„Rzeczpospolita”: Patrioty na finiszu - umowa już w marcu?

/
Najprawdopodobniej w marcu podpisana zostanie umowa na dostawy…

„Zanadto kocham swój naród, aby starać się o popularność”

/
Nie wierzę w świadomość, wierzę w instynkty polityczne. Polityka angielska jest jednocześnie nieszlachetna i doskonała, ale nie dlatego, że jest kierowana przez jakieś wielkie intelekty, wielką świadomość zadań, lecz dlatego, że angielski instynkt polityczny jest silny i konsekwentny.

Wielka schizma wschodnia: co podzieliło chrześcijan?

/
W 2014 roku mija 960. rocznica podziału Kościoła (1054 r.) na część zachodnią (rzymskokatolicką) oraz na część wschodnią (prawosławną).

Joanna d’Arc

/
Kiedy miała lat osiemnaście, ukazał się jej św. Michał i powiedział: „Joanno, idź na pomoc królowi Francji, zwrócisz mu królestwo”.

Jagiełło czy Witold

/
W kooperacji Jagiełły z Witoldem brakuje czynnika osobistego. Własne „ja” króla Władysława uzgadniane jest z Witoldem. Nie chodzi tu o osobistą politykę królewską, chodzi tu o stworzenie siły powstającego państwa polsko-litewskiego.

Lilie

/
W dzień ślubu Jadwigi z Jagiełłą państwo Jadwigi liczyło tylko 100 tys. km kw. – w dzień zgonu największego z naszych królów, Kazimierza Jagiellończyka, państwo polsko-litewskie liczyło już 1 mln 100 tys. km kw., nie licząc krajów lennych. W ciągu lat stu dom Giedymina ujedenastokrotnił terytorium naszego państwa

Radziwiłłowie XV wieku

/
Synem Wojszunda był Radziwiłł, którego imię stało się później nazwiskiem całej tej książęcej dynastii. Wiemy już, że wraz z ojcem podpisał unię wileńską w 1401 roku. Przedtem jeszcze, jako młody człowiek, w roku 1384, na dwa lata przed swoim chrztem, odznaczył się wybitnym czynem wojennym, w wojnie właśnie przeciw Polakom. W bitwie pod Zawichostem krzyknął: „za mną, dzieci” i przeprowadził część wojska litewskiego przez bród na Wiśle. Bitwa została przez Litwinów wygrana.

Wielkie nieporozumienie

/
Może właśnie majestatyczność pogrzebu Kazimierza zrodziła mu w przyszłości tytuł Wielkiego. Bo w polityce na pewno wielkim nie był. To jakieś wielkie nieporozumienie.

Unikanie walki na dwa fronty

/
Rzeczą istotną dla polityki Witolda i Jagiełły jest, poza ich solidarnością między sobą, także unikanie wojny na dwa fronty.

Unia w Horodle, cz. 2

/
Horodło, 2 października 1413 r. Władyslaw Jagiełlo król polski i najwyższy książę litewski i Witold wielki książę litewski określają charakter połączenia Wielkiego Księstwa litew­skiego z Koroną polską i nadają szereg przywilejów bojarom wielkiego Księstwa, zastrzegając, że mogą z nich korzystać tylko ci, którzy będą używać herbów, na­danych im przez szlachtę polską.

Unia w Horodle, cz. 1

/
Horodło. 2 października 1413 r. Bojarzy litewscy przyrzekają wierność szlachcie polskiej, Koronie polskiej, królowi Władysławowi i wielkiemu księciu Witołdowi, a za wielkiego księcia obiecują przyjąć w razie śmierci Witołda tego, kogo im dadzą król Władysław, lub jego następcy i szlachta polska.

Wielkie Księstwo Litewskie

/
Nazwa państwa litewskiego od XIII w., w l. 1569-1795 połączonego unią z Koroną Królestwa Polskiego w Rzeczypospolitą Obojga Narodów. Powstało na przełomie XII i XIII w. na terenach Auksztoty (Aukštaitija), rdzennej dzielnicy Litwy. Początkowo rządzone było wspólnie przez książąt (kunigasów) kilku rodów litewskich. Od ok. 1235 władzę książęcą objął Mendog (Mindaugas, ?-1263), który w 1250 lub1251 przyjął chrzest w obrządku rzymsko-katolickim i 1253 został koronowany na króla Litwy.

Giedyminowicze

/
Protoplastą rodu był Skalmont (Skalmantas lub Skolomendas, XIII w.), pradziad Giedymina, a ojcem jego był Pukuwer-Budwid (Pukuveras-Butvydas, zm. 1294 lub 1295), syn Skalmantasa; znani są czterej synowie Pukuwera: Vytenis (Witenes), Gediminas (Giedymin), Teodoras (Teodor) i Vainius. Z czworga jego synów najbardziej znanym, faktycznym twórcą państwa litewskiego i założycielem rozległego rodu Giedyminowiczów, był Giedymin (Gedyminas).

Statuty Litewskie

/
Spisane w języku ruskim kolejne trzy modyfikacje miejscowego prawa, pochodzące z 1529, 1566 i 1588 r. Ich treść odbijała szybkie tempo zmian ustrojowych Litwy w XVI w. Najpełniejszy wymiar miał III Statut Litewski, który czerpiąc ze starych statutów dostosowywał jego artykuły do ówczesnej nauki prawa. O jego jakości najlepiej świadczy fakt, że obowiązywał on na Litwie i na ziemiach ruskich włączonych do Korony aż do 1840r., pełniąc de facto rolę ustawy zasadniczej. Stanowi on wybitny pomnik prawa litewskiego. Przewyższa on niewątpliwie "Sudiebniki moskiewskie" z lat 1497,1550, 1649, ale także wiele kodeksów zachodnioeuropejskich. Składał się on z 14 rozdziałów i 488 artykułów. Wywarł on duży wpływ na prace kodyfikacyjne w Rosji, szczególnie na "Sobornoje ułożenie" z 1649r.

Bitwa szlachty litewskiej z Sapiehami pod Olkienikami

/
W 1700r. w Wielkim Księstwie litewskim wybuchła tzw. wojna Sapieżyńska zakończona krwawą bitwą pod Olkiennikami. Szlachta litewska pokonała wojska Sapiehów, wykazujących na Litwie tendencje hegemonistyczne.

Przyłączenie Rusi Czerwonej do Polski

/
W początkach wieku XIV Ruś Halicko – Włodzimierska, tj. tereny rozciągające się w głąb Podola na południowy - wschód od Roztocza Lwowsko – Tomaszowskiego, ulegała coraz większej destabilizacji i pogrążała się w upadku społeczno-gospodarczym. Taki stan rzeczy wynikał w dużej mierze z faktu, iż ziemie te z jednej strony padały ofiarą niszczących najazdów tatarskich, z drugiej zaś podlegały stałym naciskom litewskim z północy. Stąd też książę halicki Jerzy II spoglądał z nadzieją w kierunku Rzeczypospolitej i Węgier, szukając wsparcia u Kazimierza Wielkiego oraz Karola Roberta Andegaweńskiego. Ci ostatni natomiast ze swej strony żywo zainteresowani byli pogranicznymi terenami Grodów Czerwieńskich i Podola.

Latopis hustyński o kijowskim panowaniu Włodzimierza Monomacha

/
Tego roku [6622 = 1114] Włodzimierz zebrał wszystkich bojarów swoich i starszyznę i rzekł im: "Czy ja jestem mniejszy od przede mną byłych władców i rządzących berłem wielkiego księstwa Ruskiego, którzy chodzili do wielu krajów i ziem i stamtąd z wielką sławą i zdobyczą wracali, jak Oleg, Igor i Światosław, szczególnie zaś wielki wśród panujących kniaziów Włodzimierz, dziad mój, który zachwiał świat i Grecką ziemię, i stamtąd wielkich zdobyczy i sławy ziemi naszej Ruskiej przysporzył?

"Powieść mnionych lat" o początkach panowania Włodzimierza Monomacha

/
A zmarł prawowierny kniaź Michał, zwany Światopełkiem, miesiąca kwietnia 16 dnia [1113 r.], za Wyszogrodem, i przywieźli go w łodzi do Kijowa, i ubrali ciało jego, i włożyli na sanie. I płakali po nim bojarzy i drużyna jego wszystka, śpiewając nad nim nabożne pieśni, i położyli w cerkwi Świętego Michała, którą był sam zbudował. Kniahini zaś jego rozdzieliła mnogie bogactwa monasterom i popom, i ubogim, że aż dziwili się wszyscy ludzie, gdyż takiej jałmużny nikt nie może czynić.

Ruś pod rządami Włodzimierza Monomacha

/
Po śmierci Światopełka (1113 r.) w Kijowie zaistniała realna możliwość wystąpienia rozruchów mas plebejskich. Bojarzy i zamożni mieszczanie zwrócili się więc do Włodzimierza Monomacha - wnuka cesarza bizantyjskiego Konstantego Monomacha, a syna Wsiewołoda - aby objął on władanie nad ziemią kijowską. Potrzeba silnych i zdecydowanych rządów zdaje się dostatecznie tłumaczyć zaistniały w tym wypadku precedens złamania zasad o dziedziczeniu "ojcowizny", uchwalonych podczas zjazdu w Lubeczu (1097 r.). Zgodnie bowiem z tym prawem Włodzimierzowi przypadała w udziale dzielnica perejasłwska, którą - wyjeżdżając do Kijowa - od razu przekazał swemu synowi Światosławowi.

Chrystianizacja Rusi w relacji Powieści minionych lat

/
Gdy Andrzej nauczał w Synopie i przyszedł do Korsunia [miasta na Krymie], dowiedział się, że niedaleko Korsunia jest ujście dnieprowe, i zapragnął pójść do Rzymu, i przyszedł, i stanął pod górami na brzegu. I nazajutrz wstawszy rzecze do będących z nim uczniów: "Czy widzicie te góry? Owóż na tych górach zajaśnieje łaska Boża, będzie gród wielki i cerkwie mnogie wzniesie Bóg". I wstąpił na góry te, błogosławił je, i postawił krzyż, i pomodlił się do Boga, i zszedł z góry tej, gdzie później stanął Kijów, i poszedł Dnieprem w górę.

Od Lędzan do Lachów, od Dulebów do Wołyńców. Pograniczny tygiel przed tysiącem lat.

/
Tysiąc lat temu, gdy Polska nie byłą jeszcze Polską, a Ruś nie była jeszcze Rusią... Zaraz, zaraz, zapytacie, jak to Polska nie była Polską za Mieszka I, a Ruś nie byłą Rusią za Światosława??? Cóż, Polska wtedy jeszcze nawet nie nazywała się Polską, tylko państwem gnieźnieńskim, a Ruś, choć nazywała się już Rusią, nijak nie przypominała znanej nam Rusi. I Kijów, i Gniezno, zanim stały się ośrodkami dwóch najważniejszych państw północnosłowiańskich, musiały jeszcze podporządkować sobie różne plemiona Słowian i stworzyć nowe tożsamości - polską i ruską właśnie.

Chrzest Rusi

/
Wejście Rusi Kijowskiej - państwa Słowian Wschodnich, które ukształtowało się przy udziale wareskich przybyszów na przestrzeni IX i X wieku - do wspólnoty państw schrystianizowanych jest jednym z najdonioślejszych wydarzeń w dziejach Europy Wschodniej. Przy czym przenikanie i rozwój chrześcijaństwa na tych terenach stanowiło istotny problem nie tylko doby średniowiecza, lecz jego przebieg i konsekwencje znalazły swój wydźwięk również w całej późniejszej historii Europy (zwł. Słowiańszczyzny) i Kościoła. Ruś - podobnie jak i inne kraje europejskie, przyjmujące chrześcijaństwo w X stuleciu - w toku budowy i umacniania monarchii, poszukiwała rozwiązań również w sferze kultu. Przy omawianiu zagadnień chrystianizacji państwa ruskiego należy zatem brać pod uwagę cały ów kontekst wewnątrzpaństwowy i międzynarodowy, w jakim monarchia Rurykowiczów znajdowała się u schyłku pierwszego tysiąclecia po Chrystusie.