„Rzeczpospolita”: Patrioty na finiszu - umowa już w marcu?

/
Najprawdopodobniej w marcu podpisana zostanie umowa na dostawy…

Szlachta polska na ukrainnych województwach Rzeczypospolitej w latach 1569-1648 (1)

/
W przeddzień powstania Chmielnickiego, Ukraina zdominowana była przez polskich i ruskich magnatów i wypełniona tłumem ich dzierżawców. Żywioł polski był obecny na kresach ekonomicznie, politycznie oraz fizycznie.

Polska orientacja w łonie Kozaczyzny w latach 60-tych XVII wieku

/
Geneza ukształtowania się tej orientacji ma bezpośredni związek z polityką nowego hetmana kozackiego Iwana Wyhowskiego szukającego po śmierci swojego mocodawcy Bohdana Chmielnickiego, nowego rozwiązania polityczno-ustrojowego dla Kozaczyzny. Jako, że jego nadzieje związane początkowo ze Szwecją upadły bardzo szybko, a miano już dość w tych kręgach ?praktyki moskiewskiej?, postanowiono zatem zwrócić się w stronę Rzeczypospolitej.

Husaria - czy rzeczywiście najlepsza?

/
Nie ma chyba drugiej formacji wojskowej wokół której narosło by tyle mitów co wokół Husarii.W większości nasze wyobrażenia na jej temat czerpiemy z filmów w reżyserii Jerzego Hoffmana i z trylogii Sienkiewicza. Czy prawdą jest że dominowała ona w na polach bitew albo że była najlepszą jazdą Europy?

Czy Rzeczpospolita mogła przetrwać?

/
Kiedyś, jeszcze w dzieciństwie, porywała mnie myśl napisania historii Europy opartej na założeniu, co by było, gdyby... Wiadome mi było, że królowa Barbara, Radziwiłłówna z domu, a Gasztołdowa z pierwszego zamążpójścia, umarła po poronieniu. Co by było, gdyby miała męskiego potomka? Rozumowałem w sposób następujący. Uratowana by była dla Polski dynastia, która stworzyła państwo polskie: nie przyszłyby na Polskę wszystkie jej nieszczęścia w postaci pactów conventów, bezkrólewi, wolnych elekcji, tragicznych pomysłów ustrojowych kanclerza Jana Zamoyskiego. Polska wygrałaby swój pojedynek z Rusią moskiewską o panowanie nad światem słowiańskim.

Rzeczpospolita i Rosja

/
Potworności, które znoszą Moskale w postaci posiadania takich władców, jak Piotr III, nie są potwornością większą od potworności polskich, polegających na zrywaniu wszystkich sejmów i doprowadzaniu kraju do całkowitego nierządu.

Rzeczpospolita partyjna

/
Zamiast jednej Polski było ich kilka małych: Polska Potockich, Polska Familii, Polska Branickiego, Polska Radziwiłłowska. Sama Polska Potockich była może silniejsza od niejednego państwa. Ale cóż z tego, kiedy polityka Potockich była zaraz anulowana przez politykę Czartoryskich ze względu na zasadę konkurencji partyjnej. W ten sposób całe to wielkie państwo stawało się zerem siły politycznej.

Antonio Possevino - jezuita, który zmieniał historię

/
"Święty z żelaza" - tak pisał o ojcu Antoniu Possevino XIX-wieczny historyk, Paweł Pierling SJ. Ot, typowy jezuita swoich czasów: wykształcony, inteligentny, niezmordowany. I bezwzględnie posłuszny papieżowi.

Polskie dworki. Surowe, piękne, zimne

/
Dwór szlachecki to pomnik polskiej kultury i symbol tego co w niej najlepsze. Jednak mieszkańcy dworów musieli zmagać się z bardzo prozaicznymi problemami. Jednym z największych było zimno. Chłód wdzierał się do budynków każdą szczeliną, a metody ogrzewania były bardzo nieefektywne.

Galeria zdjęć Pana Józefa Czerwińskiego

/
Podróż sentymentalna - współczesny Wołyń w obiektywie niegdysiejszego Wołyniaka.

Unia w Horodle, cz. 2

/
Horodło, 2 października 1413 r. Władyslaw Jagiełlo król polski i najwyższy książę litewski i Witold wielki książę litewski określają charakter połączenia Wielkiego Księstwa litew­skiego z Koroną polską i nadają szereg przywilejów bojarom wielkiego Księstwa, zastrzegając, że mogą z nich korzystać tylko ci, którzy będą używać herbów, na­danych im przez szlachtę polską.

Ugoda Hadziacka

/
Pakta Hadziackie autentyczne. 16 września 1658 postanowione

Unia w Horodle, cz. 1

/
Horodło. 2 października 1413 r. Bojarzy litewscy przyrzekają wierność szlachcie polskiej, Koronie polskiej, królowi Władysławowi i wielkiemu księciu Witołdowi, a za wielkiego księcia obiecują przyjąć w razie śmierci Witołda tego, kogo im dadzą król Władysław, lub jego następcy i szlachta polska.

Unia Lubelska - roty przysięgi

/
Lublin na sejmie, 1 lipca 1569 r. Roty przysiąg na unję panów rad i posłów koronnych i litewskich.

Unia Lubelska - tekst cz. 2

/
Lublin na sejmie, 1 lipca 1569 r. Panowie rady i posłowie ziemscy Wielkiego Księstwa Litewskiego odnawiają unję z Koroną polską.

Unia Lubelska - tekst cz. 1

/
Lublin na sejmie, 1 lipca 1569 r. Panowie rady i posłowie ziemscy Korony polskiej odnawiają unję z Wielkiem Ksiestwem Litewskiem.

Zaręczenie wzajemne obojga narodów

/
Warszawa na sejmie, 20 października 1791 r. Konstytucja p. t. Zaręczenie wzajemne obojga narodów.

Zygmunt August zatwierdza Unię Lubelską 4 lipca 1569 roku

/
Lublin na sejmie, 4 lipca 1579 r. Zygmunt August król polski i wielki książę litewski zatwierdza unię Korony z W. Księstwem litewskim, zawartą na sejmie lubelskim przez panów rady i posłów ziemskich koronnych i litewskich.

Inflanty - kresy Kresów

/
Inflanty Polskie to szczególny przypadek „kresów Kresów”. Niezwykły w takim stopniu, iż do dzisiaj nie sformułowaliśmy jednoznacznej odpowiedzi na pytanie – istniały te Inflanty rzeczywiście czy też nie? Pierwszą próbą zmierzenia się z tym zagadnieniem, w sposób kompleksowy, jest książka profesora Krzysztofa Zajasa.

Praca domowa z geopolityki

/
Geopolityka jest nauką w Polsce zaniedbaną. W krajach demokracji ludowej była ona zakazana – cóż, pewnie zbyt jasno wskazywała zarówno na zagrożenia, jak i na perspektywy ekspansji. O ile przed wojną polska publicystyka roiła się od koncepcji geopolitycznych, a nie brakowało także prac naukowych z tej dziedziny, o tyle w Polsce Ludowej pozwalano sobie jedynie na nieśmiałe wzmianki na ten temat i to zawsze zgodne z aksjomatami wschodniego sąsiada.

Kozaczyzna na zakręcie historii

/
Książka Łukasza Ossolińskiego „Rzecz o Hetmanie Wyhowskim” została wydana jako praca zwycięska w konkursie „Śladami Pawła Jasienicy”. Oznacza to, że pretenduje ona do spełnienia kilku niezwykle trudnych zadań, bowiem Jasienica stał się klasykiem specyficznego gatunku, jakim jest literatura popularnonaukowa.

Dymitrowa kość niezgody

/
Może i ci, którzy wskazują na geopolityczną orientację Zamoyskiego, jako wypadkową geografii jego dóbr byli złośliwi, nie mniej jednak prawdę odnośnie owych posiadłości powiedzieli.

Należy bardziej docenić wiek XVII

/
– państwo fiskalno-militarne, odmienność modelu politycznego I RP oraz państwo jako Lewiatan to tematy rozmowy Kresów.pl z historykiem Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Mariuszem Markiewiczem

W kręgu Hadziacza

/
Ugoda hadziacka jest jednym z istotniejszych wydarzeń w historii I Rzeczpospolitej. Niestety szansa na zaistnienie Rzeczpospolitej Trojga Narodów przez ugodę stworzona nie została wykorzystana, a sam Hadziacz do niedawna był faktem słabo znanym.

Opowieść o królu Janie

/
Podczas narodzin Jana Sobieskiego (17 VIII 1629), na niebie rozszalała się burza, a czambuł tatarski pojawił się pod zamkiem. Późniejsza legenda dopowiadała więcej: kamienny stół, na którym położono noworodka miał pęknąć z hukiem, a obecny przy tym mnich miał dziecku przepowiedzieć przyszłość wielką i smutną zarazem.

O Janie III Sobieskim w Krakowie

/
W Krakowie właśnie zakończyła się I Ogólnopolska Studencka Konferencja Naukowa Historyków Nowożytników dotycząca postaci Jana Sobieskiego(12 – 14 XI 2008) pt. ,,Jan III Sobieski i jego czasy – okres wielkich zwycięstw czy straconych szans?’’

Koliszczyzna- powstanie Gonty i Żeleźniaka

/
Zachętą do jego wybuchu była niewątpliwie działalność kleru prawosławnego Ukrainy prawobrzeżnej, a zwłaszcza jego duchowego przywódcy ihumena monasteru Motrenińskiego pod Czehryniem Melchizedeka Znaczko- Jaworskiego. Prowadził on agitację za zniesieniem unii przywrócenia dominującej na Ukrainie roli religii prawosławnej.

Akademia Ostrogska

/
Pierwsza szkoła wyższa na Ukrainie działała w latach 1576- 1640 w Ostrogu. Założył ją i utrzymywał książę Konstantyn Wasyl Ostrogski, najwybitniejszy przedstawiciel rodu, syn hetmana wielkiego litewskiego. Był osobą gruntownie wykształconą i jednocześnie jednym z najbogatszych magnatów w państwie.

Ustrój Rzeczypospolitej

/
Miłośnicy historii, i nie tylko, dość powszechnie przyjmują, że ustrój dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów był wyjątkowy w skali europejskiej; co więcej, powinien to być dla nas Polaków powód do dumy. Nie ma jednak zgody wśród historyków jak należy postrzegać tą kwestię z perspektywy dziejów oraz w kontekście ówczesnej Europy. Wprawdzie mowa jest o dość odległych czasach, to jednak wciąż nie brakuje emocji, które niekiedy przysłaniają rzetelną i merytoryczną dyskusję.

Unia Lubelska

/
Akt ten został zawarty w 1569r. na sejmie obradującym w Lublinie. Na jego mocy Królestwo Polskie czyli Korona zawarła unię z Wielkim Księstwem Litewskim, tworząc wielonarodowościową Rzeczpospolitą polsko- litewsko- ruską.

Dymitriady

/
Przedsięwzięcie mające na celu pozyskanie przeciwko Szwedom i Tatarom wrogiej dotąd Moskwy. Polegało ono na próbie osadzenia na carskim tronie życzliwego Rzeczypospolitej cara. Pomysłodawcami całej akcji byli kniaziowie Wiśniowieccy i wojewoda sandomierski Jerzy Mniszech. Zdaniem historyków stanowiła ona niewątpliwie jedną z największych intryg politycznych ówczesnej Europy.

Bitwa pod Chocimiem 1621

/
Bitwa, a raczej kampania chocimska trwająca sześć tygodni, w której połączone siły polsko- kozackie skutecznie zagrodziły drogę armii turecko- tatarskiej, chcącej najechać Rzeczpospolitą. Nie było to oczywiście pierwsze i jedyne wspólne wystąpienie Polaków i Kozaków na polu bitwy.

Powstanie Nalewajki

/
Powstanie Nalewajki wybuchło w kilkanaście miesięcy po powstaniu Kosińskiego w 1595 r. Na jego czele stanął Semen Nalewajko, kozacki ataman o względy którego zabiegał car i cesarz Rudolf II.

Powstanie Pawluka

/
Powstanie chłopsko- kozackie , które objęło ziemię czernichowską, kijowską i połtawską wywołane przez Iwana Pawluka (Michnowicza Buta) w 1637r. Wydał on uniwersał do Kozaków, w którym z jednej strony deklarował oddanie się na usługi królewskie, a z drugiej wzywał do wystąpienia przeciw starszyźnie kozackiej, służącej Polsce za "obiady, wieczerze i bankiety". Uniwersał wywołał żywy oddźwięk wśród ukraińskiego chłopstwa. Przystąpiło ono do rabowania dworów i mordowania szlachty. Najbardziej aktywne było na Zadnieprzu, gdzie pustoszyło dobra Jeremiego Wiśniowieckiego.

Powstanie Chmielnickiego

/
Największe wystąpienie Kozaków w XVII w. na Ukrainie, wymierzone przeciwko Rzeczpospolitej, określane przez historyków ukraińskich jako :" wyzwoleńcza wojna ukraińskiego narodu przeciwko polsko- szlacheckiemu panowaniu". Bezpośrednią przyczyną jego wybuchu w 1648r. było zaniechanie przez Rzeczpospolitą wyprawy na Turków, za którą opowiadał się król Władysław IV. Mieli w niej wziąć udział Kozacy, którzy liczyli, ze dodatkowy rejestr ( zaciąg) przyczyni się do poprawy ich sytuacji materialnej. Po rezygnacji z wyprawy poczuli się oszukani. Narastało wśród nich napięcie , które wykorzystał utalentowany i charyzmatyczny Bohdan Chmielnicki, podstarości czehryński, skrzywdzony przez Daniela Czaplińskiego , który zabrał mu przemocą hutor Subotów i uwiódł żonę.

Ugoda hadziacka

/
Ugoda między państwem polskim a kozactwem, zawarta w Hadziaczu na Zadnieprzu w 1658r. Na jej mocy województwa: bracławskie, czernihowskie i kijowskie miały jako Księstwo Ruskie tworzyć trzeci składnik Rzeczypospolitej obok Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Zarządzać nim miał hetman wojsk ruskich, podlegający bezpośrednio królowi. Hetman miał zasiadać w senacie, a rejestr kozacki miał wynosić 60 tys. ludzi. Kozacy mogli tez ubiegać się o nobilitację, czyli o przyjęcie do stanu szlacheckiego. Proces ten miałby jednak przebiegać stopniowo.