Andruchowycz postanawia sam przelać treść odbytych z nim rozmów na papier.

Jak Europa straciła Ukrainę

Unia Europejska zawiodła Ukrainę. Sześć lat po tym jak Kijowem wstrząsnął wybuch nadziei i europejskiego entuzjazmu, w czasie wyborów prezydenckich Ukraina znajduje się dalej niż kiedykolwiek od członkostwa w Unii. Państwo jest pogrążone w długach, bardziej skorumpowane i tak samo słabo funkcjonujące jak w roku 2004. Wtedy setki tysięcy ludzi wyszły na ulice Kijowa, aby poprzeć przywódców pomarańczowej rewolucji. Oferowali oni ludziom demokrację, reformę i członkostwo w Unii Europejskiej wobec coraz większej zależności od Rosji.

Polska pomaga krajom nadbałtyckim

Od pięciu lat zastanawiano się, czy w razie konfliktu sojusz broniłby krajów nadbałtyckich. Po trudnych negocjacjach, w dużej mierze dzięki polskiemu wstawiennictwu, Niemcy i inne kraje sprzeciwiające się ewentualnej interwencji na Litwie, Łotwie i Estonii zostały nakłonione do zmiany zdania.

Rosja popiera gruzińską opozycję

Na wiosnę w Tbilisi i innych gruzińskich miastach odbędą się wybory do władz samorządowych, w których po raz pierwszy Moskwa poprze polityka opozycji gruzińskiej, byłego premiera Zuraba Nogaideli. Grigorij Karasin, współpracujący z Nogaidelim, wyjaśnił, że Rosja wybrała właśnie jego, gdyż jest on rozsądny i myśli przyszłościowo, w czym znacznie różni się od innych gruzińskich polityków.

Po co nam polskość?

W czasie obrad jednego z gremiów Ligi Narodów polska laureatka nagrody Nobla, Maria Skłodowska-Curie opowiedziała następującą historię: „W konkursie literackim na temat słonia. Anglik przedstawił pracę: „Moje doświadczenia w polowaniu na słonie w Afryce Południowej”, Francuz napisał esej na temat: „Seksualne i erotyczne życie słoni“, a tytuł opowiadania Polaka brzmiał „Słoń a Polska Niezależność Narodowa“. To, że Polakom z Polską kojarzy się wszystko i są na tę tematykę wyjątkowo wyczuleni potwierdzają liczne eseje, tomiki wierszy i inne skarby narodowej kultury. Kwestią dyskusyjną jest to na ile po 20 latach od uzyskania suwerenności i po rozpoczęciu transformacji ustrojowej Polacy identyfikują się z etosem zbudowanym im przez liczne sumienia narodu?

Ucząc się od Sowietów

Rozmawiając z rosyjskimi weteranami z Afganistanu nietrudno zrozumieć, że liczą na porażkę USA w tym kraju. U tych dumnych mężczyzn, zwycięstwo NATO tam, gdzie sami przegrali, pogłębiłoby ich upokorzenie porażką. Łatwiej przyjąć, że skoro sami tam nie wygrali, to nikt nie jest w stanie.

Ukraina obawia się kryzysu gazowego

W grudniu ukraińscy urzędnicy wybrali sie do Waszyngtonu z misją przekonania prezydenta Obamy, że jeśli nie dostaną pożyczki z MFW, Ukraina nie będzie w stanie zimą zaopatrzyć Europy w rosyjski gaz. Scena jawnego wręcz szantażu została jednak zbyt słabo odegrana, by przekonać Waszyngton. Brak planowanych reform konstytucyjnych i nieobliczalna polityka energetyczna to kolejne powody rozczarowania Ukrainą.

Współpraca na mniejszą skalę

22 grudnia w Aschabadzie, stolicy Turkmenistanu, Dmitrij Miedwiediew Gurbanguly Berdimuhamedow, prezydent Turkmenistanu, byli świadkami podpisania dokumentu wznawiającego obopólnie dochodowy import gazu. Umowa została zawieszona przez Rosję dziewięć miesięcy temu, w odwecie za turkmeńskie podwyżki, co silnie odbiło się to na gospodarce tego kraju. Dostawy zostaną wznowione 9 stycznia. W międzyczasie jednak otwarto gazociąg Turkmenistan-Chiny i Turkmenistan-Iran, które to połączenia znacznie zmniejszyły rolę Rosji w tym regionie.

Dwa oblicza rewolucji

Wśród różnych spojrzeń na ostatnie dwudziestolecie, istnieje i takie, które koncentruje się na wystąpieniach społecznych. Zmiany wymuszane przez ludzi są stałym składnikiem naszego regionu od 1989 roku. Tak zwana „jesień narodów” zakończyła się pełnym sukcesem w postaci członkostwa państw Europy Środkowo-Wschodniej w Unii Europejskiej i NATO. Druga fala demokratyzacji na terenie byłego Związku Sowieckiego (ZSRS), czyli tzw. „kolorowe rewolucje” nie przyniosła aż tak wielkich zmian.

Wielki plan Rosji

Prezydent Rosji, Dmitrij Miedwiediew, i premier Władimir Putin gościli w Moskwie odchodzącego prezydenta Chorwacji Stjepana Mesića na pożegnalnej wizycie 13-14 grudnia. Rozmowy skupiły się przede wszystkim na tematyce energetycznej, co tylko potwierdza pogłoski o rosyjskich zamiarach zamieszania w chorwackim sektorze gazowym i paliwowym. Rosyjscy politycy potraktowali ta wizytę jako wstęp do rozmów o źródłach energii z chorwackim premierem Jadranką Kosorem. Wizyta premiera zaplanowana jest wstępnie na styczeń 2010.

Rosja planuje proekologiczne igrzyska

To ma być szczytowe osiągnięcie posowieckiej Rosji: w 2014 roku Zimowe Igrzyska Olimpijskie odbędą się w Soczi przy rosyjskim paśmie Kaukazu. Jednakże zmienianie dzikich obszarów w światowej klasy centrum sportowe okazuje się poważnym ekologicznym wyzwaniem – prawie wszystko musi być skonstruowane na nowo (od dróg po hotele i wyciągi narciarskie). Urzędnicy rosyjscy przyznają, że ich plan budowy praktycznie całej infrastruktury od podstaw jest ambitny, nawet jak na olimpijskie standardy – pisze dla CNN Matthew Chance.